سینماسینما، منیژه بهارلو
«سرو زیرآب» به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر، فیلمی در حوزه دفاع مقدس که بحث جاویدالاثرهای جنگ تحمیلی را نشانه رفته بود. موضوعی که بعد از گذشت ۳۰ سال از پایان جنگ، هنوز هم جامعه با آن درگیر است و هنوز هم پیکر بسیاری از این شهیدان در مناطق جنگی تفحص می شود. موضوعی با این سابقه دربرگیری، احتیاج به دقت و نشانه های ملموس تر دارد تا به دل مخاطب بنشیند، نشانه هایی که اگر در فیلم به آن توجه می شد و به درام آن بهتر می پرداخت با توجه به سابقه دربرگیری موضوع، فیلم را تبدیل به فیلمی قابل تحسین در این دوره جشنواره می کرد.
زمان فیلم برمیگشت به سالهای ۶۵ و ۶۶، یعنی سال های آخر جنگ که ستادی در اهواز، پیگیر پیدا کردن اجساد شهدا بود تا آنها را به خانواده هایشان بازگرداند. خانواده هایی که عزیزانشان را از دست داده و چشم انتظار بودند تا خبری از آنها دریافت کنند. و بعضی اوقات این پیکرهای شهید هیچ نشانی از خود نداشتند تا بشود هویت آنها را تشخیص داد و حتی در آن سالها آزمایش DNN هم وجود نداشت تا بتوان به راحتی آنان را شناسایی کرد و همین، داستان فیلم را وارد کش و قوسهایی کرد تا این شهیدان به اشتباه شناسایی شوند و به اشتباه به خانواده دیگری پیکر شهید تفحص شده، داده شود. تا اینجا مبنای داستان خوب و بجاست. ولی با اشتباهی – که مشخص نشد مقصرش که بود، آیا پیکر اشتباه داده شده؟ یا درست تحویل خانواده شهید داده شده؟ و به جهت هم نام بودن دو شهید و نشانه های دیگر – این شبهه به وجود آمد که پیکر دیگری را تحویل دادهاند، و بدین ترتیب داستان وارد فاز کشداری شد که مخاطب را با دلزدگی به انتظار پایان فیلم گذارد، چون نقطه اوج و فرود آن بسیار ضعیف و ملالآور طراحی شده بود.
داستان از زوایای مختلف قابل بررسی است. هم از دیدگاه خانواده شهید لرستانی و هم از دید خانواده زرتشتی در یزد. زاویه دیگر داستان کرامت، مامور ستاد معراج شهدا بود و برادرش جهانگیر کرامت که همسرش در حج سال ۶۶، در زمان اعلام برائت از مشرکین در مکه کشته شده بود و پیکرش هنوز پیدا نشده بود. و این نقطه تلاقی داستانهای چندگانه، فیلم را از مولفه های فیلم خوب حوزه دفاع مقدس دور کرد.
فیلم به جهت نامش «سرو زیرآب» به نظر میرسید که باید، آب در آن زیاد دیده می شد، و البته در دو پلان ابتدا و انتها هم، قهرمان داستان در حال پیدا کردن قبر شهید در زیر آب است. اما گویا فیلم در آب غرق شده بود. چون سکانسهای لرستان که همیشه در زیر باران شدید بود، در یزد که به عنوان کویر میشناسیم باران فراوان بود به حدی که منطقهای که مربوط به قبرستان بود با یک آببند به دریاچهای پر از آب تبدیل شد و تمام قبرستان به زیر آب رفت. حتی پلانها و سکانسهایی هم که در ستاد تفحص به تصویر کشیده شده، پر از آب و شستن بود.
مسلما حتی اگر قرار است، فیلی در فیلمی پرواز کند، باید آن را طوری طراحی کنیم که برای مخاطب باورپذیر باشد، نکتهای که در این فیلم، برای دراماتیزه کردن، به ندرت دیده شد و عناصر زیادی از آن غیرقابل باور برای مخاطب است و سوالات زیادی را برای مخاطب به وجود می آورد. مانند زمانی که قبر شهید را با غواصی از زیرآب بیرون میکشند، تمام قبر به صورت یک مکعب مرتب و شیک به گونه ای که انگار در آب نبوده و خدشهای بر خاک وارد نشده، حجم عظیمی از یک مکعب بیرون کشیده میشود و خاک هیچ نشانی از مرطوب بودن ندارد. و انگار قبر در یک قالبی در آن پایین بوده است و از مسیری هم عبور داده می شود که با وجود کویری بودن منطقه پر از تپههای سرسبز است! همچنان که، نحوه تحویل جسد برادر کرامت به عنوان پیکر شهید زرتشتی – که ما را به یاد اندیشه فیلم «بوسیدن روی ماه» انداخت – و دفن همانند مسلمانان محل تأمل شد، در حالی که به نظر می رسد نحوه تدفین مردگان در آیین زرتشت متفاوت از مسلمانان است. یا اینکه فراموش شد، چالشی در دقایق ابتدا تا میانه فیلم بر سر نحوه شناسایی پیکر شهید زرتشتی در یزد و لرسستان وجود داشت و موضوع به راحتی حل شد و خانواده زرتشتی پیکر شهید دیگری را به عنوان پیکر فرزند شهید خود پذیرفتند. همه اینها از مواردی بود که در وحدت روایی اثر، خدشه ایجاد کرد و فیلم را به عنوان اثری ضعیف دسته بندی کرد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- برترین های سینمای ایران در سال ۹۷ به انتخاب منتقدان سینماسینما / بخش چهارم رویا فتح الله زاده و شادی حاجی مشهدی
- در غیاب تصاویر آشنا/ نگاهی به فیلم «سرو زیر آب»
- ملودرام یا حماسی؟/ نگاهی به «سرو زیر آب»
- «سرو زیر آب» و «آستیگمات» روی پرده میروند
- رونمایی از پوستر «سرو زیر آب» در آستانه اکران عمومی + عکس
- دو فیلم و دو نگاه به زن امروز!/ درباره «جاده قدیم» و «عرق سرد»
- تهیهکننده بهترین فیلم هنر و تجربه در جشنواره فیلم فجر/ سیمرغی که به «مغزهای کوچک زنگ زده» دادند تشریفاتی بود!
- توضیحات صلواتیفرد درباره اهداف و رویکردهای جشنواره جهانی فیلم فجر
- واکنش توییتری صالحی به اعلام هزینههای جشنواره فجر و لیست حمایتی فارابی
- رقم هزینههای جشنواره ۳۶ اعلام شد
- گفتوگو با ابراهیم حاتمیکیا به بهانه اکران نوروزی فیلمش/ پلاک یعنی خودم
- مهمترین دستاورد سینمای ایران به روایت زریندست
- سیزده نکته در آسیب شناسی جشنواره فیلم فجر/ بخش اول: جشن یا جشنواره؟
- کوتاه درباره «تنگه ابوقریب» ساخته بهرام توکلی/ زوایای عریان خشونت جنگ
- معرفی برگزیدگان بخش تجلی اراده ملی/ از پیشتازی «تنگه ابوقریب» تا جایزه ساعد سهیلی
نظرات شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول
من این خانوم را نمیشناسم که نقد نوشتن اما ایشان اصلا بدیهیات فیلم را هم نفهمیدن و عجیب است چطور یک وب سایت به راحتی هر نوشته خام و پیش دستی را به عنوان نقد منتشر میکند . متاسفم