سینماسینما، منوچهر دینپرست
تصاویری جذاب و زیبا و دلفریب شاید بهترین توصیف برای «۲۴ فریم» کیارستمی باشد. کیارستمی در این مجموعه ۲۴ فیلم کوتاه از لحظات ناب طبیعت را که به نوعی ساخته و پرداخته منظومه فکری و ذوقیاش است، رونمایی میکند. برای کسانی که علاقهمند به سینمای کیارستمی هستند، این مجموعه در عین جذابیت میتواند راهگشا باشد. قبل از اینکه توصیفی از این فیلمهای کوتاه داشته باشم، دلیل خود را بر این ادعا روشن میکنم. فارغ از اینکه کیارستمی به عنوان یک هنرمند معرفی شده و طی سالهای قبل از مرگ مورد تفقد بسیار قرار گرفته و حتی بعد از مرگ کتابهای متعددی درباره او منتشر شد، باید اعتراف کرد او هنرمندی اغواکننده است. نمیخواهم از واژه فریب استفاده کنم، اما بهجد بر این باورم او با جهان تصاویر چنان مواجه میشود که گویی خود نیز در آن تصاویر حضور دارد. بر این اساس او توانسته خود را نیز در «۲۴ فریم» قرار دهد و منظومهای از تصاویر و موسیقی و صدا برای ما جا گذارد که نهتنها اغوای آنها میشویم، بلکه میتوانیم بخشی از لایههای معرفتی کیارستمی را نیز کشف کنیم.
کیارستمی در «۲۴ فریم» گویی در مقام کشف و شهود قرار گرفته و با تمسک به عالم خیال و ذوق اهمیت و حس واقعی عکس را برای ما آشکار میکند. او در «۲۴ فریم» با درونی کردن تصاویر برای مخاطب بحران فهم را به ما نشان میدهد، که چگونه میتوانیم از این همه تصاویر ساده و بدیهی به جهانی از زیبایی برسیم. عملیات زیبایی در این تصاویر چنان دلرباست که نهتنها دچار نومیدی یا گسست نمیشویم، بلکه دچار تنفر از تصاویر کژ و کور و معوج و ازریختافتادهای میشویم که تا کنون آنها را میدیدیم.
شاید اگر ژان لوک نانسی، فیلسوف فرانسوی، «۲۴ فریم» کیارستمی را دیده بود، قدری در ارائه نظریه بداهیت به کیارستمی دقت بیشتری داشت. او در اینباره میگوید: «بداهت (evidentio) خصلت چیزی است که از دور پیداست. بداهت هم معیاری از دوریاش به دست میدهد؛ هم از نیرومندیاش. آنچه از دور پیداست، برای آن پیداست که از چیزهای دیگر بریده میشود. جدا میشود، مثل دو لکه یا لکه دوگانه.» نانسی معتقد است کیارستمی در آثارش تصاویر را آنقدر بهوضوح میکشد و از دور جادههای پیچدرپیچ را با نمایی باز به مخاطب نشان میدهد که تصاویر برای او به عنوان یک تکه بریدهشده است. حتی در دیالوگهای فیلمها، به طور مثال «زیر درختان زیتون»، میبینیم که طاهره و عاشقش چگونه بهسادگی و بهسهولت غامضترین مفاهیم و معانی را بیان میکنند. به عبارتی دیگر، نانسی بر این باور است که تصویر نیز همیشه چیزی است که از متنی برمیخیزد، یا از کنه آن متن جدا میشود. تصویر نیز همیشه نوعی برش است، نوعی کادربندی است.
بر این اساس کیارستمی در «۲۴ فریم» توانسته فارغ از نوع نگاههای ظاهری و مختلفی که به آن میشود، کشش خاصی به سمت سادگی و دوری از پیچیدگی اجرا کند. چراکه ورای این دیدگاه ظاهری و در خارج از آن کلیشه، به بینش جامعتری هم میرسیم. کیارستمی دقیقا همین بینش را هدف قرار داده و میخواهد ما را با جهانی از تاویل مواجه کند. با عاشقانههای دو اسب یا خرامیدن گاوی در کنار دریا و شنیدن صدای اره برقی که درختی را قطع میکند، یا حتی موسیقی دلکش که از پنجرهای باز شنیده میشود، ما را با تاویلهای مختلف روبهرو میکند. ما با ایستادن در ارتفاع درست نهتنها تاویلها را بهخوبی رصد میکنیم، بلکه به جهانی از اعمال نیک هنرمند نیز واقف میشویم، و این نکتهای است که در آغاز مطلب اشاره کردم. تصاویر اغواکننده کیارستمی در «۲۴ فریم» نسبتی وثیق و تکین با اعمال نیک او در چینش این تصاویر دارد. او با برقراری دیالکتیکی هنرمندانه توانسته تصاویری بلورین از طبیعت و جهان اطراف را به ما نشان دهد. اگرچه کیارستمی اعتراف کرده این تصاویر اغلب عکسهایی هستند که در طول ۴۰ سال عکاسی کرده، اما با چهارچوبی افسونزداییشده روبهرو هستیم که میتواند خصلت متافیزیکی تصاویر را برای ما ترسیم کند
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- «طعم گیلاس» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران
- «کلوزآپ» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران
- کتاب «رازها و دروغها» منتشر شد/ ناگفتههایی درباره جشنواره کن
- بازخوانی یادداشت خواندنی کریم امامی در سال ۷۶ ، پس از دریافت جایزه نخل طلای کن توسط کیارستمی
- وداع با منتقد مشهور فرانسوی که دوستدار سینمای ایران بود/ تمجید فرمو از میشل سیمان
- ۶ مستند از ایران به جشنواره ایدفا دعوت شدند
- فیلمهای مهرجویی، کیارستمی و دیگران در استرالیا
- داغ و شرم؛ یاس و زخم/ درباره داریوش مهرجویی
- وقتی اسکورسیزی جذب کیارستمی شد
- منتقدان ایندیوایر انتخاب کردند؛ ۱۰۰ فیلم برتر دهه ۱۹۸۰/ «خانه دوست کجاست» کیارستمی هجدهم شد
- آفتاب اومد بالا رفیق چه آفتابی!/ نگاهی به فیلم «طعم گیلاس»
- موزه سینمای ایران منتشر کرد؛ دو متخصص صدای سینمای ایران از «عباس کیارستمی» گفتند
- آثار کیارستمی و کارلوس سائورا در برزیل نمایش داده میشود
- یاد عباس کیارستمی افتادم که میگفت خدا کند میرکریمی، همان سیدرضای کودک و سرباز بماند
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
آخرین ها
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول
- «بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند