سینماسینما، محدثه واعظیپور
این روزها و در شرایطی که بیش از سی سال از پایان جنگ عراق و ایران گذشته است، کمتر کسی به موضوع جانبازان و بحرانی که در اوایل دهه هفتاد شمسی و پس از پایان جنگی هشت ساله شکل گرفته بود، فکر میکند. آن زمان، زخم جنگ هنوز تازه بود، جنگ، داغی بود که نه فقط بخشهایی از ایران که همه این سرزمین و مردمش درگیر آن بودند.
به همین دلیل، وضعیت جانبازان، درمان و بازگشت آنها به زندگی، مسئلهای مهم محسوب میشد. «خاطراتی برای تمام فصول» (مصطفی رزاقکریمی) روایتی از سفر تعدادی از جانبازان جنگ برای درمان، به وین است. شهری آرام که در آن ردپایی از جنگ طولانی هشت ساله عراق و ایران نیست. اما این حضور و همنشینی فیلمساز با جانبازان، زمینه ساخت مستندی میشود که تصویری کمتر دیده شده از قربانیان جنگ در آن میتوان یافت. فیلم، علاوه بر این که بخشی از تاریخ جنگ را ثبت و ضبط کرده است، بدون این که شعاری و تصنعی به نظر برسد، حاوی اطلاعات مهم از جمله همکاری کشورهای اروپایی در رساندن سلاح شیمیایی به عراق و طفره رفتن رسانههای غربی از روایت این رویداد است.
«خاطراتی برای تمام فصول» که رد پای آن را میتوان در «از کرخه تا راین» (ابراهیم حاتمی کیا) دید، مثل آن فیلم، به واسطه نمایش چهره عریان جنگ، وجوه تراژیک و فراموش نشدنی از این فاجعه را برای بیننده به نمایش میگذارد و به یاد میماند. چهرههای دفرمه شده، صورتهای از بین رفته و بدنهایی که تاول زدهاند، تصاویری که زمان جنگ، درباره آنها سخنی به میان نمیآمد و طبیعی بود که پس از عادی شدن شرایط، پرداختن به این ابعاد از جنگ و پیامدهایش مجاز محسوب شود.
شخصیت اصلی فیلم، پزشک معالج مجروحان است. مردی سالخورده که تجربه حضور در جنگ جهانی را داشته و خود، از دل طوفان به زندگی بازگشته است. فیلم اصراری بر اشاره کردن به همه وجوه زندگی او ندارد، اما به نظر میرسد پشت سر گذاشتن تجربه عظیم جنگ، او را برای همدردی با ایرانیان مصمم کرده است. استفاده از تصاویر اقامت و زندگی جانبازان در وین، ثبت لحظاتی از این اقامت اجباری و تضادی که بین این مسافران با جامعه اروپا وجود دارد، فاصله میان تصویر کلیشهای از آدمهای جنگ و آنان که مثل ما کودکیشان در آن دوره سپری شده برمیدارد. در عین حال نکاتی مانند فریاد نزدن مجروحان زمان جراحی و درمان، وجه قهرمانی و روحیه خاص رزمندگان ایرانی را تداعی میکند.
رزاق کریمی تعدادی از مجروحان آن سال ها را پیدا می کند و پای حرف هایشان مینشیند. مجروحانی که بعضی از آنها، روزگاری سخت را طی می کنند. فیلم او چندصدایی است، در عین حال غمخوارانه و همدلی برانگیز است.
فیلم، در دل اروپای آرام، از یک فاجعه انسانی پرده برداری میکند، جنگی در خاورمیانه شکل گرفته اما بخشی از سلاحهای آن در اروپا ساخته شده است. همانجایی که مجروحان ایرانی برای مداوا به دست متخصصینش به آن پناه بردهاند. «خاطراتی برای تمام فصول» این همنشینی تراژیک را نشانمان میدهد.
جنگها، سویههای پنهان بسیار دارند. این روزها که در همسایگی ما، جنون و خشونت دوباره بر سرزمین افغانستان حاکم شده، تماشای «خاطراتی برای تمام فصول» معنایی تلختر پیدا میکند. مردم خاورمیانه، قربانیان قمار بزرگان هستند و هر دوره، بخشی از این سرزمینها و مردمش، به تاراج میروند. در فیلم، خبرنگاری میگوید جنگ ایران و عراق در خاورمیانه برای مردم وین، ارزش خبری نداشته و ذهن آنها را مشغول نکرده است. این صداقت گزنده، وصف حال مردم بی پناه افغانستان در این روزهاست. مردمی که درد و مرگشان، فقط تیتر رسانهها میشود.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مستند مرکز گسترش در اکران نوروزی یک پلتفرم/ از کیارستمی تا رزاقکریمی
- با معرفی هیات انتخاب و داوری؛ آثار راهیافته به بخش مستند بلند جشنواره چهل و یکم فیلم فجر اعلام شد
- امر قدسی در بطن تقدسزدایی: تنهاییِ روحِ جهان بیروح/ یادداشت احمد میراحسان بر مستند «بانو قدس ایران» (بخش دوم)
- تقدسزداییِ مقدس/ یادداشت احمد میراحسان دربارهی مستند «بانو قدس ایران» (بخش اول)
- خبرهایی از پانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت
- برادران رزاق کریمی سریال میسازند/ قصهای امروزی از جانبازان و جنگ
- بانو قدس ایران/ رهبری که در دنیا شناخته شده است با چگونه همسری زندگی میکرده؟
- دلنوشته مصطفی رزاقکریمی برای ابراهیم حاتمیکیا
- نگاهی به مستند «بانو قدس ایران»/ اندک اما قابل توجه!
- بانو قدس ایران؛ جامعیت از دست رفته
- مستند همسر امام(ره) با تغییرات جدید در جشنواره فیلم فجر
- دو قدم تا سیمرغ در روز دوم/ گزارش تصویری سینماسینما
- ساخت پروژه همسر امام خمینی (ره) در انتظار بررسی نهایی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟
- روایتی از سه نمایشنامه از محمد مساوات روی صحنه میرود
- «کارون – اهواز» در مراکش