سینماسینما، منوچهر دینپرست:
دیوار میان یقین و تردید شاید بسیار طولانی باشد، اما تلنگری میتواند آن را فرو بریزد. حال باور ایمانی باشد یا باور فرهنگی و سنتی. به تعبیر پاسکال، حقیقتی که میتواند در این سوی کوه برای ما پذیرفته شده باشد، در آن سوی کوه میتواند خطا یا لغزشی تلقی شود. به بیانی فلسفیتر، حقیقت همیشه میتواند در معرض ابطال قرار گیرد. بر این اساس ما با جهانی مملو از حقایقی روبهرو هستیم که صدای ترکیدن آن بسیار خاموش است و کسانی این صدا را میشنوند که گوشهای متفاوتی داشته باشند. ما در فیلم «پریناز» با ترکیدن حقایقی روبهرو هستیم که در کالبد فیلم نهفته شده و جابهجا صدای آن را میشنویم، و شگفتانگیز این است که صدای ترکیدن حقیقت را خورشید سر داده، اما هیچ صدایی و سخنی و شکوهای از او نمیشنویم. خورشید شاهدی است بر حقیقتی که صورتش چنگ افتاده است. گویی جهان خورشید و فرخنده جابهجا شده است. زیر ناخنهای خونآلود حقیقت، قطرات خون را نمیبینیم، اما صورت نواختهشده خورشید را میبینیم. قضاوتی بیمعنا و پوچ که تمرکز ذهنی ما را به هم میریزد. داستان فیلم تمام تمرکزش بر فرخنده بهعنوان خالهای متعصب بر باورهای خود است. اتمسفر فیلم ما را در فضای معلقی قرار داده که در برابر تمامی صحنهها و روایتها میتوانیم همراه و همگام با دیگر عناصر فیلم پیشاپیش قضاوت کنیم و خرافات آنان را نکوهش کنیم. اما خورشید را عمدا فراموش میکنیم و جهان رازآلود و معمایی او را با جهان فریبنده و آزاردهنده فرخنده در معرض جستوجوی عبث قرار میدهیم. از سوی دیگر پریناز کودکی بیگانه و منزوی که از چنبره سرنوشت محکوم و سرکوبگر رها و به فضای خسران روحی پرتاب شده، ما را با خود همسو میکند. همسویی ما در نگاه ملودراماتیکی قرار گرفته که سرنوشت او و کنشهای محیرالعقول اما تهیاش را باور نمیکنیم. عدم باورپذیری ما نسبت به رفتاری است که فرخنده برای ما هموار کرده است.
با چنین جهان آشوبناکی ما همچنان از جهان خورشید دور میشویم. او محور و مرکزیتی است که گسست اخلاقی فیلم را دائما با خود همراه میکند. او ما را به قضاوتهای عجولانه و رفتارهای احمقانه عناصر داستان ارجاع میدهد، اما بدون اینکه بدانیم که خورشید در مرکز است و ما گرد او هستیم. او در هالهای از ابهام، ذره ذره به مخاطب آگاهی میدهد. ما با چینش آگاهیهای او در کنار یکدیگر میتوانیم گسست مسئلهداری را که در فیلم ایجاد شده، به مرور دریابیم. در صحنهای که خورشید از بام فرومیافتد و همگان بیانیه خودکشی سر میدهند، بدون اینکه بدانیم چشمان حیرتزده پریناز از این واقعه مبهوت است، خورشید را در نماهای بعدی فراموش میکنیم، و بدون اینکه باور کنیم در تمامی مراحل داستان خورشید است که اتمسفر داستان را جابهجا میکند، نتایج آن را میپذیریم. گویی کارگردان عمدا تحرکات تهوعآور فرخنده را برای ما بازگو میکند و ما را سرگرم شعبدهبازیهای متافیزیکی او که سراسر از تشخیص نجاست از پاکی است، قرار میدهد تا ما نماهای پیدرپی بارانی را که میبارد، ببینیم، اما سقف سوراخ را نپذیریم. «پریناز» فیلمی سراسر ارجاع به خورشید است. اما جهتیابی این وضعیت را کارگردان تعمدا بر عهده تماشاگر گذاشته تا از اختلاف فازهایی که ایجاد میکند، فرخنده را هم درک کنیم. اما خورشید را در تعلیقی قرار دهیم که گویی خورشید از این سوی کوه تا آن سوی کوه تحرکی به یکباره دارد. مسیر «بودن» تا «شدن» خورشید در فیلم زمانی اثبات میشود که پدر مجنون و شیدای پریناز را میبینیم؛ نمایی بسیار مهم و تاویلپذیر. تغییر و دگردیسی فرخنده از جهالت به حقیقت بسیار کند است. او زیر نور خورشید قرار گرفته و فقدان او را برای خود پیروزی میداند. اما بهخوبی میفهمد که پیروزی او در دو راهی است که باید یکی را انتخاب کند؛ گذشته سراسر کژ و پوچ خود را، یا خورشید روبهرو را.
زمانی که پریناز با انگشتان خود بازی میکند، فیلم آغاز میشود و پایان آن هم با بازی انگشتان اوست. انگشتان همیشه دال بر نشانه انتخاب مسیری است که هدف قرار دادهاند. آستانه انتخاب ما همانجایی است که پریناز با انگشتان خود بازی میکند. او باز هم به ما ارجاع میدهد که خورشید کجاست؟ تصویر آرمانی اما شوم و بختبرگشته خورشید چشمانداز روابط موقعیتهای انسانی و غیرانسانی را در فیلم نشان میدهد؛ از دوچرخهسازی که کودکش را از دست داده تا کسانی که به دنبال پریناز برای تشفی آمدهاند. همگی ارجاعاتی به همان تصویر خورشید است که داغ ننگی بر صورتش زده شده که ترمیم آن بهسختی امکانپذیر است. سکوت پریناز در فیلم بیش از آنکه ما را آزار دهد، فضایی اغواکننده برای ما فراهم میکند که میتوانیم همان ارجاع را به خورشید با یافتن مسیر سکوت بیابیم. «پریناز» بیش از آنچه فیلمی داستانی باشد، جهانی مملو از داوری اخلاقی و دوری از تعصب و رهاشدگی از جهان مغشوش باورها را نشانه رفته است.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- آدمهای اشتباه/ نگاهی به فیلم «پریناز»
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد