سینماسینما، عزیزالله حاجی مشهدی
بسیاری از سینمادوستان ما از آدم های حرفه ای سینما گرفته تا دوستداران عادی این هنر، از میان کارنامه ی بلندبالای سینمایی مسعود کیمیایی، به تناسب حال و هوای روحی و نوع نگاه خود، همواره به چند فیلم خاص کیمیایی نگاه ویژه ای دارند. بی تردید دو فیلم «قیصر» (۱۳۴۸) و «گوزن ها» (۱۳۵۳) را باید از جمله محبوب ترین فیلم های مورد توجه آنان به حساب آورد.
درست به همین دلیل است که از خودمان می پرسیم: چرا فیلم هایی مثل «قیصر» (دومین فیلم) و «گوزن ها» (پنجمین اثر) این فیلمساز، بعد از چند دهه، همچنان ویژگی های دلپسند خود را حفظ کرده اند و حتی برای سینمادوستان به نسبت جوان تری که در دهه های ۴۰ و ۵۰ هنوز به دنیا نیامده بودند، دلنشین و تماشایی به نظر می رسند و مخاطبان بی شماری، به خوبی با این فیلم ها ارتباط برقرار می کنند؟
ساده ترین پاسخ برای چنین پرسش مهمی این است که «قیصر» در نوع خود و در زمانه ی خود، اثری «ساختارشکن» بوده است که اگرچه در نگاه اول، با تکیه بر عناصری چون قصه گویی و احساسات گرایی شکل می گیرد، اما واجد امتیازهای فراوانی همچون میزانس های دقیق، فیلمبرداری متفاوت، و موسیقی متن و صداگذار ی و جلوه های صوتی متفاوت است که چنین اثری را با کارهای مشابه روزگار خود دیگرگونه جلوه می دهد. استفاده از عامل مهمی چون قهرمان پروری و پرداخت شخصیت هایی که به دلیل ایستادگی در برابر ظلم و بی عدالتی و جانبداری از ستمدیدگان و آدم های بی پناه، در مرکز توجه و دلبستگی تماشاگران و مخاطبان چنین فیلمی قرار می گیرند، به فیلم هایی مثل «قیصر» یا «گوزن ها» به ویژه با حضور بازیگرانی که در کارشان درخشش چشمگیری نیز داشته اند، جذابیت فراوانی بخشیده است و می تواند برای نسل های دیروز و امروز قابل اعتنا باشد. به خصوص که درونمایه ی این فیلم ها نیز چون شعرهایی تلخ و حزن آور، از دل آزردگی ها، تنهایی ها و رفاقت های فراموش شده سخن به میان می آورد. حقایقی که شاید در نگاه نسل امروز جامعه ی ما همچون گوهری گرانبها، گمشده و به فراموشی سپرده شده به نظر برسد.
شاید از خودمان بپرسیم که سینماگری با این همه توانایی و خلاقیت، آیا به راستی توانسته که در کارهای بعدی خود نیز به سینمای دهه ی ۵۰ خود ادامه دهد؟ساده ترین پاسخ این است که در شرایط تازه ی اجتماعی و باتوجه به مجموعه ی تغییر نگرش ها، چشمداشت ها و آرمان ها و خواسته های جامعه ی مخاطب فیلم، در حالی که در فضای فیلمسازی کشور نیز محدودیت های بی شماری به وجود آمده است و سیاست گذاران سینمای کشور بیش از آن که بر جنبه های حمایتی و هدایتی کار در جریان تولید فیلم ها توجه داشته باشند، نگران نظارت بر تولید و ممیزی های رایج بوده اند، به طور طبیعی برای کیمیایی نیز مثل بسیاری از دیگر فیلمسازان جوان و یا هم نسل او شرایط مساعدی برای تصویب طرح های تازه و فیلمنامه های متفاوت وجود نداشته است.
بی تردید در کارنامه ی ۵۰ ساله ی فیلمسازی کیمیایی، بعد از کارهایی چون «قیصر» و «گوزن ها»، همان ویژگی های پیش گفته در برخی از کارهای دیگر این کارگردان صاحب سبک، از «رضا موتوری» و «داش آکل» گرفته تا «سلطان» و «جرم» به بیانی دیگر، تکرار شده است. تکراری که تا حدود زیادی جز در فیلم «دندان مار» (۱۳۶۸) در عمده ی کارها ی بعدی اش هم ردپای آشکاری دارد و صدالبته ازنگاه بسیاری از سینما دوستان و منتقدان نیز چندان خوشایند نبوده است!
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- عدالت به سبک قیصر مسعود کیمیایی/یادداشتی از کامبیز نوروزی
- از پخش پیام صوتی کیمیایی تا حضور گلچهره سجادیه در نمایش «دندان مار»
- نسخه اصلاح و مرمت شده «دندان مار» در موزه سینما نمایش داده میشود
- بیتا فرهی به خانه ابدی بدرقه شد
- تشویق طولانی مسعود کیمیایی در «بازنمایش قصه ترانههای ماندگار»/ کیمیایی از غم نبود مهرجویی گفت
- بدرقه پیکرهای داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر به خانه ابدی
- به بهانه «خائنکشی»؛ کیمیایی از دریچه «قیصر»
- یک فرصت طلایی برای خائن کشی/ به بهانه پخش مینیسریال «خائنکشی»
- منتقد سینما: مسعود کیمیایی نزدیکترین فیلمساز ایرانی به جهان ملویل است
- بدرقه احمدرضا احمدی به خانه ابدی
- سیستان و بلوچستان و فقدان پرداختن فیلمسازانِ محلی به زادبوم/ نگاهی به فیلم «هوک»
- تکملهای بر یادداشت رمانتیسم خونبار
- رمانتیسم خونبار کمونیستی/ بررسی تحلیلی «گوزنها» و انقلاب مسلحانه
- اکران «خائن کشی» در جشنواره روتردام
- تغییر نسخه جشنوارهای «خائن کشی» برای اکران عمومی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
آخرین ها
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان»
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور