سینماسینما، شهرزاد سلحشور
متولد ۳۰ می ۱۹۲۸ در بلژیک از پدری یونانی و مادری فرانسوی، انیس واردا ابتدا در سِت و سپس در پاریس بزرگ شده و پرورش یافت، پس از آن عکاس رسمی تیانپی شد.
انیس واردا بدون اینکه از هیچ نهادی کمک بگیرد، اولین فیلم بلندش، «قله کوتاه» (۱۹۵۶)، را کارگردانی کرد. این فیلم قواعد و اصول سنتی نوشتههای سینمایی را برهم زد و بر ضوابط اقتصادی فیلمسازی خط کشید، چراکه هزینه ساخت آن نزدیک به هفت میلیون فرانک فرانسه بود. واردا پس از آن فیلم «آه فصلها، آه قصرها» را به سفارش وزیر گردشگری کارگردانی کرد.
ژرژ دُ بورگارد که کمی قبل از آن تهیهکنندگی فیلمهای «ازنفسافتاده» و «لولا» را عهدهدار بود، به واردا پیشنهاد کرد شروع به ساخت فیلمی کند که هزینه آن از ۵۰ میلیون تجاوز نکند و او با صرفنظر از پروژه ساخت «ملانژیت»، «کلئو از ۵ تا ۷» (۱۹۶۱) را کارگردانی کرد؛ پرتره یک زن، که توانست جایزه مِلیِس (جایزه بهترین فیلم فرانسوی از نگاه منتقدان سینما) را از آن او کند. زمانی که برای شرکت در جشنواره سینما به کوبا دعوت شد، ۴۰۰۰ عکس از سفر خود گرفت و به محض بازگشت ۱۵۰۰ تا از این عکسها را با نام «سلام اهالی کوبا» طی شش ماه در پاریس به نمایش گذاشت. به دنبال آن دو فیلم بلند «خوشبختی» (۱۹۶۵) و «مخلوقات» (۱۹۶۶) را ساخت که فیلم دوم در جزیره نوارموتیه فیلمبرداری شد.
سال ۱۹۶۷ برای شرکت در مراسم ادای احترام به زوج واردا/ دمی به ایالات متحده، سانفرانسیسکو سفر کرد. آنجا با ملاقات یکی از اقوامش که نقاش سادهای بود، تصمیم گرفت در آمریکا بماند تا فیلمی درباره او بسازد؛ «دایی یانکو». به کمک دانشجویانی که از جنبش سیاه چپ افراطی حمایت میکردند، «پلنگهای سیاه» (۱۹۶۸) را ساخت. پروژه ساخت فیلم بلند «صلح و عشق» متوقف شد و به جای آن واردا فیلم «عشق شیرها» (۱۹۶۹) را کارگردانی کرد. پس از بازگشت به پاریس فیلمی تلویزیونی با مضمون کودتای کلنلها در یونان ساخت که البته سوژه آن را دو سال قبل طرحریزی کرده بود. این فیلم هیچگاه پخش نشد. واردا پروژههای ناموفق زیادی داشت؛ «کریسمس کارول»، «هلن در آینه»، «بدنم متعلق به خودم است» و… پس از تولد پسرش متئو، از آنجا که نمیتوانست از خانهاش دور شود، شروع به ساخت فیلمی در مورد ساکنان و کاسبان خیابان محل زندگیاش (دگروتیپ) کرد و سپس با ساخت «یکی آواز میخواند یکی نه» (۱۹۷۷) فعالیتش را ادامه داد. بعد از ساخت چندین فیلم کوتاه قابل توجه، انیس واردا با کارگردانی فیلم «خانه به دوش» (۱۹۸۵ )جایزه شیر طلای جشنواره ونیز را از آن خود کرد و همچنین ساندرین بونر جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره سزار را برای بازی در همین فیلم کسب کرد.
این سینماگر مدتی بعد با «خوشهچینها» افراط جامعه مصرفگرا را به شیوه خود به نمایش میگذارد. به کمک استعداد داستانسرایی، کنجکاوی اشباعناپذیر و آرایش مویی که همیشه شبیه به کلاه بود، انیس واردا آگاه بود که چطور طی سالها جایگاه خود را در سینمای فرانسه حفظ کند، تا آنجا که افتخار اضطراببرانگیز ساخت فیلم ادای احترام به صد سالگی هنر هفتم («صد و یک شب») را از آن خود کرد . واردا به شیوهای صمیمانه سه فیلم خاص و ارزشمند (از جمله «ژاکوی نانتی» (۱۹۹۱)) را به ژاک دمی اختصاص داد. سال ۲۰۰۱ جایزه افتخاری سزار برای مجموعه آثارش به او اهدا شد. همچنین با برگزاری نمایشگاه و اینستالیشنها قدم به عرصه هنر مدرن نیز گذاشت. سال ۲۰۰۸ فیلمی با عنوان «سواحل انیس» ساخت که تصویرسازی سینماگر از خود است؛ فیلمی شاید تصنعی و خودنمایانه. و در مقابل در سال ۲۰۱۷ اتوبیوگرافی مستند «چهرهها، روستاها» را ساخت که فیلمی شاد و تاثیرگذار بود. از نوامبر ۲۰۱۵ تا فوریه ۲۰۱۶ مرکز پمپیدو، رویداد واردا را برگزار کرد؛ نمایشگاهی از عکسهای چاپنشده عکاس که سالها قبل در کوبا گرفته شده بود. واردا که به عنوان یکی از چهرههای اصلی موج نو شناخته میشود، میراث ارزشمندی از فیلمهای داستانی و مستند به جا گذاشته است.
او در۲۹ مارس سال ۲۰۱۹ در سن ۹۰ سالگی در پاریس درگذشت.
برگرفته از سایت www.cineclubdecaen.com، به قلم ژان-لوک لاکو (Jean–Luc Lacuve) فیلمشناس و روزنامهنگار سینمایی
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- شانس بالای «امیلیا پرز» / چهار فیلم در فهرست نهایی گزینش نماینده فرانسه در اسکار
- شانس در خانه کدام فیلم را میزند؟/ فرانسویها کار گزینش نماینده اسکار را آغاز کردند
- درباره آلن دلون/ شوالیه چشم آبی به افسانهها پیوست
- سینما کلوب مجموعه صحنه آبی آغاز به کار کرد/ نگاهی به سینمای معاصر فرانسه
- رئیس یک کمپانی تولید فیلم فرانسوی: در دوران کرونا پلتفرمها تک تازی کردند
- روایتی بدیع از عصیان
- با دستور امانوئل مکرون، سینماهای فرانسه بازگشایی میشوند
- گدار: به سینما بدرود خواهم گفت
- ژرار دوپاردیو به تجاوز متهم شد
- سینمای کودکان و نوجوانان جهان/ نگاهی به نوجوانی در «چهارصد ضربه» تروفو
- طعم یک جهان مغموم/ نگاهی به فیلم «زن نازنین»
- آنا کارینا و ژان لوک گدار، شوری توفانی
- اختصاصی/ مصاحبه با آنا کارینا (بخش دوم)/ سینما مدرسه من بود
- اختصاصی/ گفتوگو با آنا کارینا (بخش اول)/ نوجوان دانمارکی که در فرانسه به رویاهایش رسید
- آتشسوزی کلیسای نوتردام، سوژه فیلم کارگردان برجسته فرانسوی/ فیلمنامه، در قرنطینه نوشته شد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
آخرین ها
- «دانه انجیر معابد» در میان نامزدهای جایزه بهترین فیلم اروپا
- نشست خبری اپرای عروسکی مولوی / گزارش تصویری
- جشنواره فرانسوی به «کشیم عاشق» جایزه داد
- رایان رینولدز و هیو جکمن در یک فیلم غیرمارولی همراه میشوند
- درباره نمایش و اجرای متفاوت «قلاده ای برای یک سگ مرده»
- موسیقی نمایش آوای پارسی / گزارش تصویری
- اکران مردمی فیلم شبگرد / گزارش تصویری
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- بدون حضور جانی دپ؛ دو فیلم جدید از «دزدان دریایی کاراییب» سال آینده تولید میشود
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- معرفی داوران و آثار راهیافته بخش «هنرهای نمایشی» جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی/ اعلام برنامه بخش بینالملل
- نمایش «آخرین کوسه نهنگ» در جشنواره اسپانیایی
- جایزه طلای جشنواره ژاپنی به «زمین بازی» رسید
- برگزاری نخستین بوتکمپ مدیریت محصول آکادمی همراه اول
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- نقدی به مدل فیلمسازی در ایران/ سینما بدون ساختار مشخص و قوانین دقیق
- «قهوه پدری» مهران مدیری از در شبکه نمایش خانگی
- «تَرَک عمیق» دو جایزه جشنواره بارسلون را گرفت
- گزارشی از گیشه سینماها؛ «زودپز» صدرنشین فروش فیلمهای هفته گذشته
- ۲ فیلم جدید در راه اکران سینماها
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- با یک کمپین کوچک برای فیلم ایستوود؛ کمپانی برادران وارنر «هیئت منصفه شماره۲» را وارد اسکار میکند
- پیمان معادی بازیگر فیلم جنایی هالیوودی شد
- «نادره رضایی» معاون هنری وزیر ارشاد شد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- از ۱۶ آبان؛ «خورشید آن ماه» ساخته ستاره اسکندری آنلاین اکران میشود
- حضور همراه اول در نمایشگاه کیشاینوکس با هدف گسترش فرصتهای جدید سرمایهگذاری
- ادعای سازندگان پربازدیدترین سریال تاریخ نتفلیکس؛ چالشهای فصل دوم «بازی مرکب» جذابتر است
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- «فصل فرار اسبها» آماده نمایش شد