ژان میشل فرودون، نویسنده و منتقد مشهور نشریات لوموند و کایه دو سینما و مدرس سینما در دانشگاه سوربن پاریس در یادداشتی به نقد «آتابای» ساخته نیکی کریمی پرداخت.
به گزارش سینماسینما، این منتقد فرانسوی پس از دیدن فیلم «آتابای» با اشاره به اینکه این فیلم نه تنها بر تواناییهای نیکی کریمی در مقام فیلمساز دلالت می کند، بلکه گواهی است بر آزادی درونیاش، نوشته است:
پنجـمین فـیلم نـیکی کـریـمی مهـر تـأیـیدی اسـت بـر قـابـلیتهـای او در مـقام فـیلمساز، چیزی کـه در آثـار پـیشین او نیز کـامـلاً مـشهود است، اما غالبا بـه دلیل شهـرت این کارگردان به عنوان بازیگر، دستکم گرفته شده است. این فیلم از جنبههای مختلف نمایانگر پیشرفتی واقعی در سینمای معاصر ایران است. فـیلم نـیکی کـریـمی که بـر اسـاس فـیلمنامـهای از خـود او و هـادی حـجازیفر ساخته شده کـه همچنین نـقش اصـلی فیلم را ایفا میکند، بـه وجوه عمیق هنرمندانۀ هم زمان و منسجم بسیاری دست یافته است.
آتـابـای برشی از زندگی یک مرد است، شخصیت اصلی داستان که نامش برگرفته از عنوان فیلم است، نه قهرمان است، نه ضد قهرمان، بلکه انسان (مردی) است با خصوصیاتی که به واسطۀ کنشها و فقدان کنشها، نگاه پیوستۀ دیگران به او و خاطرههایی که میگوید اما ممکن است واقعیت نداشته باشد جان میگیرد و زنده میشود آن هم با بیانی غیرمستقیم.
فیلمنامه و بیش از آن، شیوه فیلمسازی کارگردان راه را برای جان گرفتن شخصیتی باز میکند که در تسخیر خاطرهها و تشویشها، آرزوها و رویاهاست، فردی که در هیچ تعریف خاص یا ویژگی شخصیتی خاص که تا به حال دیدهایم، نمیگنجد.
از این رو این پیکرۀ انسانی بسیار فاخر که هرچه فیلم پیش می رود، رازآلودتر میشود، و در روند این نمایش، به آینهای چند منظوره تبدیل میشود که در آن شخصیتهایی گوناگون تجزیه میشوند.
فیلم در عین حال گستره ای بسیار با شکوه از شخصیت های زن هم دارد. زنانی که با ظرافت بسیار ترسیم شدهاند، با توجهی دقیق به نسلها و طبقههای مختلف اجتماعی. بدیهی است که بار این ویژگیها همچنان بر دوش شیوۀ بیان کارگردان است که اینطورشخصیت های دیگر، از جمله «فرعی»ترین آنها از حضور و جذبهای برخوردارند که شخصیت قدرتمند گرچه متزلزل کاظم/آتابای را تقویت می کنند. این ویژگیها دستیابی آتابای به این نتیجۀ معجزهآسا را فراهم میکند: فیلمی کاملا زنانه که شخصیت اصلیاش مرد است.
فــیلم همچنین چشماندازی بــسیار قــدرتــمند و تــأثــیرگــذار از ایران ارائه میدهد، نه فقط به واسطۀ تصویرهای با شکوه بلکه به واسطۀ ظرفیت موجود جغرافیایی که حساسیتهای مخاطب خارجی را بر میانگیزد تا دلبستگی ایرانیها را به باغ ایرانی در همۀ ابعادش نمایان کند، از مادیترین بعد آن گرفته تا شاعرانهترین ابعاد این سرزمین که همواره مورد ستایش بزرگترین هنرمندان پارسی زبان بوده است.
در اینجا نیز بار دیگر نــقطۀ قــوت فــیلم در ایــن اســت کــه هــیچ چــیزی بــه طور مســتقیم بــیان نـمیشـود، بـلکه تماشاگر کمکم از رابـطه میان انـسان و این فضا آگاهی مییابد که همزمان طبیعی و پرنقش و نگار است، فضایی که بارور حافظهای تاریخی است و چه بسا آینده را نیز در دل خود نهفته کرده است.
تــرکــیب حــیرت انــگیزِ سبکبالی و شور و هیجانهای عمیق کــه گــاه مــیتــوانــد راه را به روی خــشونــت، مـرگ و رفتارهای شریرانه بگشاید، بـه واسطۀ مـیزانـسنی که به کار گرفته شده به طرز حیرتانگیز طـبیعی و واقعی جـلوه مـیکـند. در واقـع، روش فیلمسازی و ساختاری داسـتان، در لایههای پی در پی که کمکم آشکار میشوند و امکان بروز موقعیتهایی را ایجاد میکند که بازتاب یکدیگرند، بی آنکه به طور کامل مکمل یکدیگر باشند؛ به تماشاگر فضا میدهد تا اندیشه کند و از احساسات خود وام بگیرد و خود را به جای شخصیتها بگذارد.
مهارت تاثیرگذار کارگردانی تنها در ظرافت چشمگیر آن خلاصه نمیشود بلکه به درستی راه را برای ورود خاطرههای دردناک به زمان حال باز میکند که در دنیای واقعی غایباند.
سبک فیلمبرداری فیلم را میتوان به معنای واقعی کلمه بلندپروازانه توصیف کرد، با توجه به ترکیببندی فریمها، حرکت دوربین، بهرهبرداری از نور و طراحی صدا نیز به همچنین.
از این حیث آتابای نه تنها بر تواناییهای نیکی کریمی در مقام فیلمساز دلالت میکند، بلکه گواهی است بر آزادی درونیاش که در او این توانایی را ایجاد میکند تا از صرف به تصویر کشیدن داستانی تاثیرگذار فراتر برود و توجه هر تماشاگری را هم به فیلم خود جلب کند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- یک فانتزی دوست داشتنی/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- هفت گروه خارجی و دو بزرگداشت در نوزدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران مبارک
- مرور آثار نیکی کریمی در ایتالیا
- جایزه بزرگ جشنواره فرانسوی برای فیلمی به تهیهکنندگی نیکی کریمی
- وقتی نقش مدیون بازیگر میشود/ نگاهی به بازی علیرضا کمالی در «پوست شیر»
- اختصاصی سینماسینما/ نیکی کریمی بر فرش قرمز جشنواره فیلم برلین
- قصه ناتمام سریالی با بازی نیکی کریمی و شهاب حسینی
- شلوغ کردن معرکه!/ نگاهی به سریال «پوست شیر»
- آن دقایق جانکاه/ نگاهی به سریال «پوست شیر»
- نیکی کریمی، کیارستمی را به جشنواره برلین بُرد
- آغاز اکران «تا فردا» در فرانسه
- به نام پدر/ نگاهی به سریال «پوست شیر»
- «تا فردا» در جشنواره فیلم زوریخ تقدیر شد
- از موج نوی سینمای فرانسه تا عباس کیارستمی/ دربارهی ژان میشل فرودون، نویسنده و منتقد پرکار فرانسوی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
آخرین ها
- حضور همراه اول در نمایشگاه بینالمللی اینوتکس ۲۰۲۴
- شکایت آموزش و پرورش از «افعی تهران»
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- دعوت گروه «فقر پشت پردهها» برای اعتصاب/ حقوق و بیمه کارکنان، چالش مدیران جشنواره کن
- در «تحریک کنندگان»؛ مت دیمون و کارگردان «بورن» در یک کمدی دزدی همراه شدند
- مدیرکل هنرهای نمایشی استعفا داد
- راهیابی «آمرغ» به جشنواره آسیای جنوبی مونترال
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران
- «دیوان تئاترال» روی صحنه میرود/ آغاز اجرای نمایش «مرگ با طعم نسکافه» با حضور مسعود کیمیایی
- صعود مقاومت ناپذیر و حیرت انگیز آقای کارگردان/ نگاهی به فیلم «چهارشنبه سوری» به مناسبت سالروز تولد اصغر فرهادی
- «بیژن و منیژه» میلیاردی شد
- بزرگداشت کیانوش عیاری و افتتاح گنجینه این فیلمساز در موزه سینما
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- نمایش موزیکال «شازده کوچولو» / گزارش تصویری
- پیکر مسعود اسکویی به خانه ابدی بدرقه شد/ چرا برخی آدمها محبوب میشوند؟
- پایان تصویربرداری فیلم «ویلای موروثی»/ روایتی از زندگی یک باغبان
- رقابت ستارههای یک کمدی و یک درام عاشقانه تاریخی/ میزبانی سینماها از دو فیلم جدید
- پولاد کیمیایی برای «گالیله» میخواند
- فرصت ۳ فیلم کوتاه ایرانی برای اسکار ۲۰۲۵
- رکوردداران روز اول اکران
- «اتاق فرار» پرمخاطبترین بسته فیلم کوتاه «هنر و تجربه»
- معرفی برگزیدگان جوایز دیوید دی دوناتلو ۲۰۲۴ ایتالیا/ «من کاپیتان» بهترین فیلم شد
- روسای جدید آکادمی سزار معرفی شدند
- فیلم کوتاه «چوپان» در جشنواره ژاپنی
- «طاووس خانم و ازدواجهایش» در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه میرود
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول