مریم سمائی
از همان روزی که مظفرالدین شاه دستور ساخت نخستین سینما را به ابراهیم‌خان صحاف‌باشی داد صنعت سینماداری در ایران شکل گرفت. ایران تقریبا ۴سال بعد از تاسیس نخستین سالن سینما در جهان، دارای سالن سینما شد و روند رو به رشدی را طی کرد اما همواره در این راه با فراز و نشیب‌های زیادی مواجه بوده است.
این روزها سینمای ایران فارغ از مشکلات تولید، ساخت و اکران فیلم با مسئله سالن‌های سینمایی و هزینه آنها هم مواجه است. تعداد کم سالن‌های سینما یا نبود سالن در بعضی از شهرها، قدیمی‌بودن سالن‌هایی که چندین دهه از ساخت آنها می‌گذرد، تجهیزنشدن و نبود سرمایه و انگیزه کافی برای ایجاد سالن‌های سینمایی ازجمله مسائلی است که باید به آن پرداخته شود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که سرمایه‌گذاری در ساخت سالن سینما چندان سودآور نیست و نیاز به حمایت دولت دارد. اگرچه معضل رکود سینمای ایران به موارد مهم‌تری مانند کاهش کیفیت فیلم‌های روی پرده ربط دارد اما نمی‌توان اهمیت تجهیز سالن‌های سینمایی را هم نادیده گرفت.
کیفیت صندلی‌ها، بهره‌گیری از سیستم‌های دیجیتال و فناوری‌های مدرن صوتی و تصویری، تجهیز سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، جذابیت و معماری ساختمان سینما، ایجاد لابی‌های بزرگ و… از جمله مواردی هستند که می‌توانند در موفقیت یک سالن سینمایی نقش داشته باشند؛ در واقع هرچه کیفیت سالن سینما بالاتر باشد مخاطب بیشتری را جذب می‌کند.
محمد قاصد اشرفی- رئیس هیأت‌مدیره انجمن سینماداران ایران- معتقد است که سینماداری مسئله‌ای فرهنگی است که جزو صنعت هم به‌حساب می‌آید؛ در واقع ترکیبی از صنعت و فرهنگ است و کسی که وارد این حرفه می‌شود به‌طور حتم به آن علاقه دارد. هم‌اکنون سینماداران سوابق طولانی در این بخش دارند و تنها عشق و علاقه باعث ماندگاری آنها در این حرفه شده است.
او که خودش مالک سینما ماندانای تهران است به درنگ می‌گوید: در صنعت سینما وقتی که فیلم پروانه نمایش می‌گیرد وارد مرحله اکران می‌شود. اگر فیلم با اقبال مواجه شود و مخاطب زیادی داشته باشد برای سینمادار سودآور است اما اگر فیلم ضعیف باشد سینمادار را دچار هزینه و خسارت می‌کند، بنابراین سوددهی سالن سینما بستگی زیادی به فیلم اکران‌شده دارد. البته نمی‌توان منکر تأثیر کیفیت سالن سینما در جذب مخاطب شد.
اشرفی با بیان اینکه هزینه سینما یک هزینه ثابت است، می‌گوید: چه فیلم اکران‌شده مخاطب داشته باشد چه نداشته باشد سالن سینما فعال است؛ یعنی هزینه برق و گاز و حضور پرسنل و نیروها در محل کارشان ربطی به شلوغی یا خلوتی سینما ندارد و همیشه ثابت می‌ماند. از سوی دیگر سینماها یک‌سری هزینه نگهداری دارند که بسیار مهم است چون سال به سال که از عمر ساختمان می‌گذرد این هزینه‌ها بیشتر می‌شود. سینما نیاز به نگهداری و مراقبت دارد و هر چند وقت یک‌بار باید تمام سیستم نمایشی، صندلی‌ها، طراحی و دکور و… عوض شود.
او اضافه می‌کند: حدود ۷۰سال سیستم نمایشی سینماهای کشور سیستم آپارات بود. این سیستم، سیستم پیچیده‌ای نبود و تنها در مواردی نیاز به تعویض یا تغییر قطعه پیدا می‌کرد که انجام می‌شد اما در سال‌های اخیر، سیستم‌ها، دیجیتال شده که هزینه‌های زیادی برای سینما دارد و سینمادار را با توجه به شرایط فعلی دچار مشکل می‌کند.
مالک سینما ماندانا با اشاره به وضعیت سینماداری در سال‌های‌اخیر می‌گوید: سینماداری تا ۳-۲ سال پیش وضعیت اسفناکی داشت و نه‌تنها سوددهی نداشت بلکه ضرر فاحشی هم پیدا کرده بود؛ در واقع این صنعت به صنعتی ورشکسته تبدیل شده بود که هیچ‌کس علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در آن نداشت اما از ۲ سال پیش اگرچه به نسبت سرمایه‌ای که گذاشته می‌شود سوددهی ندارد اما دخل و خرج آن با هم می‌خواند.
او درباره میزان هزینه‌کرد برای یک سالن سینمایی می‌گوید: رقم این هزینه مشخص نیست زیرا سالن سینمایی به نسبت متراژ، موقعیت، تجهیزات و… هزینه‌های متفاوتی دارد اما به‌طور متوسط برای هر صندلی در سالن سینمایی قریب به ۱۰میلیون تومان هزینه می‌شود که این رقم در شرایط فعلی با توجه به افزایش قیمت دلار بالاتر رفته است.
اشرفی، حمایت از صنعت سینما را در حد حرف می‌داند و معتقد است که هیچ حمایتی از سینماداری نمی‌شود. او می‌گوید: الان مالیات ارزش افزوده ۹درصد است و ما باید از مخاطب این مبلغ را بگیریم اما اگر هزینه بالا برود مخاطبی برای ما نمی‌ماند، بنابراین این مالیات را خودمان می‌پردازیم تا به مخاطب سینما فشاری وارد نشود. عوارض شهرداری هم از دیگر هزینه‌هایی است که اگر حذف شود به سینمادار کمک خواهد شد و او می‌تواند این مبلغ را در بالا‌بردن کیفیت سالن‌های سینمایی و نگهداری از آن هزینه کند. اشرفی ضمن انتقاد از حمایت‌نکردن از مراکز فرهنگی می‌گوید: با این وضعیت اقتصادی که بر سالن‌های سینما حاکم است و با توجه به اینکه درآمد زیادی ندارند،خواسته‌مان این است که مالیات و عوارض شهرداری به سالن‌های سینما تعلق نگیرد.
