سینماسینما، شهرزاد سلحشور
متولد ۳۰ می ۱۹۲۸ در بلژیک از پدری یونانی و مادری فرانسوی، انیس واردا ابتدا در سِت و سپس در پاریس بزرگ شده و پرورش یافت، پس از آن عکاس رسمی تیانپی شد.
انیس واردا بدون اینکه از هیچ نهادی کمک بگیرد، اولین فیلم بلندش، «قله کوتاه» (۱۹۵۶)، را کارگردانی کرد. این فیلم قواعد و اصول سنتی نوشتههای سینمایی را برهم زد و بر ضوابط اقتصادی فیلمسازی خط کشید، چراکه هزینه ساخت آن نزدیک به هفت میلیون فرانک فرانسه بود. واردا پس از آن فیلم «آه فصلها، آه قصرها» را به سفارش وزیر گردشگری کارگردانی کرد.
ژرژ دُ بورگارد که کمی قبل از آن تهیهکنندگی فیلمهای «ازنفسافتاده» و «لولا» را عهدهدار بود، به واردا پیشنهاد کرد شروع به ساخت فیلمی کند که هزینه آن از ۵۰ میلیون تجاوز نکند و او با صرفنظر از پروژه ساخت «ملانژیت»، «کلئو از ۵ تا ۷» (۱۹۶۱) را کارگردانی کرد؛ پرتره یک زن، که توانست جایزه مِلیِس (جایزه بهترین فیلم فرانسوی از نگاه منتقدان سینما) را از آن او کند. زمانی که برای شرکت در جشنواره سینما به کوبا دعوت شد، ۴۰۰۰ عکس از سفر خود گرفت و به محض بازگشت ۱۵۰۰ تا از این عکسها را با نام «سلام اهالی کوبا» طی شش ماه در پاریس به نمایش گذاشت. به دنبال آن دو فیلم بلند «خوشبختی» (۱۹۶۵) و «مخلوقات» (۱۹۶۶) را ساخت که فیلم دوم در جزیره نوارموتیه فیلمبرداری شد.
سال ۱۹۶۷ برای شرکت در مراسم ادای احترام به زوج واردا/ دمی به ایالات متحده، سانفرانسیسکو سفر کرد. آنجا با ملاقات یکی از اقوامش که نقاش سادهای بود، تصمیم گرفت در آمریکا بماند تا فیلمی درباره او بسازد؛ «دایی یانکو». به کمک دانشجویانی که از جنبش سیاه چپ افراطی حمایت میکردند، «پلنگهای سیاه» (۱۹۶۸) را ساخت. پروژه ساخت فیلم بلند «صلح و عشق» متوقف شد و به جای آن واردا فیلم «عشق شیرها» (۱۹۶۹) را کارگردانی کرد. پس از بازگشت به پاریس فیلمی تلویزیونی با مضمون کودتای کلنلها در یونان ساخت که البته سوژه آن را دو سال قبل طرحریزی کرده بود. این فیلم هیچگاه پخش نشد. واردا پروژههای ناموفق زیادی داشت؛ «کریسمس کارول»، «هلن در آینه»، «بدنم متعلق به خودم است» و… پس از تولد پسرش متئو، از آنجا که نمیتوانست از خانهاش دور شود، شروع به ساخت فیلمی در مورد ساکنان و کاسبان خیابان محل زندگیاش (دگروتیپ) کرد و سپس با ساخت «یکی آواز میخواند یکی نه» (۱۹۷۷) فعالیتش را ادامه داد. بعد از ساخت چندین فیلم کوتاه قابل توجه، انیس واردا با کارگردانی فیلم «خانه به دوش» (۱۹۸۵ )جایزه شیر طلای جشنواره ونیز را از آن خود کرد و همچنین ساندرین بونر جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره سزار را برای بازی در همین فیلم کسب کرد.
این سینماگر مدتی بعد با «خوشهچینها» افراط جامعه مصرفگرا را به شیوه خود به نمایش میگذارد. به کمک استعداد داستانسرایی، کنجکاوی اشباعناپذیر و آرایش مویی که همیشه شبیه به کلاه بود، انیس واردا آگاه بود که چطور طی سالها جایگاه خود را در سینمای فرانسه حفظ کند، تا آنجا که افتخار اضطراببرانگیز ساخت فیلم ادای احترام به صد سالگی هنر هفتم («صد و یک شب») را از آن خود کرد . واردا به شیوهای صمیمانه سه فیلم خاص و ارزشمند (از جمله «ژاکوی نانتی» (۱۹۹۱)) را به ژاک دمی اختصاص داد. سال ۲۰۰۱ جایزه افتخاری سزار برای مجموعه آثارش به او اهدا شد. همچنین با برگزاری نمایشگاه و اینستالیشنها قدم به عرصه هنر مدرن نیز گذاشت. سال ۲۰۰۸ فیلمی با عنوان «سواحل انیس» ساخت که تصویرسازی سینماگر از خود است؛ فیلمی شاید تصنعی و خودنمایانه. و در مقابل در سال ۲۰۱۷ اتوبیوگرافی مستند «چهرهها، روستاها» را ساخت که فیلمی شاد و تاثیرگذار بود. از نوامبر ۲۰۱۵ تا فوریه ۲۰۱۶ مرکز پمپیدو، رویداد واردا را برگزار کرد؛ نمایشگاهی از عکسهای چاپنشده عکاس که سالها قبل در کوبا گرفته شده بود. واردا که به عنوان یکی از چهرههای اصلی موج نو شناخته میشود، میراث ارزشمندی از فیلمهای داستانی و مستند به جا گذاشته است.
او در۲۹ مارس سال ۲۰۱۹ در سن ۹۰ سالگی در پاریس درگذشت.
برگرفته از سایت www.cineclubdecaen.com، به قلم ژان-لوک لاکو (Jean–Luc Lacuve) فیلمشناس و روزنامهنگار سینمایی
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- شانس بالای «امیلیا پرز» / چهار فیلم در فهرست نهایی گزینش نماینده فرانسه در اسکار
- شانس در خانه کدام فیلم را میزند؟/ فرانسویها کار گزینش نماینده اسکار را آغاز کردند
- درباره آلن دلون/ شوالیه چشم آبی به افسانهها پیوست
- سینما کلوب مجموعه صحنه آبی آغاز به کار کرد/ نگاهی به سینمای معاصر فرانسه
- رئیس یک کمپانی تولید فیلم فرانسوی: در دوران کرونا پلتفرمها تک تازی کردند
- روایتی بدیع از عصیان
- با دستور امانوئل مکرون، سینماهای فرانسه بازگشایی میشوند
- گدار: به سینما بدرود خواهم گفت
- ژرار دوپاردیو به تجاوز متهم شد
- سینمای کودکان و نوجوانان جهان/ نگاهی به نوجوانی در «چهارصد ضربه» تروفو
- طعم یک جهان مغموم/ نگاهی به فیلم «زن نازنین»
- آنا کارینا و ژان لوک گدار، شوری توفانی
- اختصاصی/ مصاحبه با آنا کارینا (بخش دوم)/ سینما مدرسه من بود
- اختصاصی/ گفتوگو با آنا کارینا (بخش اول)/ نوجوان دانمارکی که در فرانسه به رویاهایش رسید
- آتشسوزی کلیسای نوتردام، سوژه فیلم کارگردان برجسته فرانسوی/ فیلمنامه، در قرنطینه نوشته شد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- انتخاب هیات رییسه جدید انجمن تهیهکنندگان مستقل سینما
- رقابت ۲۸۵ فیلم در ۳ بخش انیمیشن، مستند و بینالمللی اسکار نود و هفتم
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟