سینماسینما، شادی حاجی مشهدی
«آنجا سپیدهدم» مستندی به کارگردانی محسن جهانی و هاشم مسعودی است که از دریچه دوربین موبایل یک پرستار به شیوه خودنگاری، به ثبت وقایع روزمره او می پردازد. در این اثر، فیلمساز برای درگیر شدن با موضوع مورد نظرش به قلب ماجرا می رود و در خط مقدم مبارزه با بیماری کرونا قرار می گیرد.
محسن جهانی پرستار یکی از بیمارستان های شهر مشهد است؛ او باید یک دوره طولانی از شیفت کاری خود را در بخش مراقبت های ویژه بیماران مبتلا به کرونا سپری کند و از آنجا که علاقهمند به فیلمسازی است میخواهد تا از راه ثبت وقایع روزانه و گفتوگو با همکاران و بیماران و اعضای خانواده اش یک فیلم مستند بسازد.
چالش فیلم این است که محسن از مبتلا شدن به کووید ١٩ می ترسد و این ترس او بیشتر برای این است که نمی خواهد دخترک خردسال، همسر و سایر افراد خانواده اش را در معرض خطر قرار دهد. او باید لحظات فیلمش را زندگی کند، فرصت ها و موقعیت های کم تنوعی برای طراحی میزانسن دارد و ابزاری را که برای ثبت و ضبط انتخاب کرده محدودیت های زیادی را برایش رقم زده است.
اساسا انتخاب گوشی موبایل یا هر وسیله مشابه دیگری همچون دوربین های کوچک go pro برای تصویربرداری چنین مستندهایی، انتخاب سهل و ممتنعی است که دو ویژگی مهم دارد. اول اینکه فیلمساز به راحتی میتواند آن را به عنوان ابزاری کاربردی و کوچک به هر جا که می خواهد ببرد و عملا در محیط های بیمارستانی به دلیل قوانین و شرایط موجود استفاده از این تمهید می تواند انتخاب درستی باشد.
دیگر اینکه می توان از این نوع دوربین ها به شکل نامحسوس و مخفی هم استفاده کرد تا در موقعیت های خاص واکنش های طبیعیتر و واقعی تری از پیرامون خود را ثبت کند. این اتفاق در فیلم «آنجا سپیدهدم» نیز می افتد، جایی که پرستار جهانی، واکنش یکی از همکاران خانم در بخش آی سی یو را نسبت به فیلمبرداری بی اجازه از خودش کار درستی نمی داند و با او بحث می کند.
اما در عین حال کار کردن با چنین ابزارهایی برای ضبط تصاویر یک مستند جدی، معایب خاص خود را دارد. عدم استفاده از لنزهای حرفه ای و محدودیت در قاب بندی های و تنوع نماها یکی از مهم ترین مشکلات انتخاب این دوربین هاست. همچنین نبود اکسسوری های تخصصی تنظیم نور و صدا و محدود بودن حافظه و امکان شارژ کوتاه مدت از دیگر معایب آنهاست. به این ترتیب گاهی پیش می آید که وقتی فیلمساز در بخش آی سی یو در حال انجام کارهای بیمار است، وضوح صدا و آمبیانس محیطی کم تر می شود یا همه آنچه باید در قاب تصویر باشد را کامل نمی بینیم.
در مستند «آنجا سپیده دم» فضا و لحن جاری در اثر، خودمانی و بی واسطه است، فیلمساز در مقام بازیگر و نریتور باید روایتگر قصه ای باشد که آنرا زندگی می کند.
به این ترتیب او همزمان باید توجهش را معطوف به محل قرارگیری دوربین، بیان و بدن خود و وقایع و افراد پیش رویش کند تا بتواند آنچه را برای تدوین نهایی لازم است در حافظه دوربینش ذخیره سازد. از این رو بخش عمده ای از دیالوگ ها و وقایع اغلب به شیوه شکار لحظه صورت می پذیرد و عنصر زمان سنجی و شانس هم در این شیوه فیلمسازی دخیل است.
در این مستند که به نظر می رسد از نیمه به بعد دچار کلافگی و سردرگمی است، محدودیت های تکنیکی نیز سبب شده تا حس دراماتیک برخی از لحظات فیلم به خوبی به مخاطب منتقل نشود.
به نظر می رسد آن دَمِ از دست رفته در دوام نیافتن لحظات حسی فیلم موثر باشد؛ در این میان شیرین زبانی های حِلمای خردسال، دخترکی که واکنش های بسیار دیدنی و طبیعی نسبت به پدر خود دارد، جذاب و به یاد ماندنی است و در بین لحظات نفس گیر، لبخند به لب بیننده می آورد.
اما لحظات تلخ زیادی هم وجود دارند که دل هر بیننده ای را به درد می آورد، همچون تصویر ساکشن کردن بیماران بدحال یا ابتلا و فوت روزافزون اعضای کادر درمان.
درماندگی پرستار خسته، آنجا بیشتر می شود که هر روز پس از کار روزانه و تحمل استرس و هراس از ابتلا، باید به یک خانه خالی بازگردد؛ او همسر و کودکش را نمی بیند و دلتنگ آنهاست، غذای مناسب نمی خورد و در تنهایی و کلافگی روزها را سپری می کند، حتی گلدان های خانه خشک شده اند و کسی به یاد آنها نیست. همه اینها ممکن است تجربه هایی باشد که برای بسیاری از مخاطبان آشنا و ملموس به نظر برسد. دوری از اعضای خانواده و دوستان، کم شدن معاشرت ها، غفلت از بسیاری از دلخوشی های بزرگ و کوچک و ترس از مبتلا شدن و مرگ، پیامدهای تلخ روزگار کروناست که در این فیلم به آنها اشاره می شود.
از آنجا که وقایع نگاری روزانه در این مستند، طبق متن دقیقی پیش نمی روند و فیلمساز پایان مشخصی برای این قصه روزمره تعیین نکرده، پلان ها یکی یکی برداشت شده تا در تدوین نهایی به کار آید، از اینرو بسیاری از نماها به لحاظ دراماتیک کارکرد ویژه ای ندارند و قابل حذف هستند. این مستند با تمام ضعف ها و کمداشتهایش، مستند صادقی است و از این جهت که توانسته گوشه ای از تلاش ها و از خود گذشتگی های کادر درمان را از نزدیک و بی واسطه به تصویر بکشد، تجربهای ارزشمند است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- افزایش مرگ چهرههای مشهور؛ در چین چه خبر است؟
- لغو یک جشنواره سینمایی به دلیل شیوع دوباره کرونا/ جشنواره شانگهای در سال ۲۰۲۳ برگزار میشود
- کاهش پروتکلهای بهداشتی؛ جشنواره کن بدون ماسک و تست کرونا برگزار میشود
- سالنهای سینما و تئاتر با ۸۵.۷۱ درصد بیشترین رعایت پروتکل ها را داشته اند
- خبرنگارانی که سال ۱۴۰۰ آخرین برگ دفتر زندگانیشان شد
- دبیر شورای صنفی نمایش: منتظر نظر سازمان سینمایی برای اکران در نوروز هستیم
- کرونا، سینما و جشنوارهای با حاشیههای بی پایان
- تست کرونای گروههای «تئاتر فجر» قبل از اجرا/ حذفی که جایگزین ندارد
- رییس کمیته مسابقات سازمان لیگ : مدیریت ورزشگاه در حضور تماشاگران سختتر از مدیریت سینما است!
- گفتوگو با داوود موثقی/ اگر سیاستگذاران ما دغدغه فرهنگ داشتند شدت رکود در سینما در این حد نبود
- فعالیت سینماها به حالت عادی بازمیگردد
- حلول روح دنکیشوت در بهروز افخمی
- جزئیاتی از چهلمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر
- احتمال پایان محدودیتهای کرونایی سینماها قوت گرفت
- سینماهای اتریش تعطیل شدند/ آغاز قرنطینه عمومی از اول آذر
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول