سینماسینما، منوچهر دین پرست
سرانجام پس از چند سال وقفه، فیلم «مجبوریم»رضا درمیشیان اکران شد و مورد توجه علاقهمندان به سینما قرار گرفت. «مجبوریم» را باید فیلمی درام و تلخ و واقعگرا توصیف کرد. فیلمی که توانسته به شیوه داکیودرام، ساختار قابل توجهی را برای القای مفهوم مد نظر خود ارائه کند. درمیشیان بنا بر سابقهای که در ساخت فیلمهای سینمایی دارد، مانند لانتوری یا عصبانی نیسیتم، به دنبال آن است تا بیانی تند و تیز درقالب سینما از وضعیت جامعه ایرانی ارائه دهد. درمیشیان کارگردان و فیلمسازی است که توانسته به موضوعات اجتماعی و آسیبهای آن به خوبی دقت کند و آن را در بیان سینمایی به شکلی شفاف و حتی رک و پوست کنده به مخاطب ارائه کند.
کلیّت فیلم، پراز تعارض و کشش است. فیلم سرشار از خرده داستانکهایی است که وضعیت نابهنجار کارتن خوابها، بزهکاران، فروشندگان نوزاد و… را نشان میدهد. از سوی دیگر نیز سعی کرده تا موقعیت پزشکان، وکلا، مددکاران اجتماعی، پلیس و دوایر امنیتی را در مواجهه با چنین نابهنجاریهایی به تصویر بکشد. اگر به ساختار فیلم دقت بیشتری داشته باشیم، متوجه میشویم که کارگردان سعی کرده با موسیقی جذابی که ساخته کیهان کلهر است و با تصاویری که با تم سیاه و سفید نقش بسته، اوج سیاهی وضعیت جامعه را به مخاطب نشان دهد. از سوی دیگر، فیلم سرشار از تکانه های اخلاقی و قانونی است که مخاطب را بر سر دو راهی قرار میدهد.
اگرچه عدهای این شیوه را سیاه نمایی میدانند و معتقدند که بازتاب چنین موقعیتهایی در جامعه در قالب سینما چیزی جز سیاه نمایی نیست و این بزه کاریها و جنایتها امری متداول و در همه جا حضور دارد و کسانی که به دنبال ساخت چنین فیلم هایی هستند، در پی کسب جوایز بین المللیاند.
از این نکات که بگذریم، باید فیلم درمیشیان را از جمله فیلم هایی دانست که در سینمای ایران توانستند به خوبی وضعیت جامعه را انعکاس دهند. از فیلم خشت و آیینه ابراهیم گلستان تا ابد و یک روز سعید روستایی، اگرچه بیش از چهار دهه میگذرد اما کسانی مانند درمیشیان هستند که توانستند مدیوم سینما را به خوبی بشناسند و نگاهی صحیح و بی اغراق به وضعیت جامعه داشته باشند.
بحث حقوق انسانی و کرامت زنان و اقشار مختلف جامعه، از جمله مواردی است که طی سالهای پس از انقلاب در بسیاری از محافل فکری و دانشگاهی طرح شده، اما در قالب هنر و سینما چنین مسائلی به ندرت در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
درمیشیان با حضور بازیگرانی نام آشنا مانند فاطمه معتمد آریا، نگار جواهریان، پارسا پیروزفر، بهمن فرمان آرا، پردیس احمدیه، ژاله علو، بابک کریمی و همایون ارشادی، فیلم خود را قوام بخشیده است. اگرچه بازی های متناقض، به نوعی به ضد خود در فیلم هم تبدیل شده؛ مثلا بازی پردیس احمدیه در نقش دختر کارتن خواب، بسیار خوب ظاهر شده اما نگار جواهریان نتوانسته آن صلابت و یک دندگی وکیلی را نشان دهد که در پی احقاق حق یکی از افراد جامعه است.
حالا اگر مجدداً به معنای فیلم بازگردیم و آن را مورد توجه بیشتر قرار دهیم، نکته ای برای ما پر رنگ می شود که باید آن را بسیار جدی تلقی کرد و آن این پرسش است که آیا فروپاشی نظام اخلاقی و ذهنی جامعه معاصر ایرانی، اتفاق افتاده و کارگردان در پی آن است که آن را به تصویر کشد و یا اینکه این هم داستانی است از همان داستان های جنایی که در سراسر دنیا بسیاری از فیلمسازان، در پی تولید آنها هستند؟
پاسخ به این سؤال قطعاً جواب های بی شماری دارد، اما باید به این نکته توجه کرد که ترفندهای روایتی در چنین فیلم هایی غالباً با فرم فیلم دارای نوعی پیوند و هم بستگی است. مثلاً داستان هایی درباره شخصیت های مسئله دار، آواره و منزوی و بزهکار که برخوردی متفاوت با آدمهای مختلف دارند و محیط های متفاوتی را کشف می کنند؛ معمولا از روایت های اپیزودیک استفاده می کنند. داستان هایی که پیرامون گشایش معمای خاصی است، در جست و جوی شخصی خاص می پردازند و عمدتا از تکنیک های روایتی متکی بر حذف بهره می جویند.
درمیشیان نیز بر همین اساس حرکت کرده و سعی کرده پاسخ خود را به آن پرسش ارائه کند. جا دارد در اینجا نگاهی به نقد مجله سینمایی هالیوود ریپورتر داشته باشیم تا به پرسش اولی پاسخ داده باشیم:
«رضا درمیشیان، یکی از کارگردانان صاحب سبک در سینمای ایران است و «مجبوریم» یک نمونه دیگر از تواناییهای او در ارائه یک نقد اجتماعی تند و تیز است. با اینکه این فیلم مانند «عصبانی نیستم» و «لانتوری» نمیتواند مخاطب را میخکوب کند، اما فیلمی خوشساخت با داستانی جذاب و درامی مبتنی بر حقوق انسانی در دنیای افراد بیخانمان تهران است.
مجبوریم با مرکزیت زنان ساخته شده است و تضادی که بین حقوق زنان برخوردار و فقیر وجود دارد را به تصویر میکشد. فیلمبرداری «مجبوریم» حسی مانند یک درام جنایی تلویزیونی را القاء میکند. دوربین مرتباً روی کاراکترها زوم میکند و کلوزآپ آنها را به تصویر میکشد. کار مدیر فیلمبرداری «آیین ایرانی» بسیار قابل تحسین است و در کنار آن قطعه مدرنیستی آهنگساز فیلم «کیهان کلهر» که از نوای زیر ویولون به یک قطعه ملودیوار سنتی در پایان میرسد.»
منبع: روزنامه اطلاعات
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- تیرهتر از شب/ نگاهی به فیلم «مجبوریم»
- انتشار یک گزارش عملکرد از سوی سازمان سینمایی؛ پروانه نمایش برای ۱۲۸ اثر غیرسینمایی و ۳۸ فیلم سینمایی در چهار ماه صادر شد
- انگار این همهی جهنمی باشد که در دلِ این دنیای بیرحم به قاب درآمده/ نگاهی به فیلم «مجبوریم»
- در دیار خود غریب/ نگاهی به فیلم «مجبوریم»
- ققنوسی که از خاکستر برنخاست/ نگاهی به فیلم «مجبوریم»
- توضیحات داریوش مهرجویی دربارهی ویدیوی دوم و ماجراهای نمایش فیلم «لامینور»
- چرا پروانه نمایش «لامینور» را تمدید نمیکنید؟/ یادداشت علیرضا داودنژاد
- «مجبوریم» بهترین فیلم از نگاه مخاطبان جشنواره وزول شد
- ویدئویی از داریوش مهرجویی در سالروز تولدش
- به یادماندنی و معترضترین دانشجویان سینمای ایران/ از نیمه پنهان تا اعتراض و قصه ها
- «مجبوریم» در جشنواره «مونز» بلژیک
- بلیتهای جشنواره شانگهای تا ۲۰ برابر قیمت فروخته میشود
- «مجبوریم» در فستیوال فیلم «بنگلور» به نمایش در میآید
- «لامینور» داریوش مهرجویی در جشنواره فیلم فجر شرکت نمیکند
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»