سینماسینما- سحر عصر آزاد
«فِراری» ادامه منطقی روند فیلمسازی کارگردانی است که در تلاش برای تلفیق سینمای حرفهای و تجربی و وامداری به واقعیت مستند، به بلوغ رسیده است. بیستمین فیلم کارنامه علیرضا داوودنژاد را باید چکیده تجربههای او در فیلمسازی دانست؛ از قبل از انقلاب تا امروز؛ از ملودرام اخلاقگرایانهای همچون «نیاز» تا «مصائب شیرین» و «بچههای بد» و به خصوص «مرهم» و «کلاس هنرپیشگی» و «روغن مار». حتی نمیتوان تاثیر فیلمهای سرخوشانه میانه کارنامهاش را برای رسیدن به این قوام در فرم و اجرا نادیده گرفت؛ هرچند موردعلاقه پیگیران جدی سینمای او از جمله نگارنده نباشد.
به نظر میآید داوودنژاد با گذر از تجربههایی که در نگارش فیلمنامه و شکلگیری درام در مرحله تولید و سرصحنه، طراحی فرمی برای بازنمایی واقعیت مستندگون در دل درام و همچنین کار با آدمهای واقعی به جای بازیگر داشته، در «فِراری» به سنتز هوشمندانه این تجربههای شاخص دست پیدا کرده است.
فیلم بر اساس فیلمنامهای از کامبوزیا پرتوی که نویسندهای حرفهای و صاحب تجربه در سینمای ایران است، وامدار سویه اجتماعی این فیلمنامهنویس در روایت قصه دختری شمالی است که برای گرفتن یک عکس با ماشین مدل فِراری راهی تهران میشود.
حضور نویسنده و بازیگران حرفهای در نقشهای اصلی برای به تصویر کشیدن قصهای که واجد زیرلایههای ظریف و نقد اجتماعی دراماتیزه شده است، حاصل درک درست فیلمساز از نیاز فیلمنامه و فیلمی است که برای تجربهگرایی جدید خود انتخاب کرده است. فیلمی که با حرکت در مسیر خط طولی قصه که به لحاظ مکانی نیز با تغییر جغرافیا و حرکت قهرمان به شکل درونی و بیرونی همراه است و به نوعی کلاسیک محسوب میشود، با رویکردی مدرن متکی به خطوط و داستانکهای فرعی است.
این رویکرد باعث شده علاوه بر پویایی روایت در طول و عرض، زمینهای برای شخصیتپردازی چندلایه و پر رمز و راز کاراکتر اصلی یعنی گلنار فراهم کرده است. دختری که موتور قصه به واسطه نیاز دراماتیک اولیه او یعنی عکس گرفتن با فِراری آغاز میشود اما در ادامه دچار تغییرات و پیچیدگیهایی در انگیزهها و اهدافش میشود که مخاطب را کنجکاو و وادار به پیگیری سرنوشتش میکند.
این جذابیت پتانسیلی وارد قصه کرده که به واسطه تخت نبودن کاراکتر گلنار (ترلان پروانه) و کیفیت ظریف و لب مرزی رابطهاش با نادر؛ راننده تاکسی (محسن تنابنده) – که خوشبختانه به ورطه نگاه جنسی و سوء نیت نیفتاده – تبدیل میشود به کشف تدریجی قهرمان با تکیه بر خرده قصههای فرعی و داستانکهایی که ابعاد اجتماعی نگاه نویسنده و فیلمساز به جامعه و آدمها را بدون گل درشت شدن ترسیم میکنند. هرچند در باورپذیری این رابطه لب مرزی، کفه ترازو به سمت تواناییهای بازیگری تنابنده میچربد و پروانه در مولفههای اولیه بازیگری یعنی تغییر لهجه و مقبولیت چهره بالقوه، متوقف میشود.
همچنین تمهید دیگری با تکیه بر مهارتهای کارگردانی و روحیه تجربهگرای داوودنژاد مکمل این ویژگی شده تا رمز و راز و جذابیت قهرمان با رویکردی مدرن برجستهتر شود. این تمهید ورود یک خط مستندگون به موازات خط اصلی است که مکمل قصه شده و به پرورش ابعاد کاراکتر کمک میکند.
در واقع به موازات قصه خطی که شرح ماوقع حرکت گلنار از شهر فومن در شمال کشور با همراهی یک راننده تاکسی به تهران برای عکس گرفتن با یک ماشین مدل فِراری است، یک خط قصه به شکل منقطع این روایت را میشکند. خط قصهای که مصاحبهها و بازجوییهایی را در ارتباط با دختر نوجوان پی میگیرد که بدون حضور دخترک به نوعی بازشناسایی او را بعد از سرانجام تلخ پایانیاش دنبال میکند و پیشگویانه هم هست.
این گفتوگوهای مستندوار با تمایز و تفاوت جنس تصاویر موبایلی و اطلاعاتی که ارایه میشود، نشان میدهد قصه خطی به سرانجامی خاص منجر شده که این افراد را به واکاوی در کاراکتر گلنار واداشته تا بخشهای ناگفته روایت؛ یعنی آنچه از گذشته که میتواند بخشهای خالی داستان زندگی و شخصیت دخترک را پر کند، به این طریق پر شود.
اما نکته اصلی یا به گفته بهتر نقطه ضعف اصلی فیلم که چالش مهم عموم فیلمنامههای عرضی است؛ کمیت و کیفیت رویدادهای عرضی و اهمیتی است که در پیشبرد درام و تاثیرگذاری بر خط قصه اصلی دارا هستند. به گفته بهتر در چنین قصههایی که با یک قصه خطی، متکی بر خرده داستانهای فرعی و تاثیر آنها بر خط اصلی و باورپذیری مسیر رسیدن به فینال هستند، انتخاب منزلگاههای عرضی واجد اهمیتی ویژه است.
مهمترین خط فرعی این فیلم ماجرای حاجی است که حجم زیادی را به خودش اختصاص داده اما فراتر از شخصیتپردازی نادر و گذشته او و… اهمیت و تاثیر خاصی در درام ایجاد نمیکند. همانطور که حضور زن مسافر با زندگی دوگانه نیز قصه را دچار چندگانگی در بیان مفاهیم و نقد اجتماعی میکند درحالی که نمیتواند وارد بافت درام شده و تغییر یا تاثیری در کاراکترها یا جریان درام ایجاد کند. به همین دلیل هم لزوم طراحی و اهمیت این داستانکها در مسیر همراهی گلنار و نادر با علامت سوالهای متعددی مواجه میشود که بیجواب میماند.
«فِراری» پایان غافلگیرکنندهای دارد که هرچند وجود همان خط جستوجوی مستندگون، زمینه چینی ظریفی برای رسیدن به آن میکند اما جسارت نویسنده و فیلمساز برای از میان برداشتن کاراکترمحوری که موتور محرکه و پیشبرنده درام بوده، تحسینبرانگیز است. جسارتی که به واسطه تلفیق با صحنه تلخ پایانی به سنتز نهایی میرسد؛ وقتی خانواده گلنار با پاک کردن صورت مساله، منکر داشتن چنین دختری میشوند و مادر کیف گلنار را به نادر پس میدهد تا نوک پیکان هشدار متوجه زیرلایههای اجتماعی فیلم شود.
به نظر میآید نادر به عنوان یک آرمانگرای دیروز، ناظر به گِل نشستن کشتیای است که تاوان راه افتادن آن؛ همنسلان او همچون حاجی بوده و قربانی به گِل نشستن آن؛ نماینده نسل امروز یعنی گلنار است که گویی از همان ابتدای حرکت؛ شمارش معکوس مرگ و فنای او آغاز شده است.
منبع: اعتماد
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- انتقاد اروپاییها از بازی آمریکاییها در نقش آنها/ تصاحب فرهنگ
- مایکل مان یک فیلم آسیایی را برای اقتباس انتخاب کرد
- تجربه وحشتناک آدام درایور/ یک اشتباه مساوی با مرگ است
- «فراری» به نمایش در آمد/ آدام درایور با چشمان گریان در «ونیز»
- مایکل چپمن، فیلمبردار «راننده تاکسی» درگذشت
- نگاهی به فیلم «فراری» ساخته علیرضا داوود نژاد / چه خبر از آن بیرون
- رامبد جوان فرشته میشود و رابرت ردفورد خبرنگار/ آخر هفته با تلویزیون
- واکنش داودنژاد به اعتراض مردم رشت به اکران «فراری»
- تصویری از تجمع تعدادی از مردم رشت در مقابل سینمای نمایش دهنده فیلم فراری
- واکنش اینستاگرام ماهنامه فیلم به انتشار فراخوان تجمع اعتراضی مقابل سینمای نمایش دهنده فیلم فراری در رشت
- واکنش مدیر کل ارشاد گیلان به اعتراضها به اکران فیلم فراری در رشت
- جلوگیری از اکران فیلم فراری در سینما میرزاکوچک رشت
- جابر قاسمعلی :در اندک فرصت بازمانده ، فراری را ببینید
- گزارشی از دغدغههای صاحبان فیلم در اکران نوروزی/تاثیر فضای مجازی بر دیده شدن فیلم ها
- تیزر جدید «فِراری» رونمایی شد/ فیلم
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
آخرین ها
- «دانه انجیر معابد» در میان نامزدهای جایزه بهترین فیلم اروپا
- نشست خبری اپرای عروسکی مولوی / گزارش تصویری
- جشنواره فرانسوی به «کشیم عاشق» جایزه داد
- رایان رینولدز و هیو جکمن در یک فیلم غیرمارولی همراه میشوند
- درباره نمایش و اجرای متفاوت «قلاده ای برای یک سگ مرده»
- موسیقی نمایش آوای پارسی / گزارش تصویری
- اکران مردمی فیلم شبگرد / گزارش تصویری
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- بدون حضور جانی دپ؛ دو فیلم جدید از «دزدان دریایی کاراییب» سال آینده تولید میشود
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- معرفی داوران و آثار راهیافته بخش «هنرهای نمایشی» جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی/ اعلام برنامه بخش بینالملل
- نمایش «آخرین کوسه نهنگ» در جشنواره اسپانیایی
- جایزه طلای جشنواره ژاپنی به «زمین بازی» رسید
- برگزاری نخستین بوتکمپ مدیریت محصول آکادمی همراه اول
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- نقدی به مدل فیلمسازی در ایران/ سینما بدون ساختار مشخص و قوانین دقیق
- «قهوه پدری» مهران مدیری از در شبکه نمایش خانگی
- «تَرَک عمیق» دو جایزه جشنواره بارسلون را گرفت
- گزارشی از گیشه سینماها؛ «زودپز» صدرنشین فروش فیلمهای هفته گذشته
- ۲ فیلم جدید در راه اکران سینماها
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- با یک کمپین کوچک برای فیلم ایستوود؛ کمپانی برادران وارنر «هیئت منصفه شماره۲» را وارد اسکار میکند
- پیمان معادی بازیگر فیلم جنایی هالیوودی شد
- «نادره رضایی» معاون هنری وزیر ارشاد شد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- از ۱۶ آبان؛ «خورشید آن ماه» ساخته ستاره اسکندری آنلاین اکران میشود
- حضور همراه اول در نمایشگاه کیشاینوکس با هدف گسترش فرصتهای جدید سرمایهگذاری
- ادعای سازندگان پربازدیدترین سریال تاریخ نتفلیکس؛ چالشهای فصل دوم «بازی مرکب» جذابتر است
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- «فصل فرار اسبها» آماده نمایش شد