کامران شیردل را اغلب با فیلم مستند «پیکان» می شناسیم: مستندی که جامعه در حال صنعتی شدن ایران دهه ۴۰ را به بیننده نشان می دهد.
به گزارش سینماسینما ،کامران شیردل، مترجم، کارگردان و مستندساز متولد سال ۱۳۱۸ در میاندوآب است. وی از اوایل دهه ۴۰ شمسی کارگردانی را آغاز کرد و تا امروز فیلم هایی چون «بوم سیمین، ندامتگاه، تهران پایتخت ایران است، قلعه، اون شب که بارون اومد، پیکان، فولادمبارکه و… » را ساخته است. شیردل در فیلم مستند«پیکان» بیشتر از افکت و صداهای فضای دلهره آور و رنگ و نورهای پراضطراب جامعه ای در حال صنعتی شدن استفاده می کند. وی در کنار ساخت فیلم های مستند اجتماعی به صنعت علاقه نشان می دهد و در کارهایش از نفت و فولاد بسیار سخن گفته است. پدر این کارگردان صنعتگر بود و علاقه او به ساخت فیلم های مستند صنعتی، از کودکی او و حضورش در فضای صنعتی و کارخانه ها سرچشمه گرفت.
شما تحصیلات خود را در ایتالیا ادامه دادید و فیلمسازی را تحت تاثیر سینمای این کشور آموخته اید. تحصیل در ایتالیا چه تاثیری در مسیر و عملکرد شما در فیلمسازی داشت؟
ایتالیا را کشور دوم خود می دانم. ۱۸ ساله بودم که به ایتالیا رفتم و تحصیلاتم را آنجا و زیرنظر اساتید بزرگ سینمای ایتالیا انجام دادم. من شاگرد روبرتولوسینی، پدر سینمای ایتالیا بوده ام. مسلم است که فرهنگ ایتالیا و آموزش هایی که در این کشور دیدم بیشترین تاثیر را روی فیلمسازی من گذاشته است.
کامران شیردل بیشتر از همه با فیلم های مستندِ صنعتی اش شناخته می شود، هدف از ساخت چنین فیلم هایی چیست؟
فیلم هایی که در فضای تولید و صنعت است برای من عاشقانه و همراه با خوشبختی است، مانند مضمونی از آدم صنعتی که در حال پیشرفت است. در حین ساخت فیلم سعی می کنم کار را به خوبی حس کنم، سختی و مشکلات آن را به جان بخرم و یک یادگاری از خودم به جا بگذارم. دوست دارم فیلم هایی صنعتی مانند نفت، فولاد و پلی اکریل آموزشی برای جوانان باشد تا با فیلم های مستندِ صنعتی مسیر و روش ثبت تکنولوژی را به جوانان ارایه دهیم.
از میان فیلم های مستندِ صنعتی شما برخی مثل «پیکان» و «گاز، آتش، باد» شهرت زیادی دارد، از دلایل ساخت این دو فیلم بگویید.
فیلم پیکان به سفارش برادران خیامی برای تبلیغ ماشین پیکان در سال ۱۳۴۸ ساخته شد، زمان آن ۲۲ دقیقه است و به صورت رنگی عرضه شد. مستند پیکان یک آغاز هجوم صنعتی به ایران سنتی است. پیکان اولین فیلم صنعتی بود که ساختم چون بیکار بودم و احتیاج به درآمد داشتم. فیلم پیکان روی یک شرط بندی ساخته شد و در نهایت روش فیلمسازی من در این فیلم باب میل برادران خیامی واقع نشد. برای ساخت مستند «گاز، آتش، باد» و طرح گناوه هم در سال ۱۳۶۳ دعوت شدم. جریان ساخت فیلم مستند «گاز، آتش، باد» برای من روبه رو شدن با یک خیانت را نیز به همراه داشت. در حین انجام این پروژه آموزش هایی دیدم و اطلاعاتی به دست آوردم که من را متوجه واقعیت هایی کرد و آن هم این بود که در مسیر کشف میدان های نفتی و استخراج آن، انگلیسی ها چه خیانت هایی به ملت ما کرده اند.
نظر شما در مورد فیلم های فیلمسازان بزرگ ایرانی هم دوره خودتان مانند ابراهیم گلستان چیست؟
برای همه گذشتگان احترام قائل هستم. اما من از سینما متنفرم و ۴۰ سال است که فیلم نمی بینم. یک بار با یکی از دوستان ایتالیایی خودم بودم که با ابراهیم گلستان روبه رو شدم، آدم خوش برخورد و فهیمی بود اما من از او خوشم نمی آید. گلستان در سینمای ایران تاثیر داشته است ولی فحاش است و در کنارش هنرمند. فیلم های زیادی از ابراهیم گلستان ندیده ام و هیچ وقت نخواستم کارهای او را ببینم.
همزمان با دوره فعالیت شما فروغ فرخزاد هم وارد فضای فیلمسازی شده بود، کارهای او را چگونه ارزیابی می کنید؟
فروغ فرخزاد شاگرد تمام عیارِ ابراهیم گلستان بود و همیشه از این استاد پیروی کرد. مونتاژهای فروغ فرخزاد جلوه ای از ابراهیم گلستان را در خود دارد.
اگر بعد از چند دهه نظر شما را در مورد فیلم های اجتماعی که ساخته اید بپرسند، چه می گویید؟
فکر می کردم با سینمای مستند اجتماعی می توانم دنیا را عوض کنم، اما این حرف بسیار احمقانه است. من معتقدم جنگ جهانی سوم در راه است و در ادامه یک نظام حیوانی بر جهان حکم فرما خواهد شد. اعتقاد دارم تمام کارهای ما بی ارزش است و هیچ چیز در جهان بهتر نمی شود. من روزگاری فیلم می ساختم که فریاد بزنم اما هیچ تاثیری نداشت.
این جنگ جهانی که صحبتش را می کنید چه زمانی رخ خواهد داد؟
متاسفانه، اعتقادم این است که این اتفاق در دوران نسل ما خواهد افتاد و ما به چشم خود جنگ جهانی سوم را خواهیم دید.
چه پیشنهادی دارید برای کسانی که می خواهند فیلم مستند اجتماعی بسازند؟
کسانی که فیلم مستند اجتماعی می سازند باید بدانند، دروغ گفتن حق آنهاست. برای رسیدن به حقیقت، باید دروغ گفت. ما کارگردان هایی در جهان داشته ایم که برای گفتن حقیقت تا چوبه دار رفته اند.
شما پیش از انقلاب چندین همکاری نزدیک با حکومت پهلوی داشته اید، شاه ایران چه دیدگاهی از شما و ساخت فیلم های مستند شما داشت؟
شاه به من خیلی لطف داشت، چون می خواست من را در دام سینمای خودش بیندازد. در دوران شاه کل وزارت فرهنگ و تجهیزات آن در خدمت تبلیغات شاه بود. تا شاه عطسه می کرد دوربین ها در اختیار این اتفاق بود. من از وزارت فرهنگ حکومت پهلوی چندین سفارش کار گرفتم اما بعد از ساخت فیلم «اون شب که بارون اومد» از وزارت فرهنگ اخراج شدم و به خاطر می آورم که پس از اخراج وقتی که از پله های وزارت پایین می آمدم ۷ مدال افتخار روی سینه خودم می دیدم، به خاطر ۷ فیلم من که توسط حکومت توقیف و ضبط شد. همان روز پایین پله های وزارت فرهنگ داریوش مهرجویی را دیدم که آماده ساختن فیلم «گاو» می شد.
بارها توسط ساواک یا همان سازمان اطلاعات حکومت پهلوی بازجویی شدید، در این بازجویی ها چه می گذشت؟
جلسات جالبی با بازجوهای ساواک داشتم. گاهی اتفاق می افتاد که با حرف هایم قانع شان می کردم. گاهی اوقات هم آدم های باهوش و باشرفی در بین بازجوهای ساواک بودند که با انسانیت از حرف های من قانع می شدند و حق را به من می دادند، چون کارهایم را به سفارش دولت ساخته بودم و جایی برای گلایه و بهانه وجود نداشت.
در این حرفه و هنر چه قوانینی باید رعایت شود تا کسی به موفقیت برسد؟
قوانین باید شکسته شود، برای پیش رفتن باید شکست و رفت. رعایت هیچ قانونی الزامی نیست. به طور مثال پیکاسو گاونرِ پیشانی سفید هنر است. پیکاسو کسی بود که قوانین را شکست و به جلو رفت، او با هنرکلاسیک شروع کرد آن را به پایان رساند و تمام کرد و در نهایت در مسیر خود رو به جلو و پیشرفت حرکت کرد.
در پایان بهترین فیلمی که ساخته اید کدام است؟
هنوز بهترین فیلمم را نساخته ام.
اعتماد
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- معرفی داوران یک بخش جشنواره جهانی فیلم و عکس «پنج»
- کامران شیردل؛ فیلمسازی به دنبال حقیقت
- نمایش دو مستند از «کامران شیردل» در موزه سینما
- آثار کیارستمی، شیردل، گلستان، نادری، بنیاعتماد و… در ایتالیا اکران میشوند
- کامران شیردل: پازولینی چشم من را به دنیا باز کرد
- کتاب «تنها در قاب» درباره کامران شیردل رونمایی میشود
- برترینهای سینمای ایران در صد سال اخیر به انتخاب نویسندگان سینماسینما/ بخش هشتم
- مروری بر رویدادهای ششمین روز از جشنواره سینماحقیقت
- ویدئویی از برنامه «آن روی سکه» با اجرای اکبر عالمی و حضور کامران شیردل
- برشهای کوتاه / برشی از برنامه «آن روی سکه» با اجرای اکبر عالمی و حضور کامران شیردل
- عکسی از پشت صحنه فیلم «اون شب که بارون اومد» که کامران شیردل منتشر کرد
- نمایشگاه عکاس کارگردانان نامدار ایرانی در لندن + تصاویر
- پیام تسلیت سینماگران خطاب به خسرو سینایی+از تقوایی و بیضایی تا پناهی و معتمد آریا
- ناصر تقوایی به تلویزیون میآید/ «اون شب که بارون اومد» و حادثه دهقان فداکار
نظر شما
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟
- روایتی از سه نمایشنامه از محمد مساوات روی صحنه میرود
- «کارون – اهواز» در مراکش