فیلم «سونات توکیو» ساخته کیوشی کوروساوا در خانه هنرمندان ایران به نمایش درآمد.
به گزارش سینماسینما، هشتمین جلسه مرور فیلمهای تاریخ معاصر سینمای ژاپن در سینماتک خانه هنرمندان ایران دوشنبه ۱۶ خرداد ۱۴۰۱ به نمایش فیلم «سونات توکیو» ساخته کیوشی کوروساوا اختصاص داشت.
پس از نمایش فیلم، نشست نقد و بررسی با حضور کیوان کثیریان منتقد و مجری برنامه و حسین عیدیزاده منتقد و کارشناس برگزار شد.
عیدیزاده بیان کرد: کوروساوا یکی از چهرههای مهم سینمای ژاپن است. او با آنکه برای ساخت فیلمهای ترسناک شناخته میشود اما فیلمهایی در ژانرهای مختلف ساخته است. نام او که میآید به یاد آکیرا کوروساوا میفتیم درحالی که با هم ارتباطی ندارند، او جامعهشناسی خوانده اما به سینما علاقه پیدا کرده است.
وی افزود: کوروساوا ابتدا به عنوان منتقد شروع به دیدن فیلم میکند و یاد میگیرد که چگونه فیلم نگاه کند. در دوران دانشجویی فیلم هشت میلیمتری میسازد و سپس جذب استودیوها میشود.
عیدیزاده گفت: کوروساوا کم کم متوجه میشود به ژانر ترسناک علاقهمند است. البته همچنان میگوید که سختترین شکل ساخت فیلم، همان فیلم ترسناک است. با این حال با این فیلمها شناخته و به دنیا معرفی میشود و در نهایت در اواسط دهه نود غربیها او را میشناسند.
این منتقد اظهار کرد: به جز چند فیلم کوروساوا، اغلب فیلمهایش در ژانر وحشت نیستند و دلیلش این است که او آن اِلمانی را که باعث ترس میشود، نشان نمیدهد چون معتقد است ما آدمهای معمولی هستیم و آنچه از آن میترسیم هم معمولی است.
عیدیزاده مطرح کرد: کوروساوا فیلمهایی در ژانرهای دیگر هم ساخته مثلاً فیلم علمی-تخیلی هم دارد، حتی فیلم تاریخی هم ساخته است. این نشان میدهد کوروساوا در مسیر فیلمسازی هر وقت فرصت کند ژانرهای مختلف را میآزماید.
این منتقد درباره تغییر لحن فیلم توضیح داد: تغییر لحن اساسأ سبک اوست. کوروساوا خودش را مقید به ژانر نمیداند در این فیلم هم، چنین است بهطوری که گاهی دیالوگهایش خندهدار میشود. البته این ویژگی همه فیلمهای اوست اما این نشاندهنده آن آزادیای است که به واسطه آن میتواند دنیاهای دیگر را هم تجربه کند. فیلمنامه «سونات توکیو» طبق اسمش سه بخش است و هر کدام از این بخشها هم یک لحن دارد، بخش اول «سونات توکیو» رئالیستی و به واسطه بحران اقتصادی تلخ است، بخش اول یعنی بیکار شدن پدر، اشارهای به بحرانی در ژاپن دارد که بر اثر این بحران آدمهای طبقه متوسط بیکار میشدند و به آنها بیکار پنهان میگفتند. چون آنها در عین حال که از خانه بیرون میآمدند، دیگران فکر میکردند آنها شغل دارند در حالی که افراد به دنبال شغل بودند. در بخش دوم لحن فیلم سورئال میشود، در بخش پایانی هم همه چیز خوش است و همه چیز حل میشود. جدا از ساختار دقیق «سونات توکیو» این تغییر لحن به فیلم کمک میکند چون اگر فیلم با لحن اولیه ادامه پیدا میکرد در نهایت با یک فیلم سوزناک رو به رو میشدیم اما کوروساوا در بخش دوم کار متفاوتی میکند؛ در واقع پایش را از گلوی ما برمیدارد و درد را به شکل راحتتری به ما نشان میدهد. البته در اینجا هم تغییر لحن مشهود است.
عیدیزاده عنوان کرد: در یکی از تحلیلهایی که درباره فیلم خواندم به نکته جالبی رسیدم، اینکه در این فیلم سه مردی که مشکل دارند، مشکلشان بیرونی است، اما مشکل زن با خود این آدمهاست. این خانم درگیر خانواده و جمع کردن آن است اما علت مشکل سه مرد دیگر میتواند جامعه باشد. انگار در نهایت این خانم خانه، تبدیل به شخصیت اصلی فیلم میشود.
وی درباره نام فیلم و ارتباطش با یک قطعه موسیقی گفت: طبق تعریفی که بهطور عام از سونات وجود دارد، تقسیمبندی آن، فیلم را بخشبندی میکند. بعید میدانم تدوین یا شکل فیلم حالت موسیقایی داشته باشد، این نام بیشتر از سر ساختار فیلمنامه انتخاب شده است.
وی درباره شکستن غرور مرد در خانواده ژاپنی اظهار کرد: «سونات توکیو» بسیار فیلم نقادانهای درباره جامعه مردسالار ژاپن است. در این فیلم میبینیم با بیکار شدن مرد، سیستم زندگی نقد میشود و فیلمساز با بنیان خانواده کار گزندهای میکند. مثلاً آن خودکشی مضاعف فیلم خیلی چیز تند و تیزی برای جامعه مرد سالار است. در ژاپن خودکشی مضاعف اغلب برای عاشق و معشوقها بود، اما در اینجا یک زن و شوهر این کار را میکنند و از این لحاظ کوروساوا پایههای جامعه ژاپنی را نقد میکند و زیر سوال میبرد که این یک رویه دیگر فیلم است.
وی در بخش دیگر از صحبتهایش اظهار کرد: برخی سکانسهای این فیلم منطق ندارد؛ در واقع فیلمساز میخواهد بگوید هرچیزی ممکن است رخ دهد و اتفاقاً این قسمتها خود سینماست. بهنظرم فیلم به اندازه کافی این اجازه را میدهد این چنین نگاه کنیم که گاهی چیزهای دیگری رخ میدهد. کوروساوا همیشه میگوید برای من مهم این است که یک امر واقعی و غیر واقعی را به گونهای کنار هم بگذارم که قابل تشخیص نباشند.
وی توضیح داد: در برخی جاها آنقدر تغییر لحن فیلم زیاد است که فکر میکنید آن را مسعود اطیابی ساخته، در فیلمهایی که اینقدر تغییر لحن زیاد است اغراق خیلی مهم است. در واقع ما یا آن اغراق را میتوانیم بپذیریم یا نه. مثلاً در این فیلم دزد ماشین اتفاقا رانندگی بلد نیست.
عیدیزاده با بیان اینکه به نظرش در فیلم هم رئالیسم و هم رئالیسم جادویی داریم، درباره فیلمسازان مورد علاقه کوروساوا گفت: هیچکاک و اوزو فیلمسازان مورد علاقه او هستند. درس بزرگی که او از هیچکاک یاد گرفته این است که آدمهای معمولی را در موقعیتهای غیر معمولی قرار دهد، اما در این فیلم گاهی میشود رد پای اوزو را هم دید اما ردپایی از هیچکاک دیده نمیشود. با این حال کمی دلهرهآفرینی هیچکاکی وجود دارد. بهطور کلی شما در فیلمهای ژاپنی ترس را به شکل مکانیکی میبینید با این حال در کارهای کوروساوا اعمال خشونت کمتر دیده میشود، اما اثراتش را بیشتر میبینیم.
این منتقد درباره آن قسمت از فیلم که شخصیت پسر به جنگ میرود، اظهار کرد: برای جوامع غیرآمریکایی و غیر غربی، کشور آمریکا کشوری به نظر میرسد که رسیدن به آرزوها در آن محقق میشود. این پسر در این فیلم هم میتواند نماینده آن بخش از جامعه باشد که چنین فکری میکنند اما در نهایت پسر در آمریکا کشته میشود. کوروساوا میخواهد نشان دهد برای جامعه ژاپن راه عبور از مشکلات رفتن به آمریکا نیست البته این حرفها را در لفافه میگوید.
وی گفت: هرچند لحن فیلم با لحن کارگری شروع میشود اما در ادامه آدم انتظار ندارد ارزشهای نهادینه شده در ژاپن را به چالش بکشد.
عیدیزاده در پایان مطرح کرد: اگر این فیلم را دوست داشتید، به عنوان تجربه متفاوت به سراغ ساختههای دیگر او هم بروید.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- شب وقایعنگاری بخارا
- گرامیداشت «لیلی افشار» در خانه هنرمندان ایران
- اختتامیه بیستمین جشن تصویر سال برگزار شد؛ مرور ۲۰ سال رویایی/ نیاز به پوست اندازی داریم!
- نمایش فیلمتئاتر «کسی نیست همه داستانها را به یاد آورد» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- «پشت شیشه» در مستندات یکشنبه و «پاترپانچالی» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- «موشِت»؛ برسون پیامبر سینما است! / سینماگری که به جزییات اهمیت میدهد
- نمایش فیلمتئاتر «مکبث» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- بزرگداشت محمدرضا اصلانی و رونمایی از کتاب «اصلانی به روایت اصلانی»/ محمدرضا اصلانی: آنچه حاصل این سالهاست نه حاصل یک رنج بلکه حاصل یک جنگ عظیم اس
- فیلمتئاتر «دیکته»؛ داوود رشیدی هیچگاه زیر بار سانسور نرفت/ امید تنها راه نجات ما نیست، باید حرکت کنیم!
- نسخه مرمت شده «موشِت» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- در «یک سهشنبه کوتاه» مطرح شد: عوامل با فیلم کوتاهیهای کار اول سخت همکاری میکنند
- سیفالله صمدیان: با وجدانتان به «تصویر سال» بیایید
- آغاز «جشن تصویر سال» با نمایش مستند «کیارستمی مشغول کار است»
- شب محمدرضا اصلانی در خانه هنرمندان ایران
- هفتمین برنامه «یک سهشنبه کوتاه» در خانه هنرمندان ایران
نظر شما
پربازدیدترین ها
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه
- «هیس» در فستیوال «روسکایا کلاسیکا» روی صحنه میرود
- کنایه کارگردان «آپاراتچی» به تبعات استفاده نکردن از تبلیغات ماهوارهای
- «گالیله» با ۳ اجرا ۳۰۰ میلیون فروخت
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- صحرا اسداللهی از جشنواره بیروت جایزه گرفت
- «شهرک» به «کازابلانکا» رفت