پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

کیانوش عیاری سینماگر مستقل و پیشرو کشورمان گفت : استفاده از واژه جراحی اجتماعی را برای فیلمهایم دوست ندارم.

به گزارش سینماسینما ، این کارگردان برجسته در سخنانی پس از اکران خصوصی فیلم ‘ خانه پدری’ به همت انجمن سینمای جوانان انزلی با بیان این که رسالتی در مورد ساخت فیلم اجتماعی ندارم افزود: مگر من که هستم ، چه کاره ام،با چه دانشی بخواهم فیلم اجتماعی بسازم.
وی تصریح کرد: اما ممکن است برخی فیلمهای من سرشار از مضامین اجتماعی باشد .
عیاری خاطرنشان کرد: اینها دغدغه های همیشگی زندگی من هستند که از نوجوانی همراه من بودند و طبیعی است که اگر کسی دغدغه ای واجد ارزش و پایدار داشته و تجربه ای هم در فیلمسازی داشته باشد اگر قالب تصویری پیدا کند و درست از کار در بیاید فیلم قابل توجه اجتماعی نیز تلقی شود .
وی با اشاره به این که جرقه اولیه ‘ خانه ی پدری ‘ زمانی که بیست و یکی دو ساله بود با خواندن گزارشی در مورد قتل یک دختر جوان توسط خانواده اش به دلیل مسائل ناموسی در اهواز در ذهنش شکل گرفت گفت : این
فیلم را در آن زمان یک بار در ذهنم ساختم و بعد در طی سالهایی که منجر به ساختن فیلم در سال ۸۹ شد بارها تغییر کرد تا تبدیل به این فیلم شد.
وی تصریح کرد:فیلم در مورد تعصباتی است که ما در عشایر، قشر فرودست و حتی قشر تحصیلکرده می بینیم .
عیاری خاطرنشان کرد: در طی این ۳۲ سال دائما تغییر شکل می داد گاهی رادیکال تر می شد گاهی تلطیف می شد آخر الامر رسید به چیزی که می بینید البته این شباهتی به آن داستان ندارد.
وی یاداور شد: تنوره دیو را سال ۶۳ ساختم که شش بار فیلمنامه اش در وزارت ارشاد و فارابی رد شد و من بازنویسی کردم .
این فیلمساز تاثیرگذار افزود: در ساخت تنوره دیو تحت تاثیر سووشون خانم دانشور بودم البته نه کل رمان، بلکه قسمت پایانی که یوسف مرده و زری همسرش سوگواری می کند .
عیاری یاداور شد:تصمیم گرفتم محدوده پایانی را به یک فیلم سینمایی تبدیل کنم و از ایشان اجازه گرفتم که به دلایلی نشد ولی من کماکان روی علاقه خودم به این صحنه پایانی باقی ماندم .
وی اظهار داشت: اما این داستان دم به دم دچار تغییراتی می شد که این تغییرات از درون من به کالبد فیلمنامه منتقل می شد و انقدر ادامه یافت تا تبدیل شد به تنوره دیو که هیچ اثری از نوشته خانم دانشور در فیلم تنوره دیو دیده نمی شود ولی شروعش و آنچه ادراکات من دریافت کرد از سووشون گرفتم ، همانطور که اثری از آن گزارش خوانده شده مربوط به مجله در ‘خانه پدری’ نیست و فقط جریان یک تعصب است.
وی در خصوص طنز موجود در ‘ خانه پدری ‘ اظهار داشت: وقایعی است که سرشار از تناقض است . حرف پایانی کاملا همین طور است پدر بعد از کشتن و دفنش می نشیند و فاتحه برایش می خواند و این تناقضی است که می تواند بستر طنز باشد.
این فیلمساز مستقل در خصوص استفاده از سمبل و نماد در فیلم خانه پدری افزود: مفاهیم فراوان هستند می شود تعابیر سمبلیک داشت ولی دوست ندارم کار سمبلیک بسازم ،هم و غم من این بود که تا حد ممکن به حداقل برسد.
وی خاطرنشان کرد: از ایما و اشاره در فیلم خوشم نمی آید نمی خواهم از این ارتباط سوء استفاده کنم از احساسات مخاطب سوء استفاده کنم .
این فیلمساز پیشرو تاکید کرد: با مسخ تماشاگر مخالفم و علاقمند به فیلمهایی هستم که از طریق خرد با مخاطب ارتباط برقرار می کند .
وی در خصوص توجه به مخاطب هنگام ساخت فیلم گفت : به مخاطب فکر نمی کنم نه به خاطر بی احترامی بلکه به این دلیل که نمی خواهم مخاطب را جهت دهم.
عیاری اظهار داشت: معتقدم اگر ریتم را درست در آورده باشم بدون این که شیرین کاری کنم، ارتباط با تماشاگر در می آید.
این فیلمساز نامی تصریح کرد: از ابهام و ایهام خوشم نمی اید و شاید همین علت سادگی بی حد و حصر کارهایم هست .
عیاری تصریح کرد: خانه پدری چیزی بود که روی دوشم سنگینی می کرد و باید ساخته می شد اگر فیلمساز هم نبودم به صورت نوشته یا گزارشی شکل می گرفت و یا جزء لحظات تلخ زندگی ام باقی می ماند .

*عیاری شخصیتی شریف در سینمای ایران
فرزام امین صالحی منتقد سینمایی از عیاری به عنوان شخصیتی شریف در سینمای ایران یاد کرد که حرف خود را می زند .
وی اظهار داشت : در مورد فیلمهای عیاری با سینمایی طرفیم که از سینمای بدنه فاصله می گیرد و فیلمساز که تهیه کننده نیز هست حرف خودش را با پول خودش می زند و با پول چرک ادعای معترض بودن و مستقل بودن نمی کند .
وی با اشاره به این که عیاری یکی از طلایه داران جنبش سینمای آزاد بود گفت : این جنبش سعی می کرد هنر سینما را که صنعتی سرمایه سالار بود از قید سرمایه رها کند.
امین صالحی افزود: فیلمهای کوتاه ماندگاری توسط فیلمسازان این جنبش ساخته شد . جنبش پرباری بود سریع گسترش پیدا کرد و نسل فیلمسازی را تربیت کرد که توانستند آینده سینمای راستین سینمای ایران را بسازند.
وی با بیان این که مساله رئالیسم اجتماعی یا واقع گرایی اجتماعی در مورد سینمای عیاری گفته می شود خاطرنشان کرد:این رئالیسم اجتماعی به معنای رئالیسم سوسیالیستی نیست و آنقدر سیاه و سفید نیست .
وی با اشاره به این که برخی در مورد فیلم خانه پدری می گویند فیلم بسیار تلخی است گفت : فیلم یک بازه زمانی حدود ۱۰۰ ساله را دنبال می کند تابه زمان حال می رسد .
این منتقد سینما تصریح کرد: دوگانه هایی که در خانه پدری ساخته می شود دوگانه زن و مرد ، دوگانه اخلاق فردی یا moral و اصول اخلاقی جمعی یا ethic است .
وی اظهار داغشت : هرچه از ۱۰۰ سال پیش دور می شویم اینها سنتزی پیدا می کنند .قدرت اخلاق فردی جامعه مردسالار نیز کاسته می شود.
*اعاده حیثیت از رئالیسم
در ادامه این نشست نوید پورمحمد رضا منتقد سینما و پژوهشگر گفت: رئالیسم در سینمای ایران دست کم گرفته شده و به آن سینمای اجتماعی گفته می شود.
وی اظهار داشت: سینمای معضلات اجتماعی در پیوند با اتفاقات اجتماع با تسامح سینمای رئالیستی گفته می شود که این دست کم گرفتن رئالیسم است .
وی خاطرنشان کرد:فیلمهای عیاری پیشنهادی برای اعاده حیثیت این سبک زیباشناسانه و این مفهوم و اصطلاح است.
وی خاطرنشان کرد: خانه پدری ، بیدار شو آرزو و آبادانی ها لحظه هایی دارند که تجلی رئالیسم در سینما است .
به گفته وی سینماگر در این فیلمها می گوید چیزهایی را که شنیده ای یک بار به میانجی سینماتوگرافی و با چشم دوربین این لحظه را ببین .چگونه یک پدر در دل روزمرگی با سنگی که از روی طاقچه بر داشته می شود دخترش را به قتل می رساند .
این منتقد سینما تصریح کرد: واضعان رئالیسم می گفتند رئالیسم درست می تواند به دیدن سویه های نادیده یا کمتر دیده شده از واقعیت کمک کند. مثل نور تاباندن به چیزی که نمی شود فکر کرد .
پور محمد رضا خاطرنشان کرد: این با سینمای اجتماعی که رئالیسمش مقلد است فرق دارد، گزارش تصویری نیست.
وی متذکر شد: وجه پتانسیل رهایی بخش رئالیسم لحظه ای را به تصویر می کشد که حتی فکرش را نمی توانید بکنید خالص و با مغزی سخت . رئالیسم هولناک است چیزی که تو ندیده بودی .
این منتقد اظهار داشت : رئالیسم هستی شناسانه به چشم دوربینی به عنوان مکاشفه گر نگاه می کند .
*صدای بی صدایان
مهرداد اسکویی در پیام تصویری برای عیاری به مناسبت نمایش این فیلم در انزلی از تاثیر سینما بر جهانی بینی انسانها سخن گفت .
وی با اشاره به این که نگاه عیاری مرا درگیر فیلمسازی کرد افزود:ممنون که در ایران فیلم می سازید و صدای کسانی هستید که صدایی از خود ندارند.
*سیر تسلسل ظلم به زن ایرانی
علیرضا غاروریانی از پیشگامان کانون فیلم انزلی نیز گفت : سال ۶۷ کانون فیلم انزلی اکران اختصاصی ‘ آن سوی آتش ‘ را با حضور عیاری داشت .
وی در خصوص فیلم ‘ خانه پدری ‘ اظهار داشت: فیلم سیر تسلسل ظلمی که بر زن ایرانی در دوران مختلف رفته را به زیبایی و با غنای تصویری منتقل می کند.
شهر ساحلی انزلی سوم آبان ماه میزبان کیانوش عیاری کارگردان به نام سینمای کشور و فیلم ‘خانه ی پدری’ اش بود.
*درباره کارگردان
کیانوش عیاری زاده ۲۳اردیبهشت ۱۳۳۰ اهواز نویسنده و کارگردان ایرانی است. وی فعالیت سینمایی را با ساخت فیلم‌های کوتاه هشت میلی متری در سینمای آزاد اهواز آغاز کرد.
عیاری سینمای حرفه‌ای را با نگارش فیلمنامه و کارگردانی فیلم تنوره دیو تجربه کرد. از مشخصه‌های بارز فیلم‌های عیاری سبک واقع گرایانهٔ منحصر به فردش و پرداختن به موضوعات بکر هم‌چون پیوند قلب در فیلم بودن با نبودن می‌توان نام برد.
عیاری از سال ۱۳۸۱ به مدت ۵ سال مشغول ساخت سریال روزگار قریب بود که داستان زندگی بنیانگذار طب نوین کودکان در ایران، دکتر محمد قریب است. عیاری برای فیلم آبادانی‌ها در سال ۱۹۹۴ برندهٔ جایزهٔ پلنگ نقره‌ای جشنواره بین‌المللی فیلم لوکارنو شد.
نامزد جایزه افق‌های ونیز جشنواره فیلم ونیز برای فیلم خانه پدری ۲۰۱۲ ،برنده سیمرغ بلورین بهترین اثر هنر و تجربه از جشنواره فیلم فجر برای فیلم بیدار شو آرزو ۱۳۸۳،برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر برای فیلم بیدار شو آرزو ۱۳۸۳،نامزد جایزه کریستال گلوب از جشنواره فیلم کارلووی واری برای فیلم سفره ایرانی ۲۰۰۲،نامزد جایزه هرم طلایی از جشنواره فیلم قاهره برای فیلم بودن یا نبودن ۱۹۹۸،برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه از جشنواره فیلم قاهره برای فیلم بودن یا نبودن ۱۹۹۸،برنده جایزه پلنگ نقره‌ای از جشنواره بین‌المللی فیلم لوکارنو برای فیلم آبادانی‌ها ۱۹۹۴،برنده لوح زرین بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم فجر برای فیلم آن سوی آتش ۱۳۶۶،برنده لوح زرین بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم فجر برای فیلم تنوره دیور ۱۳۶۴
وی ساخت فیلمهای سینمایی متعددی از جمله ، تازه‌نفس‌ه ، تنوره دی، شبح کژدم ،آن‌سوی آتش ، روز باشکوه ،دو نیمه سیب، آبادانی‌ها،شاخ گاو،خانه به خانه (،بودن یا نبودن،سفره ایرانی ،بیدار شو آرزو ،خانه پدری،کاناپه وسریال های تلویزیونی روزگار قریب،هزاران چشم و۸۷ متر را در کارنامه ی خود دارد.

ایرنا