سینماسینما، علی جعفری فوتمی
مانده ام در مدت چهارده دقیقه و سی ثانیه چقدر می شود اشتباه کرد؟ آیا این حجم اشتباه در روایت زندگی یک نفر که اتفاقا نه متعلق به هزار سال و دوهزار سال پیش، که حداکثر یک صد سال با ما فاصله دارد عمدی است یا از سر نا آگاهی. دلم می خواهد همه این اشتباهات عمدی نباشد و صرفا به دلیل ناآگاهی رخ داده باشد اما این یعنی باور کنم که سازندگان انیمیشن سیم ششم برای نگارش فیلمنامه ای درباره غلامحسین درویش، حتی نام درویش خان را یکبار گوگل هم نکرده اند؟ نگاهی ولو سرسری به کتاب سرگذشت موسیقی روح الله خالقی نیانداخته اند؟ باور کردنش سخت است. یعنی علی قمصری هم که صدای تارش را در سراسر انیمیشن می شنویم یکبار به مهناز عادلی فیلمنامه نویس و بهرام عظیمی کارگردان سیم ششم درباره اینهمه اغلاط فاحش تذکر نداده است؟ اینهمه جعل و تغییر اتفاقات و عادات زندگی آدمی که وجود خارجی داشته در ابعاد مختلف مسئولیت دارد. لابد باید خوشحال هم باشم که انیماتور سرشناس ما دو سال وقت گذاشته و درباره یکی از بزرگترین هنرمندان موسیقی ایران انیمیشن ساخته و کلاهم را از شعف بالا بیاندازم که در این وانفسای بی توجهی به ریشه های سترگ درخت تناور موسیقی کلاسیک ایرانی بالاخره یکی پیدا شده که از درویش خان برایمان بگوید. نه. باور کنید خوشحال نیستم، می دانم انیمیشن سیم ششم تکنیک بالایی دارد، می دانم برای ساختش دو سال وقت گذاشته اند، اما آنقدر غلط و اشتباه و جعل دارد که ای کاش اصلا عطای ساخت سیم ششم را از ابتدا به لقایش بخشیده بودند.
اما ظاهرا چاره ای نیست، «سیم ششم» ساخته شده و حالا آقای عظیمی و سایر دوستان در شبکه های اجتماعی آن را به شکل گسترده ای پخش کرده اند. بنابراین اگر تا الان انیمیشن را ندیده اید و می خواهید ببینید این چند نکته را که در پایین میآورم به ذهن بسپارید، اگر هم دیده اید شاید خواندن این چند نکته به شما کمک کند که بخشی از اطلاعات غلط انیمیشن را در ذهنتان اصلاح کنید:
۱- درویش خان مخترع نبود، اگر در انیمیشن، درویش خان را برایتان شبیه به پروفسور بالتازار نشان داده اند که دستگاههای مختلفی ساخته که با طناب و نخ از سقف آویزان می شوند و اگرچه روح الله خالقی در سرگذشت موسیقی او را بسیار علاقمند به گل و گیاه توصیف کرده اما او به هیچ عنوان مخترع سیستم آبیاری مکانیزه گل و گلدان در بالکن نیست و همه اینها صرفا ساخته ذهن انیماتور است و بس.
۲-درویش خان به تقلید از اضافه شدن سیم چهارم در سه تار( آنگونه که به روایت ابوالحسن صبا، درویشی بنام مشتاقعلی شاه به سه تار افزوده بود)، سیم ششمی به تار افزود تا با همخوان شدن این سیم با تک سیم بم، تار صدای کامل تر و پخته تری پیدا کند. آن ماجرای تماشای تار تنیدن عنکبوت روی صفحه تار و آن حال اورکا گویان درویش خان در انیمیشن یکسره اطلاعات غلطی است که نباید به هیچ عنوان جدی بگیرید.
۳- در هیچ منبعی از زندگی درویش خان، او را به عنوان سازنده ی تار یا هر ساز دیگر معرفی نکرده اند.
۴- علیرغم اینکه مطابق روایت انیمیشن بعد از اضافه شدن سیم ششم به تار، دوستان درویش خان ابتدا او را به خاطر این کار مسخره کرده ولی بعدا از کار خود نادم و پشیمان شده و به شیوه ژاپنی ها جلوی پای درویش خان سجده کرده و از او طلب بخشش و مغفرت می کنند، این موضوع در هیچ منبع معتبری از شرح زندگی این موسیقیدان نیامده است.
۵- روح الله خالقی در کتاب سرگذشت موسیقی آورده است: «درویش مثل آهنگسازان این دوره نبوده که بنشیند و روزی چند آهنگ بسازد. تمام ساخته های او از ۲۲ قطعه تجاوز نمی کند. پیداست که با کمال دقت می ساخته و مکرر می نواخته و به کمک ذوق لطیف به تدریج حشو و زوائد را حذف می کرده و به اصطلاح اهل فن آهنگ ها را شسته و رفته از کار در می آورده است.». این شیوه آهنگسازی دقیقا برخلاف تصویر بتهوون گونه ایست که انیمیشن از آهنگسازی درویش ارایه می کند، مردی که بی وقفه روی کاغذ در حال نت نویسی است و چون از نوشته هایش ناراضی است کاغذهای نت نوشته اش را مچاله کرده و روانه سطل آشغال اختراعی اش می کند.
۶- از آن رقص والس مادر- پسری درویش خان و مادر سالخورده اش بعد از اختراع! سیم ششم در انیمیشن بگذریم… واقعا رقص زیبای ایرانی چه بدی داشت که باید اینطور به تانگو بدل می شد؟
۷- روح علی خان حاتمی شاد که قصه گوی سینمای ایران بود و کارهایی کرد کارستان، اما این گراند هتل و نقش بی بدیلش در همه اتفاقات تاریخ یکصد ساله اخیر ایران را هم او وارد روایت های سینمایی و تلویزیونی از آن دوران کرد و از آن زمان به بعد ظاهرا اتفاق مهمی نبوده که در این هتل به وقوع نپیوسته باشد. بنابراین دور از انتظار نیست که از دید سازندگان انیمیشن، درشکه درویش خان نه در راه بازگشت از یک مهمانی که در بازگشت از کنسرت تکنوازی در گراند هتل با اتومبیل تصادف کرده و فوت می کند. باور کنید یا نه، درویش خان هیچگاه در گراندهتل کنسرت تکنوازی نداشت، اصولا در آن زمان چنین برنامه ای هم مرسوم نبود و اتفاقا در آن شب شوم، درویش خان از یک محفل موسیقی در منزل دوستان به خانه می آمده که درشکه اش با یک خودروی فورد تصادف می کند و اولین قربانی تصادف اتومبیل در ایران لقب می گیرد.
۸-اشتباه های ریز دیگری هم هست، از جمله ناسازگاری طراحی لباس آدمها با پوشش رایج آن زمان، طراحی غیرواقعی فضای منزل و اتاق کار درویش خان که بیشتر یادآور آپارتمانهای اروپایی در قرن هجده و نوزده است تا خانه های تهران در اواخر قرن سیزده و ابتدای قرن چهارده شمسی و اینکه گفته شده در زمان تصادف درویش خان حداکثر پنجاه دستگاه اتومبیل در ایران و تهران وجود داشته و بنابراین طبیعی است که بر خلاف اطلاعات انیمیشن ماشین ها پلاک شهربانی نداشته اند بخشی از همان اشتباهات ریزی است که اشاره کردم.
۹- شیوه موسیقایی علی قمصری مثل هر موزیسین دیگری موافقان و مخالفانی دارد، من به شخصه از دوستداران موسیقی علی قمصری هستم و پنجه و مضراب قمصری به دلم می نشیند اما شک ندارم انتخاب علی قمصری برای ساخت موسیقی انیمیشنی درباره زندگی درویش خان یکی از اشتباهات بزرگ سازندگان انیمیشن است، شیوه نوازندگی و روح موسیقی قمصری آنقدر از اسلوب نوازندگی تار اواخر قاجار دور است که علی القاعده باید آخرین گزینه برای روایت موسیقایی زندگی هنرمندی همچون درویش خان باشد.
نکته آخر: لطفا مرا به دشمنی با جهان فانتزی ها متهم نکنید، می دانم و می فهمم که ساخت انیمیشن از زندگی یک شخصیت با نوشتن زندگینامه او تفاوت های بسیار دارد، اما نمی شود و نباید به بهانه توجه به فانتزی، چشم را کاملا بر مستندات بست، از دید من بی توجهی سازندگان سیم ششم به واقعیات زندگی درویش خان، از سیم ششم انیمیشن تکنیکی و خوش ساختی درباره یک موزیسین فرضی است که هر که هست درویش خان نیست
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- بالاخره در روز هشتم جشنواره اتفاق افتاد؛ معرفی داوران چهل و دومین جشنواره فیلم فجر
- حفظ تعادل میان واقعگرایی و تخیل در پویانمایی
- پاسخ بهرام عظیمی به یادداشت «از اشتباه حمایت نکنیم»/ «دشمنی» با جهان فانتزی
- اختتامیه پنجمین جشنواره فیلم و عکس فردا / گزارش تصویری
- بیست و یکمین جشن خانه سینما / گزارش تصویری
- حاشیه بیست و یکمین جشن بزرگ سینمای ایران / گزارش تصویری
- اکران خصوصی فیلم سرکوب / گزارش تصویری
- «سیم ششم» بیننده را غافلگیر میکند/ یک انیمیشن چاپلینی
- جدیدترین ساختهی «بهرام عظیمی» به موسیقی رسید
- بهرام عظیمی: «رهایی از بهشت» از تمامی آثار جشنواره قابل دفاع تر است
- گزارش تصویری روز هشتم جشنواره/ حواشی کاخ جشنواره
- روایت بهرام عظیمی از سفر اربعین/ چه نکاتی این هنرمند را در سفر کربلا شگفت زده کرد؟!
- دست سینمای چین به سوی ایران دراز شد/ فتحی فیلم میسازد، عظیمی انیمیشن
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- معرفی یک کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- صحرا اسداللهی از جشنواره بیروت جایزه گرفت
- «شهرک» به «کازابلانکا» رفت
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد