در واقع این بخش فرصتی را برای رقابت در بخشهای مذکور بین فیلمهای موجود فراهم کرده است، بخشهایی که هر یک از آنها به خودی خود برای یک فیلم حائز اهمیت هستند و با این وجود گاهی مورد بیتوجهی قرار میگیرند و حواشیای را ایجاد میکنند که برای یک اثر خوب نیست.
به عنوان نمونه در بخش پوستر و طراحی آن سالهای سال است که برنامهها و جشنوارههای مختلفی برگزار میشوند که اهمیت این موضوع را نشان میدهد، اما در این میان بازهم آثاری دیده میشوند که کپی از نمونههای خارجیاند یا به دور از هرگونه خلاقیتی شکل گرفتهاند.
طراحان، محافظه کار شدهاند
در همین راستا آقای طاها ذاکر، طراح و گرافیستی خبرهای که از داوران این بخش جشنواره است، در گفتوگو با «صبح نو» ابتدا پیرامون المانهایی که برای طراحی یک پوستر وجود دارد و باید به آن پرداخت، بیان کرد: ما در این حوزه از نظر بصری عاداتی داریم که به آنها چنگ میزنیم و سعی میکنیم تا از چارچوب آنها خارج نشویم. به عنوان مثال من بارها شنیدهام که میگویند فلان پوستر خوب است اما پوستر فیلم نیست و مواردی از این دست، موضوعی که با آن موافق نیستم و اصلاً چه کسی گفته که پوستر فیلم باید چه شکلی باشد،بلکه براساس عاداتی که به ما رسیده، تلاش میکنیم تا در دایره محافظه کاری قرار بگیریم که در مقاطعی به دلیل بیننده اتفاق میافتد و گاهی به خاطر سفارش دهنده و طراح، مواردی که باعث میشود تا هر یک از این اشخاص از قاعده ذهنی که دارند، فراتر نروند. در همین فضا زمانی که آقای عابدینی برای نخستین بار با کارکردن روی فونتها پوسترهایی را طراحی کرد، از سوی برخیها گناهکار شناخته شده بود.
نگاه متفاوت را گناه میدانند
وی ادامه داد: در این حوزه اساساً کسی که نگاه متفاوت و جدیدی را به هر کاری وارد کند، گناهکار میشود، اما موضوع این است پوستری که متفاوت از دیگر آثار نباشد، پوستر نیست. در واقع هر پوستر یک کارکرد دارد و برای رساندن هدفش باید دیده شود. حال این دیده شدن آسان اتفاق نمیافتد، چرا که به عنوان مثال همانطور که گوش ما در طول روز هزاران صدا را مثل بوقها وشلوغیهایی که دائم وجود دارد نادیده میگیرد، چشم نیز همین کار را میکند و اگر از شما بپرسند که در مسیر چند بیلبورد و تصویر دیدهاید، نمیتوانید بگویید. به همین دلیل به عنوان یک طراح برای فرار از دیده نشدن باید متفاوت نگاه و اجرا کنیم. این مسأله در درجه اول کل ماجرای طراحی گرافیک است. در درجات بعدی پوستر طراحی شده باید به پروژه ربط داشته باشد و جان مطلب را ارائه دهد.
سینمای بدنه عامل کارهای ضعیف است
وی ادامه داد: با این وجود ضعف اینجاست که این نگاه همچنان میفروشد، یعنی گاهی فیلمهایی به خاطر پوسترهایشان ساخته میشوند و به خاطر فروش آن، تصویر۱۰ چهره که تنها یک سکانس دارند را روی پوستر میآورند. این نگاهی است که جریان اصلی طراحی را نیز تحت الشعاع قرار داده است. در این میان ما مجموعهای از طراحانی داریم که حرفهای هستند، اما سراغ کسانی میرویم که کپی کاری میکنند، چرا که دایره نگاه سینما، بسته است و طراح با معادله پیچیدهای روبه رو میشود که در آن انتظار میرود تا درام و قصهای که وجود دارد در پوستر انعکاس پیدا کند، بازیگر و گاه بازیگران را باید ببینیم و بعد هم باید فضای فیلم را هم منتقل کنیم، تمام این موارد باعث میشود تا دست طراح بسته شود و در نهایت هم مورد انتقاد واقع شود، اما بازهم نشدنی نیست و ما پوسترها و اساتیدی مثل آقای حقیقی، ممیز و… داریم. الان هم به واسطه سینمای هنر وتجربه کم و بیش این اتفاق را داریم چون در سینمای بدنه همه چیز مثل جای عکس بزرگ بازیگر و… مشخص است و تنها به چند نرم افزار نیاز داریم نه طراح!
وی همچنین درباره آثار موجود در این دوره از جشنواره بیان کرد: در حال حاضر در این باره به شکل جزئی نمیتوانم صحبت کنم، اما با یادآوری آثار نمایش داده در سال گذشته میتوانید حدود فضایی که وجود دارد را برآورد کنید.
جشنوارهای با آگهی ترحیم به جای پوستر
ذاکر پیرامون پوستر جشنواره فجر امسال که طبق معمول با اعتراضات و نقدهایی روبه رو شده بود نیز گفت: بخشی از این انتقادات موجه نیستند، چرا که ما یکسری تکنیک داریم که عدم شناخت آنها باعث میشود تا برداشتهای مختلفی شود، اما این که من با این پوستر موافق هستم یا نه بحث دیگری است و باید بگویم که طراحی پوستر برای فجر مثل خودکشی و ورود به میدان مین است، چون از طراحانی که حسادت میکنند نظر میدهند تا رسانههایی که میخواهند به فجر حمله کنند و کاش این فضا به وجود نمیآمد تا بشود نقد عادلانه انجام داد. من هم به این پوستر نقد داشتم، اما به دلیل قضاوتهای بیرحمانه من جزو حامیان خود ایشان هستم نه به طور خاص این کار؛ اما بابت بازگشت فضای سیمرغ به جشنواره خوشحال هستم، چون کاری که در دورههای قبلی اتفاق افتاد بسیار بحران ساز بود. ما داشتیم به جشنوارهای تبدیل میشدیم که پوسترهایش آگهی ترحیماند، چون آدم زنده و خانمها را نمیتوانستیم بگذاریم و آن شخصیت باید حتماً مرد و مرده باشد، به همین دلیل بازگشت به فضای انتزاعی جای خرسندی دارد و امیدوار هستم که اتفاقات خوبی را رقم بزند.