پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

محمد تاجیک : این روزها مصادف است با سالروز تولد جمشید هاشم پور بازیگر مطرح سینمای ایران .

به گزارش سینماسینما ، گزارشی که می خوانید پیش از این ودر سال ۸۹ و به بهانه بزرگداشت جمشید هاشم پور در جشنواره منتشر شده است که به مناسبت سالروز تولد این بازیگر مطرح با اندک تغییراتی دومرتبه باز نشر می شود.

جمشید هاشم‌پور در سال ۱۳۲۳ از پدر و مادری اردبیلی در تهران خیابان سلسبیل به دنیا آمد. تحصیلات خود را تا دیپلم ریاضی ادامه داد. او ازدواج کرده‌است و صاحب دو فرزند دختر است.

ورود جمشید هاشم پور به سینما براساس آنچه که خودش پیش از این گفته تصادفی و دور از انتظار بوده است . در زمان کودکی اش ، پاتوق او و دوستانش در محله سلسبیل و در سینما خرم بود و در آنجابه همراه دوستانش فیلم های متعددی را با بلیت ۶ ریالی تماشا می کردند . هاشم پور اصلاً فکرش را هم نمی کرد که روزی بازیگر سینما شود و این مساله حتی در خیالاتش هم نمی گنجید!

او در آن زمان نه تحصیلات آکادمیک داشت و نه پدرش از بضاعت مالی چندانی برخوردار بودکه بتواند اورا از طریق دانشگاه وارد سینما و به خصوص بازیگری سینما کند. خانواده آنها درواقع هفت هشت خواهر و برادر بودند و پدرش هم یک نظامی ساده بود.

/علاقه مند سینمای حادثه ای/

این بازیگر سینما در گفت وگویی درباره فیلمهای مورد علاقه اش گفته است : فیلم های وسترن، حادثه یی و تاریخی را بیشتر تماشا می کردم. ضمناً علاقه زیادی هم به ستاره های قدرتمندان زمان مثل یول براینر، برت لنکستر، چارلتون هستون، گری گوری پک و چند بازیگر دیگر داشتم. آن زمان ما بیشتر بازیگرها را تعقیب می کردیم و هر فیلمی که این بازیگران بازی می کردند را در سینما می دیدیم.

هاشم‌پور اولین فیلم سینمائی خود را با معرفی یکی از دوستانش به ساموئل خاچیکیان کارگردان ایرانی ارمنی‌تبار در سال ۱۳۴۷ و با بازی در نقش کوتاهی در فیلم جهنم سفید آغاز کرد. سپس در فیلم‌های جنجال پول ساخته پرویز خطیبی و ایوالله به کارگردانی منوچهر نوذری، خوشگلترین زن عالم(به همراه منوچر وثوق)، قسمت (کارگردان امیر شروان)، عشقی‌ها(کارگردان جمشیدشیبانی) بازی کرد.

/هاشم پور وخاچیکیان/

روزی حسن شریفی که مدیر تولید فیلم “جهنم سفید ” ساموئل خاچیکیان ” بود هاشم پوررا دیده وبه او می گوید که می خواهی کار سینما انجام بدهی؟ جمشید هاشم پور نیز در جواب می گوید :من که بلد نیستم. ولی شریفی او را پیش آقای خاچیکیان برده و او در فیلم جهنم سفید نقش یک بدمن را بازی میکند.

این بازیگر قدیمی سینما کلا قبل از پیروزی انقلاب در ۶ فیلم بازی میکند فیلمهایی که  بیشتر روی فیزیک او تاکید شده بود اما چرا فقط به فیزیک او توجه می شد، خود او در گفت وگویی دراین باره گفته است:

چون ورزشکار بودم و بدن ورزیده و قوی داشتم. آن زمان کشتی می گرفتم، بدنسازی می کردم و کوهنورد حرفه یی بودم. فکر می کنم آناتومی و فیزیک مناسب، کمک زیادی به حضور م در سینما کرد.

هاشم پور در سال ۵۰ در فیلم «ایوالله» بازی می کند که مرحوم آغاسی نقش اصلی این فیلم را بر عهده داشت. در این فیلم هم اونقش یک بدمن را بازی می کرد.

او دراین سال درسه فیلم بازی می کند و فیلم به فیلم نقش هایش پررنگ تر می شد تا اینکه حتی به نقش یک هم می رسد . هاشم پور در فیلم «عشقی ها» ساخته ی جمشید شیبانی،نقش جوان اول فیلم را بازی می کند .

/نوبت فراموشی/

اما موفقیتهای آقای هاشم پور به شکل غیر مترقبه ای ادامه پیدا نمی کند و او ناگهان از سینما فاصله گرفته وبه مدت ده سال از سینما دور می شود. هاشم پور درباره این اتفاق گفته :خودم هم درست متوجه نشدم چرااز سینما دورشدم . بعد از این فیلم ها به واسطه خلق و خوی خجالتی ام از سینما دور شدم. آن زمان من رفتم و کارمند سازمان دفاع غیرنظامی که مسائل مربوط به ایمنی کارخانه ها را برعهده داشت، شدم و از سینما فاصله گرفتم. روحیه ام با شرایط سینمای آن موقع منافات داشت. زیاد حس خوبی نداشتم. نمی دانم، شاید هم اشتباه کردم. به هر حال ناخودآگاه از ادامه فعالیتم پرهیز شد.

در آن سال ها پیشنهادی برای بازی در سینما هم به او نشده و تقریبا فراموش می شود.خود او هم زیاد راغب نبوده در آن جنس سینما و در آن قالب فعالیت کند.

/بازی در فیلم کیمیایی/
پس از انقلاب مسعود کیمیایی برای بازی در «خط قرمز» از هاشم پور دعوت می کند. در ابتدا هاشم پور به کیمیایی می گوید که چند سالی است از سینما دور بوده و کار نکرده است . کیمیایی هم در جواب می گوید که قبلا از اوچند فیلم دیده و دوست دارد که در فیلمش نقش یک مامور امنیتی را بازی کند. هاشم پور نیز می پذیرد و نقش را بازی می کند . بعد هم بلافاصله و در مدت کوتاهی پس از این فیلم، در فیلم «فرمان» ساخته کوپال مشکات به همراه سعید راد بازی می کند.

/آخرین قهرمان اکشن/
فیلمهای اکشن وحادثه ای هاشم پور در طی دو دهه ۶۰و ۷۰شامل فیلمهایی چون ، بازداشتگاه، نقطه ضعف، بالاش، پایگاه جهنمی، عقابها، یوزپلنگ، عشق و مرگ، ، تماس شیطانی، دادستان ،قرق ،طعمه ،افعی،یاران-آخرین خون-نیش-پروازازاردوگاه-اخرین بندر-ضربه طوفان-یاغی-رنجر-زخمی-مجازات-گروگان-عقرب-آوازقومی شدند که در زمان خودشان با استقبال مردم مواجه بودند . جمشیدهاشم پورازمعدود هنرپیشگان موفق سینمای ایران است که فعالیت تئاتری نداشت و بنا به گفته خودش دریکی ازمصاحبه‌هایش سینما رااز سینما شروع کرده‌است و تنها فعالیت تاتری وی صحنه‌هایی ازفیلم تماس شیطانی بود که صحنه‌های تاتر را با راهنمایی مجید مظفری اجرا کرد.

/هاشم پور ودوبله صدایش/

در سال های اولیه دهه شصت و تا زمانی که مرحوم ایرج ناظریان در ایران بود، او جای هاشم پور حرف می زد . بعد از آن در بیشتر فیلم ها منوچهر اسماعیلی جای هاشم پور دوبله کرده و در چند فیلم هم آقای بهرام زند. اما به نظر می رسد صدای منوچهر اسماعیلی به شخصیتهایی که کار کرده نزدیک تر بود

/نقطعه ضعف ،نقطه عطف/

نقطه ضعف فیلم بعدی هاشم پور نقطه عطفی در کارنامه هاشم پور محسوب می شود این فیلم که ساخته محمد رضا اعلامی بود، یکی از فیلم های خوب و مهم آن سال های سینمای ایران است که بسیار مورد استقبال واقع شد. فعالیت جمشید هاشم پور بعد از این فیلم در سینما بسیار منظم تر شده و تا سال ۶۷ حدود ۱۰ فیلم بازی می کند.

/تاراج ایرج قادری/

در آن سال ها جمشید هاشم پور در فیلم «تاراج» و در نقش زینال بندری بازی می کند که از آن بسیار استقبال می شود.
بازی او در نقش زینال بندری در فیلم تاراج ساخته ایرج قادری بود که جمشید هاشم پور (آریا)را با سر تراشیده میان مردم مطرح کرد. تا جایی که تیپ قهرمان سر تراشیده تا سالها مخاطبان بسیاری را بخصوص در شهرستانها روانه سینماها می‌کرد .

نقش زینال بندری چند کاندیدا برای بازی داشت. جمشید هاشم پور اولین و آخرین این کاندیداها نبود اما در نهایت او انتخاب می شود . ایرج قادری چند کاندیدا برای این نقش در نظر می گیرد . از جمله مرحوم محمدعلی فردین، بهروز وثوقی، سعید راد و حتی خود ایرج قادری قرار بود در این نقش بازی کنند. حتی یک بار هم به قادری معرفی شده ولی ایرج قادری آن زمان بااین استدلال که زینال بندری نقش سخت و حساسی است و یک بازیگر باتجربه باید آن را بازی کند هاشم پورا نپسندیده ونقش را به او نمی دهد.اما بعدها نظرش عوض می شود و برای بازی دراین فیلم بااو قرار داد بسته می شود.

/مخالفت با تکرار/

پس از فیلم تاراج بود که تیپ او با سر تراشیده در سینمای ایران جا می افتد.البته خود آقای هاشم پور  اصرار نداشت که این تیپ جا بیفتد و اتفاقاً دلش می خواست که در کارش تنوع وجود داشته باشد. خواسته اصلی او این بود که بنا بر اقتضای هر نقش گریم شده و نه اینکه یک چهره در همه فیلم هایش تکرار شود. بعد از آن هم وضعیتی به وجود می آید که او از اینکه آن تیپ مدام تکرار شودامتناع می کند . مثلاً در «عشق و مرگ»، «پرده آخر» و یا «روز باشکوه» گریم او بسیار متفاوت از سایر فیلم هاست.

/باز هم همکاری با کیمیایی/.
در «تیغ و ابریشم» اول قرار می شود آقای کیمیایی یک بازیگر خارجی را برای ایفای این نقش بیاورند. تماس هایی هم گرفته شد اما گویا دستمزد این بازیگر بالا بوده و در نهایت قرار شد یک بازیگر ایرانی این نقش را بازی کند. جمشید هاشم پور هم به واسطه تجربه قبلی اش با کیمیایی برای بازی در این فیلم انتخاب می شود.

/همکاری با کیانوش عیاری /
پس از سال ۶۴ باز هم این بازیگر سینمای ایران چند سالی از سینما دورمی شود تا اینکه در فیلم «روز باشکوه» در یک نقش کاملاً متفاوت از سایر نقش هایش بازی می کند اما بنا به دلائل خاصی سه سال و اندی به او اجازه فعالیت نمی دهند.

اتفاقاًبه نظر می رسد این دوران به او کمک زیادی کرد که از تکرار خودش فاصله گرفته و با دقت و وسواس بیشتری فیلم بازی کند. نتیجه اش هم بازی در فیلم هایی مانند «مادر»، «دلشدگان»، «پرده آخر»، «عشق و مرگ» و . . . بود.

جالب است بدانید روز باشکوه اولین فیلم هاشم پور بود که با صدای خودش اکران شد.
بعد از آن دوران محرومیت ، کیانوش عیاری نقشی به او پیشنهاد می دهد که این نقش زیاد بلند و طولانی نبود. هاشم پور برای این نقش انتخاب می شود . کیانوش عیاری چندین بار بار به ارشاد مراجعه کرده و در نهایت اجازه فعالیت او گرفته شد.

/هاشم پور وعلی حاتمی/.
جمشید هاشم پور در آن سالها چند همکاری با هدایت فیلم داشت و آنها از او دعوت می کنند تا با علی حاتمی کار کند. هاشم پور درفیلم مادر نقش یک غریبه ای را بازی می کندکه به گونه ای که از علی حاتمی نقل قول شده که ورود این غریبه به منزل حال و هوای خاصی دارد حتی نوع پوشش بازیگران زن را هم می توان به خاطر حضور او توجیه کرد. همکاری هاشم پور با مرحوم علی حاتمی در فیلم «دلشدگان» نیز ادامه پیدا می کند و او نقش سفیر ایران در پاریس را در این فیلم بازی می کند . نقشی دلپذیر و خاطره انگیز.

/نامزدی جشنواره فجر/
در این فاصله جمشید هاشم پور یک همکاری دیگر با محمدرضا اعلامی در فیلم «عشق و مرگ» دارد که به خاطر بازی در این فیلم برای اولین بار نامزد دریافت جایزه از جشنواره فجر هم می شود. البته در زمان تولید فیلم “عشق ومرگ ” برخی از دست اندرکاران فیلم ،از جمله تهیه کننده این فیلم هاشم پور را مناسب این نقش نمی دانستند. می گفتند هاشم پور بازیگر فیلم های اکشن است و امکان ندارد که بتواند در نقش یک پزشک و جراح ماهر بازی بکند. در پایان فیلمبرداری، آقای اعلامی و تهیه کننده روی توان هاشم پور در بازیگری شرط بندی کردند. آنها شرط بستند که ثابت کنند این نقش مال هاشم پور نبوده و در نیامده است. بعدا مخالفان بازی او اعتراف می کنند که هاشم پور توانسته از پس نقش بربیاید.

/پرده آخر و جمشید هاشم پور/

آقای واروژ به دنبال یک بازیگر خپل قدکوتاه مثل شخصیتهای گشتاپو می گشت و هاشم پور اصلاً مدنظرش نبود. پس از مدتی ایشان بازیگر مورد نظرش را پیدا نکرده و نهایتاً او انتخاب می شود . «پرده آخر» کار ویژه و خاصی بود و در آن زمان در ۱۲-۱۰ رشته جشنواره کاندیدا شد. مطبوعات هم نقدهای مثبتی روی بازی من نوشتند. به هر حال نقش او در این فیلم بسیار غیرمتعارف بود و نظرات مثبتی را جلب کرد.

/دلشدگان علی حاتمی/

هاشم پور در سال ۷۰ در چندین فیلم بازی می کند که مهم ترین آنها «دلشدگان» و «دادستان» بود.
امریکایی ها در سال ۷۰ فیلمی ساختند درباره حوادث انقلاب. در ایران هم بر اساس همان حوادث، فیلم «دادستان» توسط بزرگمهر رفیعا در جواب فیلم هالیوودی ساخته شد. نقش سرهنگ پل سایمونز را که در فیلم امریکایی برت لنکستر بازی کرده بود، در فیلم «دادستان» من ایفا کردم. . البته فیلم آنچنان ارتباط لازم را با بیننده اش برقرار نکرد .

گویا در همکاری قبلی هاشم پور با مرحوم حاتمی، ارتباط بسیار راحت و صمیمی برقرار بوده .به همین خاطر مرحوم حاتمی برای «دلشدگان» هم هاشم پور را دعوت می کند .هاشم پور درباره بازی دراین فیلم گفته : گریم من در این نقش آنقدر سنگین بود که بیننده تا آخر فیلم متوجه حضور من نمی شود و در تیتراژ پایانی است که مشخص می شود بازیگر فلان نقش من هستم

/سالهایی با انبوهی از فیلمهای اکشن /.
جمشید هاشم پور بعد از بازی درفیلم افعی طی سال های ۷۰ تا ۷۷ بسیار پرکار شده و در حدود ۳۰ فیلم در این سال ها بازی می کند . اما کمتر در بین این فیلم ها اثر شاخصی به چشم می خورد و بیشتر در فیلمهای اکشن وباموضوع مواد مخدر بازی می کند!.

هاشم پور ازاینکه دراین سالها کمتر فیلم شاخصی به او پیشنهاد شده گلایه مند است . او دراین باره گفته :شاید دعوتم نمی کردند برای نقش های دیگر. سینما هنوز روی کار من شک داشت و نمی دانست که من مربوط به سینمای حادثه یی هستم، به سینمای ملودرام ربط دارم یا…
البته خود آقای هاشم پور در مصاحبه ای اعتراف جالبی کرده و گفته : در آن سال ها بی دقتی زیاد کردم. آن زمان فقط می گفتم که باید کار کنم، باید کار کنم، باید کار کنم. باید اقرار کنم که برخی کارهایم در آن سال ها ضعیف و بد بودند. برخی هم مقداری از کلیشه رایج فاصله می گرفتند.

مثلاً نقش هایش در «پادزهر» یا «آخرین بندر» کمی متفاوت تر بود.
وحتی برای «آخرین بندر» کاندیدای نقش دوم مرد هم شدم.

/جمشید هاشم پور و ملاقلی پور/

با حضور در فیلمهای مرحوم ملاقلی پور است که این بازیگر مطرح سینما دوباره احیا می شود .البته او قبل از «هیوا» از طرف مرحوم رسول ملاقلی پور برای فیلم «پناهنده» آن هم برای نقش زاپاتا انتخاب می شود (نقشی که احمد نجفی بازی می کند). اما چون سر فیلم دیگری بود و نتوانست آن رابازی کند. در «هیوا» قرار بود نقش رزمنده داخل معبر در زمان جنگ و نقش رئیس گروه تفحص را دو نفر بازی کنند. اما پیشنهاد هاشم پور این بود که این دو نقش ادغام شوند و او هر دو را بازی کند. مرحوم ملاقلی پور هم قبول می کند.

مرحوم ملاقلی پور می خواست او را از قالب نقش های بزن و بکوب و حادثه یی بیرون بیاورد و کاراکترش را به هم بریزد. البته جمشیدهاشم پور هم مقاومت نمی کرد و دوست داشت که این اتفاق بیفتد. هاشم پور به خاطر این فیلم جایزه دیپلم افتخار بهترین بازیگر را هم از جشنواره فجر می گیرد. هاشم پور بعدها درفیلمهای قارچ سمی ومزرعه پدری از دیگر ساخته های ملاقلی پور بازی می کند.

/هاشم پور و داوود میرباقری/

سال ۷۸ این بازیگر شناخته شده در فیلم «مسافر ری» بازی می کند که تجربه متفاوتی بود.
او در این فیلم نقش یک عرب بدوی با نام ابوعون را بازی می کرد که مقداری خشونت داشت و حضرت عبدالعظیم حسنی را آزار می داد. البته در انتهای فیلم او شیفته صفات خوب و پسندیده حضرت شد و تا آخر عمر مرید ایشان باقی ماند. حتی گفته می شود بعد از فوت حضرت عبدالعظیم حسنی، ابوعون راه ایشان را ادامه می دهد و آدم لایق و اندیشمندی می شود. سکانسی از بازی هاشم پور در «مسافر ری» هست که میرباقری کار گردان فیلم اعتقاد داشت اگر این بازی در یک فیلم امریکایی انجام شده بود، به بازیگر اسکار می دادند.
سکانس شرب خمر ابوعون که به گفته هاشم پور بازی ویژه ای می طلبید

/جمشید هاشم پور وحاج صفدر واکنش پنجم /

در اوائل دهه هشتاد هاشم پور در فیلم واکنش پنجم ساخته تهمینه میلانی درنقش حاج صفدر بازی می کند .تهمینه میلانی کارگردان فیلم واکنش پنجم درباره شخصیت حاج صفدر که در زمان خودش جنجال برانگیز شد گفته است : آدم‌هایی مثل ”صفدر” حتی در بین قشر روشنفکر جامعه‌ی ما وجود دارد. صفدر آدم پاک و سالمی است، ولی دیکتاتور است و این نهایت به ضرر خودش تمام می‌شود؛ شخصیت‌هایی مثل صفدر، حاصل یک جامعه‌ی نابهنجار هستند.

تهمینه میلانی افزوده : شخصیت‌هایی مثل صفدر، متعلق به گذشته هستند و پایه‌های فکری آن‌ها متعلق به زمان فعلی نیست؛ بلکه متعلق به زمانی است که چرتکه وجود داشت.

وی درادامه نکته جالبی درباره شخصیتهایی چون حاج صفدر گفته وافزوده بود : اگر امثال صفدرها بخواهند جامعه براساس طرز تفکر آن‌ها عمل کند، مثل این می‌ماند که بخواهیم در بازار بورس برای محاسبات از چرتکه استفاده کنیم

/یک بوس کوچولو فرمان آرا/

یک بوسه کوچولو بهمن فرمان آرا نیز از کارهای شاخصی است که هاشم پور درسالهای اخیر در آن بازی کرده است .بهمن فرمان آراکه در فیلم یک بوسه کوچولو از جمشید هاشم پور استفاده کرده بود همان زمان در گفت وگویی درباره او گفته بود : یکبار از جمشید هاشم پور که بسیار بازیگر خوبى است سؤال کردم تو چرا به تلویزیون نمى روى. گفت پیشنهاد زیاد داشته ام با مبالغ بالا. اما من بازیگر سینما هستم نه تلویزیون.

فرمان آرا درادامه با تحسین این اظهارات هاشم پور گفته بود : خب این نظر خیلى قابل احترام است.

/هاشم پور و حاتمی کیا/

اما همانطور که درابتدای این مطلب اشاره شد هاشم پور پیش از این با پیشنهادات خوبی برای بازی در فیلمهای ابراهیم حاتمی کیاو بهروز افخمی مواجه می شود که به دلایلی امکان حضور دراین فیلمها را پیدا نمی کند . در فیلم روبان قرمز قرار می شود که جمشیدهاشم پور به همراه خانم ملک نصر و رضا کیانیان در این فیلم بازی کنند و حتی مدتی را هم تمرین می کنند . اما آن طور که خود هاشم پور تعریف کرده یک روز مهدی کریمی تهیه کننده به همراه مرحوم ابراهیم اصغرزاده که دستیار حاتمی کیا بود،به خانه هاشم پور رفته و می گویند که پرویز پرستویی قرار بوده در سریالی بازی کنند و الان منتفی شده و به همین خاطر حاتمی کیا می خواهد با پرستویی کار کند. البته هاشم پور به گفته خودش حتی خوشحال می شود که جایگزین او پرویز پرستویی بوده است.

/هاشم پور وافخمی/
.بهروز افخمی نیز درباره بازی هاشم پور درفیلم فرزند صبح گفته : «جمشید هاشم‌پور گزینه دیگر ما بود که تست شد اما با اینکه سعید ملکان در کارش بسیار ماهر است، وقتی به او نگاه می‌کردم، حس می‌کردم که هنوز جمشید هاشم‌پور را می‌بینم. ولی این تست برای عبدالرضا اکبری جواب خوبی داد و چهره او بسیار شبیه امام شد، به صورتی که برای خیلی از افراد قابل شناسایی نبود که او کیست».