سینماسینما، رضا صائمی
جامعه ایران در یکی دو ماه اخیر شاهد بحران های اجتماعی و زیست محیطی عجیبی بود که سینما به عنوان بخشی از هویت و موجودیت فرهنگی متاثر از این اوضاع قرار گرفت. چه در آبان ماه که قطع اینترنت بر فروش فیلم ها تاثیر منفی گذاشت و باعت افت آن شد و چه در آذر و دی ماه که وضعیت بحرانی آلودگی هوا، به عنوان یک معضل اجتماعی، تاثیرات خود را بر فعالیت های سینمایی در حوزه های مختلف گذاشت. این تاثیرات البته در همه عرصه های فعالیت سینمایی به یک شکل نبود. مثلا در حالی که بسیاری از جلسات و نشست های نمایش و نقد و بررسی فیلم ها که در انجمن ها، اصناف و نهادهای سینمایی برگزار می شد به دلیل آلودگی هوا کنسل شد یا با ریزش و کاهش مخاطب همراه شد، گزارش برخی خبرگزاری ها نشان می دهد که آلودگی هوا نه تنها درکاهش مخاطب سینما تاثیر نگذاشته بلکه به افزایش آن هم منجر شده! علی سرتیپی، پخش کننده و سینمادار می گوید: «آلودگی هوا تاثیر منفی بر فروش فیلم ها نگذاشته چون به دلیل اینکه سینما مخاطبان گسترده تری دارد با وجود تعطیلی مدارس، علاقه مندان باز هم به سینما می آیند.» بر مبنای این سخن اگر یکی از مخاطبان پروپا قرص سینماها را اقشار دانش آموز بدانیم، تعطیلی مدارس می تواند احتمال حضور آنها را در سینما افزایش دهد. به ویژه اینکه سینما یک محیط سر بسته است و تماشاگر در معرض تهدیدهای آلودگی هوا نیست. اگر این سخن سرتیپی درست باشد به این معناست که آلودگی هوا از یک تهدید زیست محیطی به فرصتی سینمایی بدل شده و تعطیلی مدارس، دانش آموزان را به سمت سالن های سینما سوق داده است. از آنجایی که پارک و امکان تفریحی عمومی به دلیل اینکه در معرض مستقیم آلودگی هوا قرار دارند، سالن های سینما به مثابه پناهگاهی بدل می شود که می توان در آن اوقات فراغت خود را سپری کرد. با این حال نگارنده معتقد است که نمی توان صرفا به سخن یکی از صاحبان سینما اتکاء کرد و آن را به عنوان نتیجه تاثیرات آلودگی هوا بر گیشه های سینما، تعمیم داد. هیچ نوع تحقیق میدانی و ارزیابی پیمایشی درباره این مساله صورت نگرفته تا قابل اعتماد باشد. ضمن اینکه در همین گزارش ها در حالی که سرتیپی از افزایش تماشاگران سینما به خاطر آلودگی هوا می گوید، مصطفی کوشکی؛ مدیر تئاتر مستقل ایران درباره تاثیر آلودگی هوا بر حضور مخاطبان در سالنهای تئاتر به ایسنا گفت: «این ماجرا بر فروش کارهای ما در «تئاتر مستقل» اثر داشته و شاید ۴۰ تا ۵۰ درصد از فروش را کم کرده است، البته ما برای این روزها مشکلی نداریم چون پیش فروش انجام شده بود ولی فروش روزانه نمایشها پایین آمده است. این اتفاق فقط مختص یک سالن نیست و خیلی از سالنهای تئاتر این روزها خالی هستند.». با توجه به این دو روایت متفاوت، این پرسش مطرح می شود که اگر سینما و تئاتر هر دو یک هنر نمایشی هستند که در فضایی سربسته عرضه می شود چطور سینما با افت مخاطب همراه نبوده اما تئاتر بوده؟! آیا این به طیف و نوع مخاطبان این دو حوزه برمی گردد و بایدمبتنی بر مخاطب شناسی سینما وتئاتر به تحلیل آنها پرداخت یا اینکه اساسا نمی توان بدون پشتوانه آماری دقیق و پژوهشی به گزارش هایی از این دست اعتماد کرد! آنچه به ظاهر منطقی به نظر می رسد این است که اگر سینما رفتن را به مثابه یک کنش اجتماعی که در فضای شهری رخ می دهد لحاظ کنیم، هر گونه معضل و چالش عمومی مثل اختلال در شبکه های اینترنتی یا آلودگی هوا یا حتی برف و باران وترافیک های سنگین برساخته آن باید به عنوان متغیرهای بازدارنده، نقش منفی در آمار مخاطبان سینما بگذارد! عقل حکم می کند که مخاطب به قیمت تهدید سلامتی خود به سینما نرود. ضمن اینکه روحیه عمومی جامعه به دلیل اتفاقات اخیر با نوعی بی حوصلگی وبی انگیزگی برای حضور در محافل هنری همراه بوده و به اصطلاح دل و دماغی برای سینما و تئاتر رفتن وجود نداشته است لذا نمی توان منطق عقلانی برای گزارش هایی از این دست قائل شد مگر اینکه پای عشق به سینما وسط باشد و استدلال کنیم که آلودگی هوا هم نمی تواند غباری بر جاذبه های سینما بنشاند و مخاطبان آن را بکاهد. یا جذابیت برخی فیلم ها باعث شده باشد که مخاطب در شرایط اضطراری هوا هم به تماشای آن برود. مثلا مطرب فارغ از خوب و بد بودنش از لحاظ سینمایی، فیلمی است که خوب می فروشد و آلودگی هوا هم تاثیر چندانی در میزان فروش آن نداشته است.
از سوی دیگر آلودگی هوا در شرایط اضطراری فقط بر فروش فیلم ها و گیشه سینماها تاثیر نمی گذارد بلکه ممکن است فرایند تولید درحوزه سینما را نیز مخدوش یا کند کند. چه بسا بازیگران یا کارگردانان ها وعوامل فنی یک فیلم به دلیل مشکلات تنفسی نتوانند دراین شرایط بر سر صحنه فیلمبرداری حاضر شوند واین مساله، بر روند تولیدات سینمایی تاثیر منفی بگذارد. شدت آلودگی هوا به عنوان یکی از متغیرهای اجتماعی بر مکانیسم های سینمایی تاثیر می گذارد و بهانه خوبی است تا در پژوهش های جامعه شناختی سینما، سایر عناصر و متغیرهای اجتماعی بر حیات سینمایی مورد سنجش و تحلیل قرار بگیرند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تئاتر در زمانه فناوری غیرمتمرکز و کنشهای اجتماعی ناهمگن/ کاربرانِ متکثر مجوز صادر میکنند
- آزاده صمدی: تئاتر و سینما که پارک نیست!
- تالارهای نمایشی و سینماها چه روزهایی تعطیل است؟
- گزارشی از عملکرد اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- برنامه تعطیلی کلیه سالنهای نمایش اعلام شد
- اعلام تاریخ برگزاری بیست و هفتمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان
- با یاد درگذشتگان؛ سایت انجمن صنفی تئاتر کودک و نوجوان رونمایی شد
- چراغ تالارهای نمایشی تهران روشن شد؛ آغاز بهار تئاتر با فاطمه معتمدآریا
- «دیدارو» در خانه هنرمندان ایران رونمایی شد؛ تماشای تئاتر به شیوه واقعیت مجازی به حقیقت پیوست
- بیست و هفتمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به تعویق افتاد
- رقابت ۷ نمایش خیابانی کودک و نوجوان در جشنواره بیست و هفتم
- نگاهی به نمایش «شاعر» / در ستایش دل آگاهی و نکوهشِ کژرفتاری
- آثار حاضر در بخش غیررقابتی جشنواره تئاتر فجر اعلام شد
- درک درستِ یک متن دشوار/ نگاهی به نمایش «هیچ کس جیمی نمیشه»
- جهل و جبر/ نگاهی به نمایش «اون و اراذل کوچه پشتی یا از پیراهن دموکراسی خون میچکد»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
آخرین ها
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری