در سال های اخیر بیشتر به خاطر برنامه جنجالی «هفت» و نظرات مخالفش با سینمای رایج، نام بهروز افخمی بر سر زبان ها بوده، اما کسی نمی تواند کتمان کند که افخمی یکی از مهم ترین و جریان سازترین کارگردانان سینمای ایران است. به باور بسیاری «عروس» او آغازگر دوران جدیدی در سینمای پس از انقلاب است و با «شوکران» بود که مسائل و مصائب طبقه متوسط شهری به روی پرده سینماها آمد. «گاو خونی» هم تجربه فرا رفتن از قواعد کلاسیک و مرسوم بود و «سن پطرزبورگ» یک کمدی خوش ساخت و موفق در جذب مخاطب. پس از همه این تجربه ها افخمی تصمیم گرفت ماجراجویی جدیدی را تجربه کند و خارج از ایران فیلمی به زبان انگلیسی بسازد. «بلک نویز»
(black noise) حاصل این تجربه است که اگر چه ۷ سال از ساختش می گذرد، اما هنوز به اکران عمومی درنیامده. افخمی در این گفت وگو از تجربه فیلمسازی در کانادا و خاطرات و ماجراهای عجیب این فیلم می گوید.
از «سن پطرزبورگ» به کانادا رسیدید و ساختن فیلم انگلیسی زبان ؛ چرا؟
در تابستان ۸۸ باید به کانادا می رفتم، چون سال قبلش آنجا شرکتی ثبت کرده بودیم و قرار بود در سال ۸۸ برای ساختن فیلم بروم و اجازه کار یک ساله هم برایم آمده بود، اما رفتنم را حدود دو ماه عقب انداختم برای اینکه بتوانم حداقل تدوین اولیه فیلم «سن پطرزبورگ» را به تهیه کننده تحویل بدهم.
از همان اول قصد داشتید «بلک نویز» را بسازید؟
البته اول قرار بود فیلم دیگری بسازیم. قبل از هر چیز آنجا یک کلاس فیلمسازی برای بچه های ایرانی مقیم کانادا برگزار کردم و بنا بود گروه فیلمبرداری را از بین این بچه ها پیدا کنم چون نمی خواستم از ایران نیرو ببرم.
فیلم اولی که قرار بود بسازید چه بود؟
وقتی کانادا رفتم اول بنا بود «دل سگ» میخاییل بولگاکف را بسازم و زمینه ای کاملاً علمی تخیلی داشت و به جای اینکه مثل داستان بولگاکف در زمان انقلاب اکتبر اتفاق بیفتد، بنا بود در سال ۲۰۲۵ در کانادایی اتفاق بیفتد که به دلیل تغییرات محیط زیستی دچار دگرگونی های عمده شده، مثلاً آب های دنیا بالا آمده و نصف نیویورک زیر آب رفته، خیلی از شهرهای کانادا یخ زده و وضعیتی پیش آمده که حکومتی شبه کمونیستی یا فاشیستی کمونیستی (آنارکو فاشیست) در کانادا روی کار آمده ولی فضایش شبیه همان فضای انقلاب اکتبر است و مثل «دل سگ» بولگاکف ماجرای دانشمندی ضدکمونیستی است که سگی را با عملیات جراحی عجیبی به آدم تبدیل می کند. داستان بولگاکف در واقع داستان کنایه ای است به فضای کمونیستی و بلشویکی و کوشش برای تغییر دادن کشوری مثل روسیه و آرزوی پرورش و تربیت انسان نوین. در واقع کاری که پروفسور و دستیارش با سگ می کنند عملاً همان کاری است که مارکس و بعداً لنین و استالین در روسیه کردند و سعی کردند کشوری عقب مانده را که هنوز از فئودالیسم عبور نکرده بود به مرحله ای خیلی پیشرفته پرتاب کنند. بولگاکف این جهش و پرتاب را تشبیه می کند به اینکه بخواهی از یک سگ آدم درست کنی. براساس متن انگلیسی بولگاکف خلاصه فیلمنامه ای حدود ۶۰ صفحه نوشته بودم. بعد از اینکه ۳ – ۴ ماهی در کانادا بودیم مرجان (همسرم) داستان را خواند و گفت: من به عنوان یک زن دوست ندارم این فیلم را ببینم. گفتم: چرا؛ گفت: به خاطر اینکه همه شخصیت ها مرد هستند و فکر می کنم موضوع بشدت سیاسی آن هم، اصلاً برای زن ها جالب نیست. از این حرف خیلی ترسیدم. قرار بود با کسی هم کار کنیم که تا سال گذشته وقتی شرکت را ثبت کردیم او را نمی شناختیم؛ یکی از شاگردان کلاسم بود که قرار بود برای فیلم سرمایه گذاری کند به اسم فرهاد والی فر. او می آمد سر کلاس های من و بعد متوجه شدم که در کار خودش آدم موفقی است و پولدار هم هست؛ تکنیسین طراحی سیستم های موبایل بود که آن موقع در «پابلیک موبایل» کانادا کار می کرد. یکی دو جلسه سر کلاس آمد و بعد در یکی از زنگ تفریح ها آمد و گفت: من نمی خواهم خودم فیلمسازی یاد بگیرم، آمدم بگویم اگر می خواهی فیلم بسازی من سرمایه گذاری می کنم. به همین خاطر هم ما به فکر ساختن یک فیلم نسبتاً پرخرج افتادیم با بودجه ای حدود ۲ میلیون دلار.
قبل از آشنایی با والی فر چه برنامه ای داشتید؟
از قبل خودمان درخواست ثبت شرکت داده بودیم و می خواستیم با پول خودمان یک فیلم خیلی جمع وجور بسازیم و در واقع تمرین فیلمسازی به زبان انگلیسی بکنیم ولی بعد که والی فر گفت: من آماده سرمایه گذاری هستم، شروع کردم به فکر کردن درباره سناریو «دل سگ» و سناریویی که نوشتم سناریو علمی – تخیلی جالبی درآمد و به نظرم می شود ساختش، اما همان طور که همسرم گفت سناریو سیاسی است و مورد علاقه کسانی است که مسائل سیاسی، کمونیسم و امکان تبدیل شدن دموکراسی ها به کمونیسم و احتمال روی کار آمدن مجدد کمونیست ها برای شان جالب باشد و فکر می کنم برای اغلب تماشاچی های معمولی جالب نباشد. به هر حال من از این حرف همسرم خیلی ترسیدم و پیش خودم گفتم درست است که فرهاد والی فر می گوید حاضرم سرمایه گذاری کنم و خیلی هم از داستان خوشش آمده بود و به من در نوشتن سناریو به زبان انگلیسی کمک می کرد ولی بالاخره می خواهد برود از بانک وام بگیرد و وحشت کردم اگر فیلم نفروشد چه می شود؟ اگر نتوانیم فیلم جذاب و پرمخاطبی بسازیم یا اگر نتوانیم وارد چرخه پخش کانادا و پخش جهانی بشویم و فرهاد دو میلیون دلار ضرر کند چه خاکی بر سر کنیم.
خب پس چه کار کردید؟
رفتم پیش فرهاد و گفتم: من این فیلم را نمی سازم، گفت: نه، من خیلی علاقه مندم و مسخره بازی درنیاور. خیلی کار کرده بود و احساس می کرد یکی از سناریونویس ها است. گفتم: مرجان این جور گفته و ترسیدم. این فیلم را نمی سازم و یک فیلم خیلی کوچک و جمع وجور می خواهم بسازم که خرجش حدود ۲۰۰ هزار دلار باشد – همان نقشه ای که از اول داشتم – و داستانش هم دارم. اگر می خواهی بیا سر همین فیلم شریک بشویم. بالاخره سراغ داستانی رفتیم که از قبل خیلی به فکرش بودم که بسازم به اسم «آسمان سیاه شب». این داستان را نخستین بار در مجموعه ای از داستان های کوتاه خواندم که خانم مژده دقیقی ترجمه کرده به اسم «اینجا همه آدم ها اینجوری اند» در این مجموعه، چند داستان خیلی خوب است که با «آسمان سیاه شب» شروع می شود. نویسنده اش شخصی به اسم جرمی کین است که قبلاً پرستار بیمارستان روانی و معلم زبان در سودان بوده. داستان برداشتی دست اول و خیلی تکان دهنده است از بیماری آلزایمر. از داستان مشخص است که نویسنده بیماران آلزایمری را خیلی خوب می شناسد. من این داستان را زمانی که نماینده مجلس بودم، خواندم و همان موقع تصمیم گرفتم که آن را بسازم. با علی معلم صحبت کردم برای اینکه آن را تبدیل کنیم به یک داستان ایرانی و در ایران بسازیم. عزت الله انتظامی داستان را خواند و خیلی خوشش آمد و قرار شد در آن بازی کند. قبل از «گاوخونی» شروع کردم به نوشتن سناریوی این داستان و یکی از سناریوهایی بود که نصفه کنار گذاشتم و علت کنار گذاشتنش هم این بود که متوجه شدم در تطبیق دادنش با فضای ایران از بین می رود و علتش هم این است که داستان درباره پیرمردی است که آلزایمر دارد و در چند سال گذشته زنش او را نگهداری می کرده و پیرمرد طبق معمول بیماران آلزایمری خودش نمی داند که آلزایمر دارد. داستان از جایی شروع می شود که پیرمرد تنها توی خانه نشسته و چرتش برده و وقتی بیدار می شود می بیند زنش نیست و صدایش می کند تا برایش چایی بیاورد و می بیند جواب نمی دهد، بلند می شود و شروع می کند به چرخیدن در خانه و بعد می بیند که دختر و دامادش آمدند. اولش فکر می کنیم کاسه ای زیرنیم کاسه است و کلکی در کار است و می خواهند بلایی سر پیرمرد بیاورند و نمی دانیم که آلزایمر دارد؛ چون داستان از زبان پیرمرد تعریف می شود. بعد آرام آرام متوجه می شویم که دختر و دامادش آمدند او را به بیمارستان روانی ببرند و علتش هم این است که زنش دیشب مرده و چون دخترش گرفتار است و شوهرش هم وجود چنین پیرمردی را در خانه تحمل نمی کند دختر چاره ای ندارد جز اینکه پدرش را به بیمارستان روانی ببرد. داستان پنج ساعت از آخرین ساعات آزادی زندگی پیرمردی است که آلزایمر دارد.
چرا فکر کردید نمی شود ایرانی اش کرد؟
داستان این قدر ملموس و قوی نوشته شده که نشانه شناختی دسته اول از بیماری آلزایمر و ترسناکی آن است ولی وقتی شروع به تطبیقش با فضای ایران کردم دیدم مشکل این است که در فرهنگ ایرانی دختری که پدرش را به خاطر آلزایمر بیمارستان روانی می برد آنتی پاتیک می شود و ما نسبت به او موضع مخالف می گیریم و سرزنشش می کنیم، در حالی که موضوع داستان این نیست؛ موضوع داستان این است که آلزایمر چیز بسیار ترسناکی است و نشان می دهد زندگی بشر چقدر بی ارزش است و آدم را یاد آیه «کل من علیها فان» می اندازد.
بعد از منتفی شدن «دل سگ» به فرهاد گفتم: من ۱۰ سال پیش داستانی خواندم و می توانیم آن را با پول خیلی کمی بسازیم. همان موقع که می خواستم فیلم را در ایران بسازم قصد داشتم از نویسنده اجازه بگیرم برای اینکه اگر بعداً در خارج خواستیم نمایش اش بدهیم به مشکل برنخوریم و چون می دانستم نویسنده ساکن لندن است به یکی از دوستانم – محمدرضا جوزی که از شاگردان دکتر فردید است و الان در امریکا زندگی می کند – که آن زمان در انگلیس بود تلفن کردم و گفتم: من این داستان را پسندیدم و می خواهم بسازم. می خواهم خود جرمی کین را پیدا کنی و بگویی که ما می خواهیم این داستان را از خودت بخریم. جوزی هر چه گشت جرمی کین را پیدا نکرد و با انتشاراتی هم تماس گرفته بود و انتشاراتی گفته بود شما باید با ما مذاکره کنید و نمی توانیم شماره تلفنش را به شما بدهیم و… خلاصه آن زمان نتوانستیم جرمی کین را پیدا کنیم. بعد از ۷ – ۸ سال به فرهاد والی گفتم: می خواهم جرمی کین را پیدا کنم. دوباره شروع کردیم و جرمی کین را پیدا نکردیم که نکردیم. از آن جالب تر این بود که این داستان جایزه ای به اسم «یان سنت جیمز» برده بود. «یان سنت جیمز» یک نویسنده انگلیسی بود که ۶ رمان نوشته بود و جایزه ای هم برقرار کرده بود و داورهای معتبری داشت که این جایزه را به نویسندگان جوان داستان های کوتاه می دادند. گفتیم از طریق بنیاد این جایزه می توانیم رد جرمی کین را پیدا کنیم یا حقوق داستان را از همین متولی جایزه بخریم. این جایزه از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۸ داده شده بود و بعد تعطیل شده بود و هر چه تلاش کردیم دیدیم شخص صاحب جایزه هم پیدا نمی شود و در اینترنت سرچ کردیم دیدیم هیچ عکسی از او وجود ندارد. رمان ها و نقدشان و تاریخ جایزه دادن ها بود، اما عکسی از خودش نبود. قضیه خیلی جالب شد و به انتشاراتی های مهمی که در کانادا بودند مراجعه کردیم از جمله انتشاراتی که مجموعه داستان های این جایزه را در سال ۱۹۹۲ در کانادا منتشر کرده بود که داستان جرمی کین هم در این مجموعه بود. آنجا به صورت شانسی یک نفر گفت: اسم نویسنده صاحب جایزه اسم مستعار است و این پیرمرد اصلاً دوست ندارد شناخته بشود. انتشاراتی هم دارد و کتاب های دیگران را منتشر می کند. من شماره تلفنش را می دهم، آدم خیلی بداخلاقی است و اگر پرسید شماره را از کجا گیر آوردید، نگویید. تلفن کردیم و اتفاقاً خیلی پیرمرد خوش اخلاقی بود و گفت: جرمی کین مرده. در ۳۲ سالگی این داستان را نوشته و در ۳۶ سالگی مرده بود و علت اینکه اثری از او در اینترنت نبود این بود که در دهه ۹۰ و پیش از آنکه اینترنت به صورت فراگیر و جهانی دربیاید مرده بود. گفتیم حالا ما می خواهیم بر اساس این داستان فیلم بسازیم از شما می توانیم امتیاز داستان را بخریم، گفت: من مطمئن نیستم اجازه ای که به شما می دهم بعداً فرد دیگری شکایت نکند و ممکن است پدر و مادرش بعداً مدعی بشوند ولی در حدی که ما در انتشاراتی مان حقوق داریم حاضرم کاغذی به شما بدهم و چون مقداری کار حقوقی دارد ۵هزار دلار می گیرم. از این انتشاراتی یک کاغذ گرفتیم مبنی بر اینکه در محدوده حقوق قانونی ما در زمینه این داستان، این داستان به فرهاد والی فر و بهروز افخمی واگذار می شود.
پس بعد از مرگ جرمی کین داستانش هم می توانست کاملاً فراموش بشود که فیلم «بلک نویز» جلوی این فراموشی را گرفت.
بله. بعد از خرید داستان شروع به نوشتن فیلمنامه کردیم. نخستین فیلمنامه ای هم بود که داشتم کامل به زبان انگلیسی می نوشتم ولی از این جهت خیالم راحت بود که این قدر داستان واقعی است و دیالوگ ها ملموس و خوب نوشته شده که به شوخی می گفتم با چسب و قیچی دارم فیلمنامه می نویسم. اصطلاح چسب و قیچی در بین فیلمنامه نویس ها موقعی به کار می رود که فیلمنامه نویس کمترین مقدار کار کردن با قلم خودش را انجام داده باشد. می توانم بگویم که ۸۰درصد فیلمنامه «بلک نویز» از عین متن داستان جرمی کین استفاده شده است. خلاصه خیلی راحت فیلمنامه نویسی پیش رفت و خیلی راحت ساخته شد و بعد از این تجربه به این نتیجه رسیدم که خیلی از کارهایی که فکر می کردم به زبان انگلیسی نمی شود اجرا شود، می توانم اجرا کنم و ترسم ریخت. همین طور که داشتم فیلمنامه را می نوشتم یواش یواش وحشت می کردم. زن و بچه ام هم رفته بودند و تنها بودم؛ تنهایی در خانه شروع به نوشتن فیلمنامه کردم و وسط نوشتن در تنهایی وحشت می کردم و می گفتم خدایا من آلزایمر نگیرم. یک مدیر تولید کانادایی داشتیم که حدود ۲۵ سالش بود که چون خیلی اهل دود بود خودش اسمش را «جانی اسموک» معرفی می کرد. جانی عجیب خوش شانس بود مثلاً یک بار همان اوایل آشنایی مان همین جور داشت راه می رفت از روی زمین ۵۰ دلاری پیدا کرد و بعد گفت: تا الان که شما دستمزدی ندادید و اصلاً توی جیبم پول نداشتم. بخش هایی از فیلمنامه را که می نوشتم و به جانی اسموک می دادم تایپ و تکثیر کند بعد دیدم جانی اسموک هم حالش خراب است. گفتم: چی شده؟ گفت: نمی دانم، حالم خیلی بد است. این چه سناریویی است که داری می نویسی. «بلک نویز» بامزه ترین تجربه ای است که من در کار فیلمسازی داشته ام.
لوکیشن فیلم هم غریب و ترسناک است.
برای ساخت فیلم به یک بیمارستان روانی نیاز داشتیم. خیلی ساده لوحانه فکر می کردیم می رویم اجازه یکی از بیمارستان های روانی آلزایمری را می گیریم و تویش فیلمبرداری می کنیم. بعد بنا گذاشتیم که به خاطر داستان و به خاطر فاصله ای که باید بین محل زندگی دختر و محل زندگی پدر باشد، محل شروع داستان را در نیاگارا انتخاب کنیم و پدر را مثلاً از تورنتو به نیاگارا بیاورند. جانی اسموک گفت: من در نیاگارا یک خانه سالمندان می شناسم که مادربزرگم همان جا مرده و در این خانه سالمندان همه مرا می شناسند. اگر می خواهید برویم آنجا فیلمبرداری کنیم. اول رفتیم خانه سالمندان دیگری در نیاگارا دیدیم که خیلی هم شیک بود و بعد گفتم: جانی برویم خانه سالمندانی که مادربزرگت تویش مرده را هم ببینیم. رفتیم دیدیم عجب ساختمان پیچیده و تودرتوی ترسناکی دارد که عجیب به داستان ما می خورد و دیدم بهتر از این جایی نمی توانیم پیدا کنیم. به جانی گفتم: ما حداقل یک ماه باید اینجا فیلمبرداری کنیم و معلوم است خانه سالمندان گرانقیمت و شیکی است و به راحتی به ما اجازه فیلمبرداری نمی دهند و فقط یک امید داریم و آن این است که داستان جرمی کین مسئولان اینجا را هم تحت تاثیر قرار بدهد. ۱۵۰ پیرمرد و پیرزن در این مجتمع زندگی می کردند و بعداً فهمیدیم بهترین خانه سالمندان در سرتاسر کانادا است. یک نسخه از متن انگلیسی داستان را به جانی دادم و گفتم: ببر بده به رئیس خانه سالمندان شاید تاثیر داشته باشد. دو روز بعد جانی آمد و گفت: موافقت شد و به دفتر رئیس آنجا – زنی قلدر و قدبلند بود و اسمش جانیس آموس بود و در فیلم هم بازی کرد – تلفن کردم و به منشی گفتم با جانیس کار دارم، منشی گفت جانیس الان جلسه دارد و نمی تواند صحبت کند، گفتم بگویید جانی اسموک است و می خواهد درباره آن داستان بپرسد. دو دقیقه بعد گفت گوشی را نگه دار جانیس از جلسه بیرون می آید تا باهات صحبت کند. بیرون آمد و گوشی را گرفت و گفت این داستان را از کجا گیر آوردید. ما یک عمر است داریم اینجا کار می کنیم. کسی که این را نوشته باید دستش را بوسید و معلوم است در یک بیمارستان روانی دارای گرید بحرانی کار کرده و واقعاً زحمت کشیده و چیزی که نوشته مرا گریه انداخت. ما هر کاری که لازم است برای ساختن این فیلم انجام می دهیم و با شما هر همکاری که بخواهید، می کنیم. فقط موضوع این است که ما هیات مدیره داریم و هیات مدیره هم سهامداران این مجتمع هستند برای اینکه دهان این ها را ببندم شما یک چیزی به عنوان هدیه بدهید مثلاً در حد هزار دلار باشد. خلاصه ما به آن بیمارستان رفتیم و ۳۵ روز آنجا فیلمبرداری کردیم و هر بلایی دل مان خواست سرشان آوردیم. آخرش یک تلویزیون دیواری بزرگ برای شان خریدیم. جانیس یواش یواش خودش آمد در فیلم یکی از نقش های اصلی را بازی کرد.
«بلک نویز» بعد از اتمام فیلمبرداری چه سرنوشتی پیدا کرد؟
اتمام فیلمبرداری «بلک نویز» همزمان شد با گذشتن ۹۰ روز از پایان ویزای کاری من و هیچ اقدامی هم برای تمدید ویزا نکردم چون باید برای نخستین سالگرد تولد آهیل به تهران می آمدم و دو- سه روز قبل از نخستین سال تولد پسرم به تهران رسیدم. بعد از کمی استراحت با پسرم آیدین شروع به تدوین کردیم.
تلاش نکردید فیلم را در جشنواره ای نمایش بدهید تا بهتر دیده شود؟
جشنواره بازی سینمای ایران را تحویل نمی گیرم و اصلاً برایم مهم نیست که بخواهم بروم امور بین الملل فارابی و بگویم فیلم ما را تحویل بگیرید و ببرید جشنواره ها.
همان طور که «گاوخونی» به بخش نوعی نگاه جشنواره کن رفت می توانستید برای این فیلم هم تلاش کنید.
اصلاً اینگونه نبود که «گاوخونی» با میل و علاقه مسئولان سینمایی و فارابی به کن رفته باشد. سالی که «گاو خونی» در جشنواره فجر نمایش داده شد سردبیر «کایه دو سینما» فرانسه جزو هیات داوران بخش بین الملل جشنواره فجر بود و «گاوخونی» را دیده بود و گفته بود: نماینده جشنواره کن هم هستم و این را برای بخش «نوعی نگاه» کن انتخاب می کنم و آقایان امور بین الملل یک ذره در این مساله نقش نداشتند و شاید هم ناراحت شدند که چنین اتفاقی افتاده. وقتی هم فیلم به فرانسه رفت مخملباف، ضدانقلاب شده بود و پیش داوران کن می رفت و می گفت: فلانی فیلمساز نظام است. کاری کرد که فیلم در بخش «نوعی نگاه» فقط نمایش داده شد و هیچ تحویل گرفته نشد.
«بلک نویز» فقط در بخش بین الملل جشنواره فجر سال ۹۱ شرکت کرد که جایزه بهترین بازیگر مرد را گرفت؟
در خارج هم برای چند جشنواره فرستادند که خیلی مورد توجه قرار نگرفت. یک بخشی از این عدم توجه به خاطر این است که فرهاد والی چندان آشنایی با مناسبات و مذاکرات مربوط به حوزه سینما ندارد یک بخش هم به خاطر این است که «بلک نویز» این حس را به وجود می آورد که مردم در غرب تحت نظر یک سیستم نظارتی سفت و سخت هستند بدون اینکه چنین قصدی داشته باشیم. از اول می دانستم «بلک نویز» فیلمی است که برای دل خودم می سازم و به احتمال زیاد تحویلش نمی گیرند. از آن دست فیلم هایی است که کهنه نمی شود.
در چند نمایش محدود که در داخل داشته دیدم که یک عده ای گریه می کنند و بعداً در گفت وگویی که می کردیم می گفتند ما چنین فردی در خانواده مان داریم. به نظرم «بلک نویز» بهترین فیلمی است که تا الان درباره آلزایمر ساخته شده است و علتش هم این است که آن را براساس یک داستان اصیل ساخته ایم.
برش
بازیگران فیلم «بلک نویز» چگونه انتخاب شدند؟
موقعی که داشتم فیلمنامه را می نوشتم فکر می کردم که بازیگر پیرمردی که بتواند این نقش را بازی کند ندارم چون نقش خیلی سختی است و همان قدر که در ایران پیدا کردن پیرمرد حواس جمع و سرحال سخت است در کانادا چند برابر سخت تر بود. بازیگران مطرحی مثل کریستوفر کرامر بودند ولی به آنها دسترسی نداشتم یا مثلاً پیتر اتول. بعد فکر کردم به سبک «گاوخونی» تمام فیلم را با دوربین به جای پیرمرد بسازم و دوربین جای چشم پیرمرد باشد. صدایش را بشنویم و خودش را نبینیم و فقط یکی – دو بار مثلاً در آیینه او را ببینیم. فکر کردم فیلم را کامل می سازیم و تدوین می کنیم بعد مثلاً برای پیتر اتول یا آنتونی هاپکینز می فرستیم و می گویم این فیلم ساخته شده و اگر فکر می کنی فیلم خوبی درآمده صدایی که روی فیلم هست را شما بگویید. با این فکر شروع کردم به نوشتن سناریو. کسی که قرار بود نقش دختر را بازی کند پیدا کرده بودیم و شوهرش هم قرار بود نقش داماد را بازی کند. این ها را هم جانی پیدا کرد. یک روز پیرمردی آمد که جانی گفت: این داوطلب است بخواند و «تان کرایر» شهر بوده. «تان کرایر» یعنی جارچی. جارچی در سنت قاجاری از انگلیس ها گرفته شده. پیرمردی که جانی آورده بود تان کرایر نیاگارا بود. چون داستان در انگلستان اتفاق می افتاد نثر داستان انگلیسی اصیل بود. برای اینکه نثر داستان را توجیه کنیم می گفتیم این پیرمرد مثلاً از چهل سالگی به کانادا آمده. پیرمرد وقتی آمد دیدم که اصل جنس است؛ یک تان کرایر به معنای واقعی با سبیل و موی سفید باشکوه و سرحال. بعد از مدتی که نشست ناگهان فهمید که فقط قرار است حرف بزند و تازه نگفته بودیم که بعداً صدایش هم برداشته می شود. وقتی فهمید فقط قرار است بخواند و بازی نکند یهو وا رفت. فردایش شروع کرد به تمرین جدی تر و روز بعد دیگر تصمیم خودم را گرفتم و گفتم: نقشه ام عوض شد و می خواهم در فیلم بازی بکنی و دارم سناریو را بازنویسی می کنم. خیلی خوشحال شد و تمرین ها را جدی تر انجام دادیم. حدود یک هفته تمرین دورخوانی کردیم و آماده شدند بروند داخل استودیو و ماکت صوتی را ضبط کنیم؛ کاری که همیشه می کنم و از «عروس» تا الان همیشه ماکت صوتی را ضبط کردم و بعد این ماکت را تدوین می کنیم و زمان فیلم دست مان می آید. دیدم دریک خیلی خوب می خواند و گفتم: اگر به نظرت چیزی در نثر جرمی کین غلط است چون جوان بوده و راجع به یک پیرمرد ۷۰ -۸۰ سال نوشته – بگو تا تغییر بدهیم. گفت: نه، اصلاً نمی دانم چه کسی الگوی او بوده چون چیزهایی که نوشته اصلاً جوان های امروز نمی گویند. یک زمانی بین انگلیس ها اصطلاحاتی رایج بوده و الان دیگر اصلاً به کار نمی رود. ما خیلی مطمئن شدیم که متن خیلی متن اوتانتیکی (اصیلی) است. نخستین کسی که اصطلاح اوتانتیک را درباره این داستان به کار برد جانیس آموس، رئیس خانه سالمندان بود. با دریک تیک و بقیه بازیگران تمرین ها را انجام دادیم و ماکت صوتی را آماده کردیم. سر صحنه با لپ تاپ صدا را پخش می کردیم و مثلاً می گفتیم این راهرو را که می آیی فلان جمله در ذهنت می چرخد. یکی دو مورد دیدم که از منتقدان مدعی کارشناس فیلم گفتند انگلیسی اش مثل انگلیسی کلاس های آموزشی است و اصلاً تفاوت بین لهجه بریتیش قدیمی لندنی را با کلاس های آموزش انگلیسی تشخیص نمی دهند و فکر می کنند حتماً باید لق وپق، شل وول و خیابانی صحبت کند و ابتدائیات داستان را درک نمی کنند چون موضوع ،آلزایمر شخص است در نتیجه زبانش هم به زبان ۴۰ سال پیش برمی گردد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- زن ۸۰ ساله یهودی سوژه فیلم جدید بهروز افخمی شد
- افخمی: «بی بدن» را به جای «صبح اعدام» وارد مسابقه کنید
- شوکرانِ خنده در عزا/ درباره بهروز افخمی
- لبخندزنان در میان اتاقهای خونآلود/ درباره بهروز افخمی و حضورش در خانه مهرجویی
- با حضور بهروز افخمی؛ سرهنگ ثریای واقعی مهمان اولین برنامه «از سرگذشت» میشود
- افخمی ماجرای اعدام طیب حاج رضایی را میسازد
- له له زدن برای تیتر شدن/ درباره اظهارات ابوالقاسم طالبی
- واکنش کانون کارگردانان به توهین طالبی و افخمی به زنان در برنامه «هفت»/ این مضحکه را تعطیل کنید
- واکنش بدیعی و ضیاییپرور به حرفهای طالبی؛ دیده شدن به هر قیمت/ توهین به نیمی از جمعیت کشور
- میتو به جشنواره فیلم فجر هم رسید/ رونمایی از تیزر «استاد» همزمان با نخستین نمایش فیلم
- رونمایی از پوستر «استاد» در آستانه چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای سه فیلمنامه
- بهروز افخمی مجری «هفت» شد
- تدوین «استاد» به پایان رسید
- سینماگران حاضر در نشستهای تخصصی جشنواره فیلم کوتاه تهران معرفی شدند
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ ۶ فیلمنامه پروانه ساخت سینمایی گرفتند
- درباره یک خبر بی نهایت وحشتناک و غم انگیز
- یادداشتی بر فلسفه دوستی بر پایه «چشمانت را ببند»/ در جستوجوی دوست
- پس از جنجال حرفهای مدیر جشنواره کمرایمیج؛ استیو مک کوئین رفت/ کیت بلانشت ماند
- با احکامی جداگانه از سوی رائد فریدزاده؛ حسینی و شفیعی معاون شدند/ ایلبیگی به موسسه سینماشهر رفت
آخرین ها
- «کارون – اهواز» در مراکش
- رونمایی از پوستر انیمیشن «شنگول و منگول» در آستانه اکران
- درباره «اتاق بغلی» اثر پدرو آلمودووار/ مرز باریک دوستی و مرگ زیر جهانی از زندگی و رنگ
- استادان و کارگاههای «سینماحقیقت۱۸» را بشناسید
- بر مبنای آمار سمفا؛ روند صعودی فروش سینماها در هفته گذشته نزولی شد
- محمد شکیبانیا رئیس سیزدهمین جشن مستقل سینمای مستند شد
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- با احکامی جداگانه از سوی رائد فریدزاده؛ حسینی و شفیعی معاون شدند/ ایلبیگی به موسسه سینماشهر رفت
- کارگردان «سه جلد»: اقتصاد سینمای ایران را چند سکانس رقص میگرداند
- نمایش دو مستند از ناصر تقوایی در موزه سینما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ کونان اوبراین، میزبان اسکار ۹۷ام خواهد بود
- «کارمند جماعت» رونمایی میشود
- یادداشتی بر فلسفه دوستی بر پایه «چشمانت را ببند»/ در جستوجوی دوست
- دنزل واشینگتن از دنیای بازیگری خداحافظی میکند
- تاد هینز رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم برلین شد
- پس از جنجال حرفهای مدیر جشنواره کمرایمیج؛ استیو مک کوئین رفت/ کیت بلانشت ماند
- ابوالفضل جلیلی مطرح کرد؛ حضور در کلاس بازیگری عامل موفقیت نیست
- نمایش بلندترین سکانس پلان سینمای مستند ایران در آمریکا
- کدام سینما واقعی تر است ؟
- پیدا شدن جسد یک بازیگر در خانهاش
- دیدار اصغر فرهادی با علاقهمندان فیلمهایش در استانبول
- فیلمی که اطلاعاتش مخفی نگه داشته شده؛ لوپیتا نیونگو به فیلم کریستوفر نولان پیوست
- «کتابخانه نیمهشب» روی صحنه میرود
- سه نمایش برای مستند «۹۹-۱۹» در یک هفته
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ ۶ فیلمنامه پروانه ساخت سینمایی گرفتند
- درباره فیلم جدید رابرت زمکیس/ «اینجا»؛ یک قرن را طی می کند، اما بدون حرکت دوربین
- سوینا منتشر میکند؛ نسخه ویژه نابینایان «مورد عجیب بنجامین باتن» با صدای مهدی پاکدل
- «پینگو» بعد از ۱۸ سال بازمیگردد
- جوایز اصلی فستیوال فیلم هانوی به «بی سر و صدا» رسید
- درباره یک خبر بی نهایت وحشتناک و غم انگیز