سینماسینما، فریبا اشوئی
کاظم دانشی را از پیشتر با سابقه کارگردانی تئاتر و ساخت فیلم کوتاه می شناسیم. اما او این بار با کارگردانی اولین فیلم بلندش، علفزار پا به عرصه فیلمسازی حرفه ای گذاشته است. علفزار یک تراژدی اجتماعی چند وجهی است که در دل خود راوی چند داستانک مختلف از حوادث و اتفاقات روی داده در حریم خانواده، همراه با آسیب شناسی اجتماعی و روند داد خواهی و دادرسی این پرونده ها در سیستم قضایی کشور است. روایتی چند وجهی که نقطه اتصالشان دادگاه و بازپرس پرونده است. دعوای خانوادگی، نزاع و جنایت همواره از سوژه های جذاب و مورد اقبال مخاطب است. شاهد این ادعا نیز صفحات پرمخاطب حوادث در سایت ها و روزنامه ها هستند. بنابراین گام اول فیلمساز در انتخاب سوژه پرمخاطب برای تضمین اقبال فیلم، گامی بجا و درست بوده و فیلم از این منظر توانسته است مخاطب را باخود همراه سازد. پیرنگ اصلی فیلم علفزار، پی گیری حقوق زنان در دل داستانک های روایت شده در متن است که از چند منظر از جمله عُرف، سنت و مذهب مورد بررسی قرار می گیرد. دو روایت اصلی فیلم، در یک بستر دادخواهی به محکمه کشانیده می شوند و هر دو آنها نیز به نحوی پایانی تلخ را به همراه دارند. اولی مادری است که به جرم اعتیاد تاوان می دهد و روایت دوم زنانی که عُرف و آبرو دست و پایشان را بسته است. اولی را با شرع و قوانینش توجیه و صورت مساله را پاک می کند و دومی را با بندهای دست و پاگیر عُرف و آبرو به وجدان بازپرس گره می زنند. هر دو پیرنگ اصلی ضمن پیشبرد موازی، مبین پیامی بزرگ به نام مظلومیت زنان در جامعه افسار گسیخته و مردسالار هستند. اولی قربانی جهل و خطای والدین است و دومی قربانی تعصب کور عُرفیاتی است که تماما ساخته ذهن جامعهاند. در این میان پیرنگ های فرعی دیگری نیز در حاشیه متن مطرح می شوند. از جمله فشارهای اقتصادی و مالی طبقه ضعیف و در تعقیب آن اقدامات غیرقانونی به خاطر ضعف اقتصادی و اجتماعی و نادیده انگاشته شدن و خودسری آشکار در ورود به زندگی خصوصی افراد به واسطه جرات و قدرتی که از بخشی از حاکمیت می گیرند. اعتیاد و بررسی عواقب و تبعات آن در ایجاد ناهنجاری های خانوادگی و اجتماعی نیز از دیگر پیرنگهای فرعی متن هستند که فیلمساز با تبحری خاص همه را در کنار هم، در دل روایتش گنجانیده است.
مهم ترین نقطه ضعف علفزار، دیالوگ محوری و ماضی مدار بودن آن است. همه چیز فیلم، حول محور جریانات و حوادثی می چرخد که تماما در ماضی اتفاق افتاده و حال در محضر دادگاه پیرامون آن دیالوگ و کنکاش میان طرفین دعوی و عدالت برقرار است. اطلاعاتی از گذشته همراه با مرور و فلاشبک در اختیار مخاطب نیست تا خودش با سوژه همگام شود و اتفاقات را ارزیابی یا قضاوت کند. همه چیز یک طرفه به قاضی ارجاع شده و راضی بازگردانده می شود. به همین دلیل است که فیلمنامه با واسطه یا بدون واسطه متهم به ارعاب و بزرگ نمایی است. اگرچه پیام های ارائه شده در متن برای مخاطب فیلم غریب نیستند اما شیوه پرداخت یک سویه درام، بدون فراهم سازی موقعیت های دراماتیک و صرفا بر پایه گفتار و رفتار شخصیت ها(همه هم از قضا تیپ هستند) و بدون پرداخت شخصیتی، سبب شائبه برانگیز شدن پیام ها شده و حقیقت پیام که همانا مظلومیت زنان است، نیز قربانی این بی تدبیری می شود. همان طور که پیشتر اشاره شد شخصیت ها، بخصوص در خانواده مذهبی تماما تیپیکال و نمادین هستند. این خانواده نماینده یک گروه مذهبی اند که با موقعیت کاذب مالی و نفوذ اجتماعی و قدرتی معرفی می شوند و به هیچ نحوی هم حاضر به نابودی آن نیستند. همین شکل پرداخت، اصل ماجرا را شعاری و گل درشت کرده است. شاید اگر خانواده کم ادعاتری با رجوع به اصل حوادث(سکانس های ملموستر در قالب فلاشبک) مد نظر نویسنده بود، کار موفق تر از این از آب درمی آمد.
به هر حال با عبور از بحث محتوا، علفزار علیرغم تعدد موضوع، فیلم یکدستی از کار درآمده است و فیلمساز توانسته با ایجاد هماهنگی موثر میان لایه های درام از طریق تدوین خلاقه (حمید نجفی راد) و کد گذاری صحیح اطلاعات در میان سه پرده، فیلمی پرکشش برای مخاطبش بسازد. فیلمی که به دلیل تعدد شخصیت و ماجرا، همواره عناصر دراماتیزه لازم برای حفظ ریتم و ضرباهنگ را در خود دارد و بر پایه یک الگوی تکرار شونده سینوسی، مخاطب را در اوج و فراز های پی در پی تا پایان فیلم، با خود همراه نگاه می دارد.
در ادامه باید گفت فیلم علفزار اگر چه در بخش محتوا و پرداخت متن، با کاستی های جدی روبرو است اما این موضوع، مانع موفقیت و اقبال فیلمساز در امر کارگردانی اثرش نشده است. سخن پایانی این که پژمان جمشیدی در نقش بازپرس پرونده علفزار، یکی از تاثیر گذارترین و ماندگارترین نقش هایش را خلق کرده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- «کوکتل مولوتف» آماده نمایش شد
- آغاز اکران آنلاین «کاپیتان من» در نمایش خانگی
- گفتوگو با علیرضا رئیسیان درباره مهمترین رویداد سینمایی کشور؛ جشنوارهای که انحصاری بود
- چه بودیم و چه شد!
- «برهوت» آماده نمایش شد/ رونمایی از نخستین تصویر فیلم
- جزئیات سریال «افعی تهران» اعلام شد
- چرا سیمرغ فیلمنامه حذف شد؟/ نامه سرگشاده کانون فیلمنامهنویسان به رئیس سازمان سینمایی
- تضاد معنایی و ساختاری/ نگاهی به فیلم «آغوش باز»
- توضیح خزاعی درباره اشتباه خواندن دعای تحویل سال: فسیلهای سیاسی مرا تخریب کردند!
- یک فانتزی دوست داشتنی/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- فیلم سروش صحت بدون حتی یک نامزدی/ کاندیداتوری جشنواره فیلم فجر در قبضه ارگانیها
- بالاخره در روز هشتم جشنواره اتفاق افتاد؛ معرفی داوران چهل و دومین جشنواره فیلم فجر
- احتمال حضور «بیبدن» در سودای سیمرغ جشنواره فجر
- اتفاق عجیب در جشنواره فیلم فجر؛ شکست رکورد سانس فوقالعاده با چه فیلمهایی؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- فیلم کوتاه «چوپان» در جشنواره ژاپنی
- «طاووس خانم و ازدواجهایش» در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه میرود
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی