پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

در دولت یازدهم با مشکلاتی که فرهنگ و هنر در کلیه شاخه هایش تجربه کرده همواره انتقادات فراوانی متوجه علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است. انتقاداتی که نقطه مشترک شان به تصمیمات متغیر آقای وزیر برمی گردد.

به گزارش سینماسینما، یادداشت مفصلی که در ادامه می خوانید به تغییر نظرات پی در پی علی جنتی در کلیه حوزه های فرهنگ و هنر در طول سه ساله وزارتش  اشاره کرده است.

آرای بی‌سرانجام

اصغر آذری: سه سال از حضور علی جنتی به‌عنوان وزیر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گذرد و در این مدت چالش‌های این وزارتخانه مانند گذشته چندان کم نبوده است؛ از ماجراهایی که برای اکران برخی فیلم‌ها رخ داده تا لغو کنسرت‌های موسیقی و حواشی فضای تئاتر. تلاش برای یافتن ریشه این چالش‌ها معمولا راه به ‌جای روشنی نمی‌برد و در نهایت مجموعه‌ای از حدس و گمان‌ها در کنار برخی اظهارات می‌تواند تصویری مبهم از دلایل بروز مشکلات ارائه کند. در میان تمامی این ابهامات یکی از سرراست‌ترین راه‌ها برای دست‌یابی به علت مشکلات ایجادشده، اتکا به اظهارات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره آن موضوع خاص است؛ اما اتفاقا در همین نقطه است که مسائلی نمایان می‌شود: واضح‌ترین نکته اینکه دیدگاه‌های وزیر ارشاد به‌مرور درباره موضوعات تغییر کرده است و گاه از منتقد به فرد موافق و زمانی هم به‌عنوان فرد بی‌تأثیر در جریان نمود پیدا می‌کند. برای روشن‌شدن این تعریف می‌توان از دو اتفاق یاد کرد، هر دو مسائلی که به‌تازگی رخ داده است: وزیر ارشاد بر سر جریان توقف برگزاری کنسرت در مشهد، ابتدا اعلام کرد به‌دلیل احترام به خواسته امام‌جمعه این شهر برپایی کنسرت در مرکز استان خراسان ‌رضوی منتفی می‌شود و در ادامه با انتقاد رئیس‌جمهور از نظر وزیر، جنتی اعلام کرد ممنوعیت برگزاری کنسرت در این شهر از سوی مقام‌های قضائی بررسی می‌شود. موضوع دیگر به توقف اکران «۵٠ کیلو آلبالو» ساخته مانی حقیقی برمی‌گردد؛ وزیر ارشاد در خردادماه سال ١٣٩۵ زمانی که سه ماه از اکران فیلم می‌گذشت و فروش آن به ١۵‌ میلیاردتومان رسیده بود، مخالفت خود را با این فیلم اعلام کرد و در پی اظهار نظر او، مسئولان در سازمان سینمایی دستور توقف نمایش فیلم را صادر کردند. فیلم با وجود فروش بالا در سینماهای تهران و شهرستان از پرده پایین کشیده شد و در ماه رمضان زمانی که دیگر فیلم‌های اکران نوروز امکان ادامه نمایش یافتند، این فیلم از اکران دوباره بازماند. با وجود این وزیر ارشاد در تازه‌ترین اظهارات خود در برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبری اعلام کرده با فیلم برخوردی نشده و از پرده پایین کشیده نشده است.  به بهانه اظهارات اخیر وزیر ارشاد درباره فیلم «۵٠ کیلو آلبالو» مروری بر نظرات او در شش مورد صورت می‌گیرد، مواردی که نشان‌گر متغیربودن آراست.

موضوع: حذف صدور مجوز کتاب‌ها از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
اظهارنظر نخست: سال ٩٢:وزیر ارشاد: می‌توان با تمهیدات لازم، چاپ کتاب از سوی برخی از ناشرانی را که سابقه تخلف ندارند یا نهادها و شخصیت‌هایی که به ممیزی و نظارت وزارت ارشاد نیاز ندارند، به خود آنها سپرد و این وزارتخانه بیشتر بر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی تمرکز کند.
اظهارات بعد از تغییر رأی سال ٩۵:وزیر ارشاد: ممیزی کتاب یک وظیفه حاکمیتی است و باید در انحصار دولت باشد، تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که در اسرع وقت به ناشران برای ممیزی کتاب جواب داده شود تا ناشر یک سال منتظر جواب خود باقی نماند. البته ما می‌خواستیم ممیزی قبل از چاپ را حذف کنیم که پس از بررسی دیدگاه‌ها و نظرات ناشران و صاحب‌نظران، روشن شد نمی‌توانیم ممیزی قبل از چاپ را حذف کنیم. تعدادی ناشر باسابقه دارای هیأت علمی وجود داشته و کاملا با ضوابط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نشر آشنا هستند و بر آن اِشراف دارند و در سال‌های فعالیت خود به آنها عمل می‌کنند و تاکنون هیچ‌گونه تخلفی از آنها مشاهده نشده است. پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، واگذاری ممیزی کتاب به این‌ گونه ناشران، آن‌هم به‌صورت موردی و آزمایشی بود که تا حدودی محقق شده است.
عوامل مؤثر در تغییر رأی: اعتراض جمعی از ناشران به این پیشنهاد و طرح این موضوع که چنین اقدامی منجر به خودسانسوری و درگیری میان ناشران و نویسندگان می‌شود.
نتیجه نهایی: برخی ناشران که باسابقه هستند و هیأت علمی دارند، خودشان کار ممیزی را انجام می‌دهند.
موضوع: برگزارشدن یا برگزارنشدن نمایشگاه مطبوعات در سال ٩٢
اظهارنظر نخست: آذرماه ٩٢:وزیر ارشاد: نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها، امسال برگزار نمی‌شود. با توجه به اینکه دولت نوپاست و در این چند ماه به بررسی‌ ساختار وزارتخانه‌ها و استفاده از نیروهای متخصص پرداخته است، طبیعتا برگزاری برخی نمایشگاه‌ها به تأخیر می‌افتد. مهم این است که کاری عمیق و غنی به جای برگزاری یک نمایشگاه سطحی انجام شود.
اظهارات بعد از تغییر رأی: ٣٠ دی ٩٢:علی جنتی در گفت‌وگو با قم فردا، اعلام کرد: با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، نمایشگاه مطبوعات در سال ٩٢ برگزار می‌شود.
عوامل مؤثر در تغییر رأی: پس از برگزاری جلسات رایزنی با تشکل‌های صنفی مدیریت مطبوعات و کارگروه‌های تخصصی، گزینه‌های مختلف بررسی شد؛ یکی ‌تغییرنکردن زمان اما تغییر محل از مصلا به مکان‌هایی محدودتر و لاجرم کاهش رسانه‌های متقاضی بود و یکی از آنها برگزاری کامل نمایشگاه با تأخیر زمانی که در نهایت، بر گزینه دوم تأکید شد.
نتیجه نهایی: نمایشگاه مطبوعات سال ٩٢ در سال ٩٣ برگزار شد.
موضوع: اکران فیلم «رستاخیز»
اظهارنظر نخست: ١٨ مرداد ٩۴: وزیر ارشاد: فیلم رستاخیز تنها فیلمی است که بنده بیشترین کمک را در دوران تولید و پس از آماده‌شدن به آن کرده‌ام.
دراین‌باره با دستگاه‌های مختلف صحبت کرده‌ام که لوح‌های فشرده (سی‌دی) این فیلم را پیش‌خرید کنند تا کمکی به تهیه‌کننده و کارگردان این فیلم شود.
رستاخیز فیلم بسیار ارزشی و ارزشمندی درباره واقعه عاشوراست و امیدوار هستیم که در اولین فرصت اکران شود.
اکران این فیلم به تعویق افتاده است و مشکل دیگری ندارد.
اظهارات بعد از تغییر رأی: ١۴ آذر ٩۴:وزیر ارشاد: من بارها گفته‌ام فیلم رستاخیز از نظر محتوا مشکلی ندارد و حتی این فیلم در چند کشور نیز اکران شده و اکنون نیز هر کشوری بخواهد می‌تواند آن را به زبان‌های دیگر دوبله و اکران کند.
به کارگردان فیلم رستاخیز اعلام کرده‌ایم اصلاحات لازم را در فیلم در نشان‌ندادن چهره حضرت علی‌اکبر (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) انجام دهد و سپس اگر مشکلی از این نظر نباشد، فیلم اکران شود. فتوای مراجع بر این است که جایز نیست چهره ائمه در فیلم نشان داده شود؛ این فقط نظر من نیست، بلکه نظر رئیس‌جمهور و حتی سایر مسئولان کشور است. اینکه کارگردان فیلم پافشاری می‌کند برای اکران آن با این وضعیت، مشکل اوست.
عوامل مؤثر در تغییر رأی: اعتراض‌های خیابانی در نخستین سئانس نمایش فیلم و در نهایت ادامه این اعتراضات در رسانه‌های تندرو
نتیجه نهایی: فیلم «رستاخیز» همچنان امکان نمایش عمومی نیافته است
موضوع: نقل‌ قولی از وزیر بهداشت بعد از مشاهده وضعیت وخیم عباس کیارستمی در بیمارستان
اظهارنظر نخست: ٢۵ فروردین ٩۵: علی جنتی درباره بیماری عباس کیارستمی در نقل ‌قولی از وزیر بهداشت گفت: «اگر آن شب از کیارستمی عیادت نمی‎کردم، ایشان تمام می‌کرد!».
اظهارات بعد از تغییر رأی: ٢٣ تیر ٩۵:چه کسی گفت اگر وزیر بهداشت نمی‌رفت ایشان تمام می‌کرد؟ وضع ایشان خوب بود؛ وضع ایشان یک مقدار وخیم شده بود و به‌هرحال وقتی یک مقدار احساس نگرانی کردیم، ایشان رفتند و بعد هم حالشان بهتر شد.
من چه تخصصی دارم که بگویم قصوری بوده یا نبوده؟ من حتی در بیمارستان هم حضور پیدا نکردم که نظر بدهم. آنچه را نقل کردم از دیگران بود که گفتند وضع ایشان مناسب نیست و ما هم خواهش کردیم و رفتند رسیدگی کردند و ایشان بهتر شد، الان هم آنچه پیش آمده تا آنجا که اطلاع دارم به بیماری ایشان مربوط نبود، آنچه اتفاق افتاد بیشتر ناشی از یک سکته بود.
عوامل مؤثر در تغییر رأی: درگذشت عباس کیارستمی و شائبه قصور یا تقصیر پزشکی از سوی پزشک و بیمارستان معالج
موضوع: لغو کنسرت‌ها در مشهد
اظهارنظر نخست: ٢۶ مرداد ٩۵: وزیر ارشاد: با توجه به مزین‌بودن شهر مشهد به مرقد مطهر امام رضا (ع)، اجرای کنسرت‌ها در این شهر مخالفانی از جمله نماینده محترم ولی فقیه در خراسان رضوی داشت که ما به نظر ایشان احترام می‌گذاریم و با اینکه این کنسرت‌ها مشکل خاصی نداشت؛ اما از ادامه اجرای آنها در این شهر صرف ‌نظر کردیم.
بااین‌حال کنسرت‌ها در دیگر شهرهای استان خراسان رضوی از جمله سبزوار ، نیشابور ، چناران و دیگر شهرها اجرا خواهد شد و به‌هیچ‌وجه پذیرفتنی نخواهد بود که از اجرای آنها جلوگیری شود.
اظهارات بعد از تغییر رأی: ۴ شهریور ٩۵:وزیر ارشاد: ١١ سال است که در مشهد کنسرت موسیقی اجرا نمی‌شود و ما خواستیم این کنسرت‌ها را برگزار کنیم؛ اما امام‌جمعه مشهد مانع اصلی در این زمینه است.
امام‌جمعه مشهد معتقد است همه این شهر مکان متبرکه امام رضا (ع) است، درحالی‌که ما معتقدیم شرایط غیر از این وضعیت بوده و باید اجازه برگزاری کنسرت‌ها داده شود که در این زمینه با دستگاه قضائی مکاتباتی را انجام دادیم تا اجازه بدهند حداقل در سایر شهرهای خراسان رضوی کنسرت‌ها برگزار شود.
جالب است بعد از ١١ سال لغو کنسرت‌ها در مشهد حتی امام‌جمعه این شهر اجازه نمی‌دهد در سایر شهرهای خراسان رضوی از جمله سبزوار، نیشابور و چناران کنسرت‌ها برگزار شود، درحالی‌که ما بهترین خوانندگان مانند قربانی، سالار عقیلی، شهرام ناظری و کلهر را داریم که در اجرای برنامه‌های موسیقی سنتی پیشتاز و علاقه‌مند به اجرای کنسرت در این شهرها هستند. به‌هیچ‌وجه قصد عقب‌نشینی از مواضع خود را نداریم و با رئیس قوه قضائیه مکاتباتی را انجام دادیم تا موانع هرچه سریع‌تر از پیش‌‌رو برداشته شود.
عوامل مؤثر در تغییر رأی: انتقاد رئیس‌جمهور از کوتاه‌آمدن وزیر و تأکید بر پایبندی بر قانون
نتیجه نهایی: همچنان برگزاری کنسرت در مشهد امکان‌پذیر نیست
موضوع: توقف اکران «۵٠ کیلو آلبالو»
اظهارنظر نخست: ۶ خرداد ٩۵: وزیر ارشاد: فیلم «۵٠ کیلو آلبالو» با وجود آنکه مجوز اکران گرفته و از آن هم استقبال شده، ‌اشکالات فراوانی دارد. من پس از اعتراض‌هایی که از سوی برخی رسانه‌ها انجام شد، شخصا آن را بازبینی کردم. واقعا فیلم نامناسب و مغایر با سیاست‌های دولت است. فروپاشی و سقوط خانواده را ترویج می‌کند و با آرایش نامناسبِ بازیگران الگوی نامناسبی را ارائه می‌دهد؛ بنابراین من شخصا مخالف اکران این فیلم هستم، ربطی به مخالفت برخی رسانه‌ها هم ندارد.
کسانی که مجوز اکران آن را داده‌اند و منتخب وزارت ارشاد (مسئول این فیلم) هستند؛ این جزء اشتباهات آنان است.
١٧ خرداد ٩۵: حبیب ایل‌بیگی، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی: نمایش«۵٠ کیلو آلبالو» در تهران تمام شده و با ادامه نمایش آن موافقت نشده است. ما نیز ابلاغ کردیم فیلم هرکجای دیگری که نمایش دارد؛ باید نمایش آن متوقف و فیلم از سینماها جمع‌آوری شود.
اظهارات بعد از تغییر رأی: ٨ شهریور ٩۵:وزیر ارشاد: این فیلم («۵٠ کیلو آلبالو») را شورای نظارت بر نمایش تأیید کرده بود؛ اما پس از اکران دیدیم انتقاداتی را بر آن وارد می‌کنند. درخواست کردم فیلم را بیاورند تا شخصا آن را ببینم و پس از تماشای فیلم دیدم برخی انتقادات به آن وارد است. من یک اظهار نظر شخصی کردم؛ اما با این فیلم برخورد نشد و از پرده سینما پایین کشیده نشد.
عوامل مؤثر در تغییر رأی: کارگردان فیلم دو نامه سرگشاده به وزیر ارشاد نوشت و تمام روند قانونی طی‌شده برای ساخت فیلم را شرح داد.
نتیجه نهایی: فیلم همچنان برای عرضه در شبکه نمایش خانگی با مانع روبه‌روست.

* نام فیلمی از عباس کیارستمی

منبع: روزنامه شرق ، اصغر آذری