سینماسینما، ابوالفضل نجیب
این که کرونا چه زمان از زندگی ما رخت بر خواهد بست، چندان معلوم نیست. اما تا اینجا تاثیرات و پیامدهای اجتناب ناپذیر خود را بر مناسبات و پدیده های اجتماعی و فرهنگی به جا گذاشته است. بعلاوه این که در برخی پدیده های فرهنگی از جمله سینما و حتی پیش از ظهور کرونا به دلایلی دیگر از جمله کاهش اوقات فراغت، کاهش هزینه های جانبی و افزایش هزینه های روزمره و رشد سرسام آور تورم و … اقتصاد سینما چندان بسامان نبود. این تاثیرات در حوزه اقتصادی و فرهنگی سینما به کاهش نرخ تماشاگر سینما و در ابعاد اقتصادی به کاهش تولیدات سینمایی و تا مرز ورشکستگی تهیه کنندگان پیش رفته است. در سینمای ایران آنچه این روند را از سال های دور و تا امروز تا حدودی به تاخیر انداخت حمایت های دولتی بود. این روند اما رفته رفته تعدیل و تا اینجا به دلیل قطع این حمایت ها سینما ناچار می باید روی پای خود بایستد و ادامه حیات بدهد. پدیده سینمای خانگی چه در ابعاد سخت افزاری که به ظهور صفحات تخت و امکانات صوتی و افزایش طول و عرض تلویزیون ها منجر شد و چه در حوزه نرم افزاری که به امکان تماشای فیلم های سینمایی در خانه و در حال حاضر حتی به صورت آنلاین و همزمان با نمایش در سینماها منجر شد و پیش از این عرضه فیلم ها در سبد سوپر مارکت ها، توانست تا حدود زیادی این وضعیت نابسامان را ترمیم کند. اما آنچه در این میان مفغول مانده و کمتر به آن پرداخته شد تبدیل فرهنگ سینما رفتن به فرهنگ فیلم دیدن بود. این تغییر روند تدریجی اما در دوران کرونا می رود تا بالکل به استحاله تمام قد فرهنگ سینما رفتن به فرهنگ فیلم دیدن تغییر کند. اگر در گذشته فرهنگ فیلم دیدن ملازم با فرهنگ سینما رفتن بود. امروز و بخصوص با پدیده نوظهور کرونا و محدودیت هایی که بر مناسبات اجتماعی و فرهنگی تحمیل کرده و می کند فیلم دیدن دیگر ملازم با سینما رفتن نیست. به این ترتیب می شود میان فرهنگ سینما رفتن و فرهنگ فیلم دیدن مرزبندی قائل شد. این روند هر چند به نابودی تدریجی سینماها به عنوان بازار سنتی فیلم منتهی خواهد شد. اما از سویی می تواند به توسعه فرهنگ فیلم دیدن کمک کند. یکی از دلایل این تحول می تواند محدودیت های ناشی از تردد و همزمان افزایش اوقات فراغت و ضرورت جایگزینی سازوکارهای جدید به آنچه مشغله زایی تعبیر می کنیم، باشد. آنچه به بسط فرهنگ فیلم دیدن کمک می کند همزمان با این ضرورت ها، در دسترس و ارزان بودن امکان فیلم دیدن در خانه است. تجربه حداقل شش هفت ماه گذشته نشان از رضایتمندی اغلب تهیه کنندگان در مقایسه با دوران پیشاکرونا دارد. از این حیث تجربه زیست در دوران کرونا امکان می دهد تا حتی در دوران پساکرونایی، این شیوه بتواند بخشی از مشکلات اقتصادی تولید و عرضه فیلم و نه الزاما بازار سنتی آن یعنی سینماها را مرتفع کند. به این ترتیب شاید در آینده ای نه دور چندان دور فرهنگ سینما رفتن از اساس جای خود را با فرهنگ فیلم دیدن معاوضه کند. این که در این میان بر سر نیروی کار انسانی بازار فیلم که همان سینما باشد چه خواهد آمد، موضوع جداگانه ای است. شاید این بازار و نیروهای کار آن کم و بیش به سرنوشتی شبیه کارگران در عصر انقلاب صنعتی به این سو تبدیل شود. یعنی به حداقل رساندن نیروی کار. این بار اما نه در عرصه تولید که در عرضه محصول. این معضلات اما در واقعیت دخلی به جنبه ها و سویه های فرهنگی این تحول ندارد. همچنان که تبعات انقلاب صنعتی چندان التفاتی به رشد بیکاری و بالمال ارزان شدن نیروی کار نداشت. راه حل این تبعات متوجه مدیریت سیاسی و اقتصادی جامعه است. اما آنچه به حوزه فرهنگ و توسعه فرهنگی مربوط می شود، از بسامان شدن چرخه اقتصادی سینما به مثابه یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین پدیده های فرهنگی حکایت دارد. این که دستاوردهای فیلم دیدن بر مناسبات اجتماعی و فرهنگی در مقایسه با تبعات اقتصادی ناشی از تغییر بازار عرضه فیلم، مقرون به انتفاع کلان در مقوله توسعه اجتماعی خواهد بود تردیدی نیست. به زبان ساده تر این که در روند این تحولات، به لحاظ آماری چه میزان از نیروی کار بازار سنتی سینما به خیل بیکاران جامعه خواهند پیوست و پیوسته اند، آمار دقیقی در دست نیست. اما در مقایسه با آنچه قرار است بر فرهنگ و مناسبات فرهنگی جامعه بجا بگذارد، قطع به یقین مقرون به انتفاع است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- ۴۰ هزار نفر مخاطب اکران آنلاین نوروزی مستندها/ «دبستان پارسی» اول شد
- آغاز اکران آنلاین «رمانتیسم عماد و طوبا» از امشب
- اکران آنلاین «ویلای ساحلی» و ۲ فیلم دیگر
- آغاز اکران آنلاین «کاپیتان من» در نمایش خانگی
- «تکهای از تو» آنلاین اکران میشود
- درخواست حسین مهکام؛ «احمد به تنهایی» را قانونی تماشا کنید
- «حدود ۸ صبح» آنلاین اکران میشود
- اکران آنلاین «قطع فوری» تمدید شد
- اکران آنلاین «مقیمان ناکجا» با بازی شهاب حسینی
- اکران آنلاین «همه چیز در معرض فروش» آغاز شد
- «در جستجوی فریده» اکران آنلاین میشود
- اکران آنلاین ۸ فیلم کوتاه
- سینما کنسرت
- اکران آنلاین «کت چرمی» با بازی جوادعزتی
- اکران آنلاین «اینان» آغاز شد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی