سینماسینما، فرهاد خالدی نیک
در سال ۱۳۸۰هفته نامه پرمخاطب تماشاگران، گزارشی را در خصوص پرونده سعید حنایی معروف به قاتل عنکبوتی منتشر کرد که ابعاد تازه ای از شخصیت، نگرش و چگونگی عملکرد وی را به خوانندگان ارائه می داد. قاتل عنکبوتی در فروردین سال ۱۳۸۱ به دار آویخته شد ولی پرونده اش همچنان یکی از مهم ترین پرونده های قتل های زنجیره ای سال های اخیر محسوب می شود. وقتی خبر تولید و نمایش فیلم سینمایی “عنکبوت” به کارگردانی ابراهیم ایرج زاد منتشر شد، انتظار می رفت با درامی روانشناسانه که به واکاوی ریشه ها و دلایل شکل گیری چنین شخصیتی بپردازد رو به رو شویم. در کمال تعجب اما روایت “عنکبوت” به گونه ای است که فراتر از گزارشهای ژورنالیستی منتشر شده در نشریات آن زمان نمی رود.
اکتای براهنی در مقام فیلمنامه نویس اثر، در سکانس های ابتدایی “عنکبوت” به زندگی خانوادگی سعید حنایی (با بازی محسن تنابنده) نگاهی اجمالی انداخته و اتفاق ناگواری که برای همسرش (ساره بیات) رخ داده را زیر ذره بین برده و به نقش پررنگ مادر سعید (شیرین یزدانبخش) در تحریک کردن او اشاره می کند. با این رویکرد به نظر می رسد قرار است همه تقصیرها بر گردن خانواده سعید انداخته شود که زمینه بروز رفتارهای پرخاش گرانه و واکنش های عجیب بعدی را از سوی وی فراهم می کنند. در چنین شرایطی نقش اجتماع و آموزه های نادرستی که در طول سال ها زندگی در افکار و عقاید فرد رسوب کرده و او را به سمت چنین عملکرد خطایی سوق داده، به کل نادیده گرفته می شود. این چنین است که پس از تماشای فیلم، این صحنه های چگونگی به قتل رساندن زنان مقتول است که بیش از هر چیز از فیلم در یاد می ماند. صحنه هایی که آن هم پس از مدتی به دلیل تشابه شیوه انجام قتل ها، تکراری و کلیشه ای می نماید و کارکرد دراماتیک ویژه و تعیین کننده ای در فیلم پیدا نمی کنند.
فیلم حتی سعی نمی کند تا حدی به آسیب شناسی زندگی زنان خیایانی و مشکلات اجتماعی حاد و مسائل بغرنجی که آن ها را وادار به انتخاب چنین زندگی ذلت باری کرده است، بپردازد. در واقع در “عنکبوت” همه چیز در سطح می گذرد و تنها به نمایش نتایج امر اکتفا شده است. این چنین است که دیالوگ هایی که در سکانس های پایانی از زبان قاضی پرونده خطاب به سعید و نکوهش افکار و عملکرد او بیان می شود، کم اثر جلوه می کند. حتی زخم زبان های همسر وی در بازداشتگاه و انتقاداتش از شیوه رفتارش،سطحی و فاقد عمق لازم است، چرا که پرداخت شخصیت اصلی فیلم به درستی صورت نگرفته و فیلمنامه نویس و کارگردان به نمایش لایه ظاهری این شخصیت کلیدی اکتفا کرده اند. با این اوصاف بازی قابل قبول محسن تنابنده که به مدد چهره پردازی مناسب، شباهت بسیاری با سعید حنایی حقیقی پیدا کرده است، به دلیل ضعف های مشهود فیلمنامه در شخصیت پردازی اثر، تحت شعاع قرار می گیرد و فیلم موفق نمی شود آن چنان که انتظار می رود، در خاطره ها ماندگار شود.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «عنکبوت»؛ تلاش از دست رفته
- انتقاد تند ابراهیم ایرجزاد از علی عباسی/ میخواستی قانون را دور بزنی
- تاریخی که سینما نشد/ نگاهی به فیلم «عنکبوت»
- بازنمایی ژورنالیستی یک قاتل ایدئولوژیک بر پرده نقرهای/ نگاهی به فیلم «عنکبوت»
- گزارشی از مراسم اکران خصوصی «عنکبوت»/ ایرجزاد: هنگام ساخت فیلم با خط قرمزهای زیادی مواجه بودیم
- «عنکبوت» به سینماها میآید/ روایت زندگی یک قاتل زنجیرهای
- «خون شد» به کارگردانی مسعود کیمیایی روی پرده میآید
- پروانه نمایش سه فیلم صادر شد
- یا در اوج یا سوار بر موج/ بررسی حواشی نقدهای “روز صفر”
- قانون هست، اما نیست/ نگاهی به جایگاه قانون در فیلمهای جشنواره سیوهشتم فجر
- مروری بر سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر/ تنوع در ژانر؛ ضعف در فیلمنامه
- اسلوب غلط از درک واقعیت عاجز است/ درباره داوری فیلم
- نمایه/ جشنواره و حاشیه و دامها!
- نگاهی به بهترین های جشنواره/ پیروزی جوانها بر پیشکسوتها!
- من از «از دست دادن» میآیم وطنم/ نگاهی به فیلم «روز صفر»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- نقدی بر پوشش یکجانبه خبرنگاران از جشنواره موسیقی فجر
- سه فیلم و همه راههایی که به بیراهه رفتند
- سهم سینمای ایران از اکران در غرب؛ فقط فیلمهای زیرزمینی
- اعلام فیلمهای اکران نوروز ۱۴۰۳/ ۴ فیلم جشنواره فجر ۴۳ در نوبت اکران قرار گرفت
- ادای احترام به بزرگانی چون شما وظیفه ماست
- هفتاد و پنجمین جشنواره برلین با فیلم تام تیکور افتتاح شد
- سومین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- برلیناله ۲۰۲۵: رقابت آثار اجتماعی و مستقل در جشنوارهای برجسته
- نقدی بر پوشش یکجانبه خبرنگاران از جشنواره موسیقی فجر
- نفسهایی که به شماره افتاده/ راهکارهایی برای بقای سینمای مستقل
- از مراسم بزرگداشت، بینیازم/ انتقاد حسین علیزاده از جشنوارهی موسیقی فجر
- امیرحسین حاجیلو درگذشت
- یک یادداشت در هفت پرده
- فشار بر سریال تینا پاکروان ادامه دارد/ ساترا: «تاسیان» مجوز نمایش ندارد
- دومین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- دلافکار: اکبر زنجانپور تاریخ تئاتر ماست/ زنجانپور: «یوزفکا» بغضمان را باز کرد
- به تهیهکنندگی اسکورسیزی و اسپیلبرگ؛ خاویر باردم و ایمی آدامز با «تنگه وحشت» بازمیگردند
- سریال «صد سال تنهایی»؛ شاهکار مارکز به اثری خیرهکننده در تلویزیون تبدیل شده است
- معرفی داوران دومین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه عباس کیارستمی
- با صدای رخشان بنیاعتماد، لیلی گلستان، جهانگیر و باران کوثری؛ نسخه صوتی داستان «تیستو سبزانگشتی» منتشر میشود
- فرهیختگان ادعا کرد: شعبدهبازی در آرای مردمی؟/ ابهام در انتخاب فیلم برگزیده تماشاگران جشنواره فجر
- مرثیهها در فراقِ فروغ؛ نامت سپیده دمی است
- تهمینه میلانی داور جشنواره فیلم هند شد
- آیین گشایش چهلمین جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- نخستین شب چهلمین جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در نمایشگاه کار ایران، فرصتی برای جذب استعدادهای جوان
- پیام حسن پورشیرازی به مصطفی زمانی؛ از تو آیین و رسم جوانمردی آموختم
- جمال و رومئو، ژولیت و شاه
- فیلمهایی در بستر نگاه گیشهای و ملودرامی غافلگیرکننده در سینمای ایران
- «آغوش باز» آنلاین اکران میشود