سیدجمال ساداتیان در سال‌هایی که تحریم‌ها سینمای ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده بودند، فیلم‌هایی ساخت که گاه به اکران رسیدند و برخی نیز با فشارهایی در مرحله اکران با سختی‌هایی روبرو شدند. ساداتیان معتقد است سینما به وضوح تحت تاثیر تحریم‌ها بوده است؛ از این منظر که اولا تحریم‌ها موجب شد توجه به اوقات فراغت کمتر شود و در نتیجه سینما نیز از میان برنامه‌های مورد توجه مخاطبان برای پر کردن زمان فراغت به نسبت خارج شد. از سوی دیگر به دلیل سودده نبودن فیلم‌ها به مرور بدنه تولید فیلم‌ها کوچک و کوچکتر شد و تمامی این‌ها شرایطی ویژه برای سینمای ایران تعریف کرد.
او از منظر محتوایی نیز قائل به تاثیرگذاری تحریم روی سینماست و معتقد است در دوران تحریم مسئولان صلاح نمی‌دانستند تمامی دغدغه‌های مردم در فیلم‌ها بیان شود.
تهیه‌کننده فیلم‌هایی چون «به رنگ ارغوان» و «برف روی کاج‌ها» در گفت‌و گویی با سینما در مورد سینما در دوران تحریم و بعد از تحریم صحبت کرد.
اگر نگاهی به سال‌هایی که ایران تحت تحریم‌ها بود بیاندازید، چه تصویری از سینما در آن مقطع به دست می‌اید؟
ابتدا باید از این منظر به موضوع نگاه کنیم که اصلا سینما چه جایگاهی در کشور ما دارد و حالا در دوره تحریم‌ها چه اتفاقی برای این سینما افتاد؟ مردم یک بخش زندگی فیزیکی دارند و بخش دیگر زندگی آنان روانی است. در مورد بخش روانی زندگی براساس تعلیمات دینی ما هشت ساعت نیاز به اوقات فراغت است. این زمان فراغت براثر مرور زمان و پیشرفت تکنولوژی، موجب تکامل شکل تئاتر شده است. تئاتر که پنج شش هزار سال قدمت دارد بخشی از اوقات فراغت مردم را در طول این سالیان پر می‌کرد. سینما تاریخی ۱۲۰ ساله دارد و در همین مدت ۱۲۰ سال به شکل‌های مختلف متن‌های تئاتری را بازسازی کرده و آن را در قالب‌های جدید عرضه کرده و همچنین در جایگاه مهمترین بخش پرکننده تئاتر کشور قرار گرفته است. در ایران تغییر و تحول شکل سینما متاثر از انقلاب و سپس جنگ و همین‌طور سیر تکاملی سینما پیش رفت و با تکنولوژی و پیشرفت‌های آن در کشور همراه شد تا اینکه به مقطع تحریم‌ها خوردیم و تنش‌هایی در داخل و خارج از کشور به وجود آمد.
مشخصا تحریم‌ها چه تاثیری در سینما داشتند؟
مشخصا تحریم‌ها مردم را از دل و دماغ انداخت و در وضعیت بهم ریخته اوضاع اقتصادی دیگر اهمیت اوقات فراغت به کمترین حد خود رسید.بحران‌های اقتصادی، شوک در بازار طلا و سکه و دلار و همچنین فضایی که اطراف موضوعات اقتصادی به وجود آمد توانست تاثیر بسیار زیادی روی سینما بگذارد. واضح است که هر کالایی به این امید وارد بازار می‌شود که با فروش رفتن سودی را به صاحب آن برساند، اما دوران تحریم‌ها سینما به عنوان یک کالای اقتصادی چندان نمی‌توانست به این سوددهی برسد. بنابراین دست‌اندرکاران ساخت فیلم‌ها به این فکر افتادند که فیلم‌های خود را با هزینه کمتری تولید کنند تا با توجه به فروشی که در گیشه به آن می‌رسند، سودی به دست آورند، اما نکته در اینجا بود که هرچه بدنه فیلم‌ها کوچک و کوچکتر می‌شد، باز هم رسیدن به سود اتفاق نمی‌افتاد و به مرور گردش مالی در سینما کوچک و کوچکتر می‌شد.
یعنی به تعبیر شما یکی از مشخص‌ترین تاثیرات تحریم در سینما کوچکتر شدن بدنه تولید فیلم‌ها در سینما بوده است؟
طبیعتا وقتی تهیه‌کننده‌ای فیلم می‌سازد به این فکر می‌کند که چطور می‌تواند کاری سودده تولید کند و در نتیجه سراغ تولید ارزان می‌رفت. در شرایطی که فیلم‌ها به شکلی ارزان‌تر تولید می‌شدند طبیعتا سینما به سمت کوچک شدن پیش می‌رفت.
این تحریم‌ها در زمینه محتوایی از یک سو و همچنین تکنولوژی و امکانات موجود در سینما چه تاثیری داشت؟
این موضوع باید از دو منظری که اشاره کردید مورد توجه قرار بگیرد: اول اینکه وقتی کشور در بحران است، موضوعاتی دست‌مایه آثار قرار می‌گیرد که موجب تحریک روحیه عموم مردم نشود و به حیات ملی سینما لطمه نزند. در زمان تحریم‌ها که کشور به نوعی در شرایط نیمه آماده‌باش قرار داشت نباید فیلم‌هایی ساخته می‌شدند که افکار عمومی را تحریک کنند. هرچند این توقع می‌رفت که سینما سخنگوی مطالبات مردم باشد، اما این مطالبات نباید به گونه‌ای مطرح می‌شد که با منافع ملی در تعارض قرار بگیرد. این رد شدن فیلم‌ها از زیر تیغ سانسور سبب می‌شد مخاطب هم در برخی موارد نتواند با فیلم‌ها ارتباط برقرار کند.
و فکر می‌کنید این شرایط بعد از رفع تحریم‌ها تغییر کند؟
توقع این است که فضای قصه‌ها بازتر شود، زیرا آن حساسیت‌هایی که وجود داشت کمرنگ‌تر می‌شود.
در بخش تکنولوژی و امکانات وضعیت چطور خواهد شد؟
معضل اساسی ما در کشور سرانه سالن‌سازی است که از این نظر خیلی فقیر هستیم. کشور به بازسازی اقتصادی و سالن‌سازی نیاز دارد. بحث سالن‌سازی امر مهمی است که باید در این مقطع مورد توجه قرار بگیرد.
تصور می کنید با رفع تحریم‌ها توجه دولت به حوزه فرهنگ پررنگ‌تر شود؟
قطعا حل کردن مسائل هسته‌ای با آژانس پیچیده و وقت‌گیر بود. حالا با رفع مشکلات در این بخش سطح آگاهی عمومی جامعه و همچنین حوزه هنر باید در مرکز توجه قرار بگیرد و سینما نیز در این مسیر باید در با توجه و دقت بیشتری از سوی مسئولان سینمایی مورد توجه باشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- آیا سیر تطور نمایش خانگی، کابوسی برای تلویزیون و سینماست؟
- مهر آمد، سینما هم میآید؟!
- سینمای ایران در دهه آینده/ به مناسبت روز ملی سینما
- سیدجمال ساداتیان: «برادران لیلا» را مردادماه اکران میکنیم
- چرا دراماتیک نیستیم؟/ سینمای جزئیات، سینمای کلیات
- فصل جدید همکاری سینما و تلویزیون با تشکیل کارگروه مشترک
- صِفر، نوزده/ سوءتفاهم دربارهی مفهوم قضاوت
- عاشقانی که چراغ صحنه را روشن نگاه داشتهاند
- مواضع تند و تیز وزیر پیشنهادی ارشاد/ خانه سینما وجاهت قانونی ندارد، فیلم‌ها ضدارزش و غیراخلاقیاند
- مردی که زیاد میدانست/ در یادبود حمیدرضا صدر
- سیدجمال ساداتیان: شاخصهای پیشرفت را باید در پژوهش دنبال کنیم
- تا کی به انتظار؟!
- سینما و دههای که شصت بود!
- لیست فیلم‌های سینمایی ایرانی فیلمخانه ملی منتشر شد
- سواد رسانهای و جامعه ایرانی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- ردپای یک کارگردان مؤلف / نگاهی به فیلم‌های کوتاه سعید روستایی
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» می‌شود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- موقعیت فیلم‌های ایران و سینماگران فراملی در فرانسه
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
آخرین ها
- برگزاری پانزدهمین کنفرانس بینالمللی فناوری اطلاعات و دانش با حمایت همراه اول
- برگزاری جشنواره فیلم ۱۰۰ در اردیبهشت سال آینده/ «فراصد» بخش جدید جشنواره با رویکرد فلسطین
- حذف فرهنگ از سبد طبقه متوسط؟/ هزینههای سبد فرهنگی خانواده ۴نفره در تهران چقدر است؟
- نکوداشت زنده یاد اکبر عالمی و بزرگداشت مهدی رحیمیان در آیین معرفی برندگان هفتمین جایزه پژوهش سال سینما
- با پیشتازی «۴۷» و «مخفیانه»؛ نامزدهای جوایز اسکار سینمای اسپانیا معرفی شد
- همزمان با سالگرد اولین نمایش عمومی «قیصر»؛ بزرگداشت مسعود کیمیایی برگزار می‌شود
- دو خبر از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر؛ زمان بازبینی حضوری و انتخاب نهایی آثار بخش دیگرگونههای نمایشی/ آغاز ثبتنام اصحاب رسانه و منتقدان
- برگزاری نمایشگاه پشت دریای وهم
- حضور همراه اول با مجموعهای از سرویسهای فناورانه در نمایشگاه تلکام ۲۰۲۴
- بازگشت جنابخان به تلویزیون همراه با محسن کیایی
- «در آغوش درخت» بهترین فیلم بلند سینمای جهان جشنواره هندی شد
- نکوداشت خسرو خسروشاهی در جشنواره فیلم رشد
- «شهر خاموش» و «شناور» در شبکه نمایش خانگی
- به پاس یک عمر دستاورد سینمایی؛ خرس طلایی افتخاری برلین به تیلدا سوئینتون اهدا می‌شود
- کنسرت نمایش ایرج، زهره، منوچهر / گزارش تصویری
- حقایقی درباره محمد نوری به بهانه سالروز تولد او/ مردی که از شکست هراس نداشت
- ذلت ماندن یا لذت رفتن و رستن!
- جدول فروش سینمای ایران در آخرین روز پاییز/ پنج فیلمی که از ابتدای امسال بیش از ۱۰۰ میلیارد فروختند
- نمایش «دِویل» تمدید شد/ آغاز اجرای نمایش «تشنگان» از ۴ دی
- شایعه فروش آثار تجسمی مربوط به فروغ فرخزاد و سهراب سپهری/ سریال و فیلم مستند سهراب و فروغ به زودی کلید میخورد
- نامزدی یک فیلم کوتاه ایرانی-آمریکایی در جوایز آکادنی فیلم سوئد
- نشست خبری بزرگداشت فروغ فرخزاد / گزارش تصویری
- درباره سه مستند سینماحقیقت/ از جسارت نمایش عریان اعتیاد تا عشق به سینما در اتاق آپارات
- به خاطر نقش برجسته در صنعت سینما؛ کریستوفر نولان و همسرش، شوالیه و بانوی فرمانده شدند
- چرا «لیلی» سریال «داییجان ناپلئون» زشت بود؟/ پاسخ ناصر تقوایی را بخوانید
- «تیآرتی» ترکیه آغاز به کار کرد؛ صداوسیما هنوز در فکر سانسور است
- سیمرغ مردمی به جشنواره فیلم فجر بازگشت
- بستههای ویژه شب یلدای همراه اول با هدیه دیجیتال معرفی شد
- آنونس رسمی عاشقانه «عزیز» رونمایی شد
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
