پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

سینماسینما، ترجمه و گردآوری: مهگان فرهنگ

ژان میشل فرودون نویسنده، منتقد، مورخ، روزنامه نگار و از اندیشمندان سینما است.  او متولد  ۲۰ سپتامبر ۱۹۵۳ در پاریس است و هم اکنون نیز در پاریس زندگی می‌کند. نام او در اصل ژان میشل بیلار است، اما او نام مستعار فردون را از شخصیت فرودو ارباب حلقه‌ها برای خودش انتخاب کرد.

پدرش پی‌یر بیارد منتقد سینما و روزنامه نگار بود و ژان میشل پس از او سردبیر ارشد لوپوئن شد و با نام مستعار فرودون در آن نشریه می‌نوشت. او تحصیلات خود را در رشته‌ی علوم تربیتی و تاریخ به پایان رسانید و از ۱۹۷۱ به تدریس در دانشگاه‌ها مشغول شد. 

 او یکی از سردبیران روزنامه لوموند و مجله کایه دو سینما است. کایه دو سینما (Cahiers du cinema) از معتبر ترین نشریات سینمایی است که به معنی دفترچه‌های سینما است. این نشریه را آندره بازن، ژاک دونیول والکروز و ماری لودوکا در سال ۱۹۵۱ بنیان  گذاشتند. این نشریه تاثیری عظیم بر سینما و موج نو فرانسه گذاشت. ژان لوک گدار، فرانسوا تروفو، کلود شابرول و ژاک ریوت در این مجله شروع به نقدنویسی کردند و بعدها توانستند به کارگردانان درجه یک تاریخ سینما تبدیل شوند. او همچنین کیوریتورو مدیر کنفرانس‌های رویدادهای مرتبط با سینما در سینما تک فرانسه و مرکز ژرژ پمپیدو است و رویدادهای بزرگ سینمایی را در فرانسه و دیگر کشورها مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کند. 

در لوموند از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ به صورت روزانه ستونی داشت و درآنجا می‌نوشت  و در سال ۱۹۹۵ دبیر صفحه سینمای لوموند شد. او در همین سال از کتابش، «سال‌های مدرن سینما» رونمایی کرد. در این کتاب، فیلم به عنوان سوژه‌ی اصلی مطرح است. او در این کتاب تلاش می‌کند تا رابطه میان تاریخ، سیاست و جامعه را در سینمای فرانسه از ۱۹۵۹ به بعد بررسی کند. برای مثال تأثیر جمهوری چهارم فرانسه، مه ۱۹۶۸ فرانسه را در تولد موج نو سینمای فرانسه بررسی می‌کند. در این رویکرد، فیلم‌ها به عنوان سوژه اصلی تحقیق قرار دارند و همه عوامل مؤثر بر آن‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

 تدریس سینما و سیاست و همچنین آموزش نقد فیلم در دانشگاه سوربن و ساینس پو و بسیاری از دانشگاه‌ها و مدارس سینمایی از جمله فعالیت‌های آموزشی او است، ضمن اینکه به عنوان استاد مدعو در دانشگاه استنفورد و سایر دانشگاه‌های ایالات متحده نیز فعالیت آموزشی داشته است. از ۲۰۱۱، به عنوان  استاد مؤسسه مطالعات سیاسی پاریس و یکی از اعضای کمیته آموزش SPEAP  ( Sciences Po: Ecole des Arts politiques ) است. 

طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷، استاد، دانشگاه سنت‌اندروز بوده است. از جمله فعالیت‌های متفاوت او در زمینه تدریس همکاری و تدریس در آموزشگاه فیلم سارایوو تحت مدیریت بلا تار و عضو هیئت علمی مدرسه فمیس است.

ژان میشل از اکتبر ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ به عنوان سردبیر وب ‌سایت کارگاه هنر معاصر مشغول به کار بود. 

در ۱۹۹۹تا ۲۰۰۱ دبیری سمینار «بدن در قاب سینما» دراکول نرمال سوپریور را بر عهده داشته است. در ۲۰۰۳ دبیر سمینار «درک مفهوم عکس‌ها» در مؤسسه مطالعات سیاسی پاریس بود.

ژان میشل فرودون، فعالیت‌های بسیاری در زمینه‌ی برنامه‌ریزی و کیوریتوری برنامه‌های سینمایی داشته و دارد که می‌توان به کیوریتوری موج نو فرانسه و وارثان آن در ۲۰۱۰ و یا کیوریتوی برنامه‌ی معرفی دوباره ژان لوک گدار، از موج نو تا تاریخ سینما، در ۲۰۱۳ شانگهای اشاره کرد. برنامه‌ی معرفی سینمای کلاسیک هند در فستیوال لوکارنو سوییس در ۲۰۱۰ و بسیاری برنامه‌های دیگر.

 در میان این برنامه‌ها می‌توان به هفته‌ی سینمای فرانسه در ایران در ۲۰۱۵ اشاره کرد که با عنوان«وارثین موج نو» برگزار شد. این هفته‌ فیلم به کودک و نوجوان اختصاص داشت و در جریان اکران فیلم‌ها، با تاکید بر شخصیت محوری همه فیلم‌ها که کودکان بودند، برگزار شد.  

در سال ۲۰۱۴، نایب رئیس کمیسیون «کمک به سینمای جهان» شد که وابسته به «مرکز ملی سینمای فرانسه» و «مرکز ملی صعنت و تجارت فرانسه» است. او یکی از اعضای هیات تحریریه مجله اسپانیایی کایمن سینمایی است و در بسیاری از شماره‌های آن  همکاری داشته است و می‌نویسد. یادداشت‌های روزانه و پیوسته‌ی ژان میشل را می‌توان در وبسایت اسلات www.slate.fr مشاهده کرد.

ژان میشل به عنوان یکی از پژوهشگران سینمای ایران بویژه سینمای کیارستمی شهرت دارد و کتابی را با عنوان عباس کیارستمی با همکاری انیس دوویکتور نوشته است. او معتقد است که عباس کیارستمی برگرفته از پیشینه غنی فرهنگی و همین‌طور ظهور سینمای مدرن در ایران  است که از آغاز دهه ۱۹۶۰ میلادی آغاز شده است. جریانی‌که با کارگردان‌هایی نظیر پرویز کیمیاوی، کامران شیردل و سهراب شهید ثالث آغاز شد و بعدتر با امیر نادری و نسل فیلمسازانی مانند داریوش مهرجویی ادامه یافت. از نظر او  سینمای کیارستمی نه تنها در سطح ایران، بلکه در جهان یگانه است و سینمای کیارستمی را واقع گرایانه، عمیق و واقعی می‌داند.  

یکی از آخرین کارهای پژوهشی او کتاب «جشنواره کن در مرکز سینما» است که آن را در هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن رونمایی کرد. این کتاب یک اثری دو زبانه فرانسوی و انگلیسی است که به اهمیت این جشنواره به عنوان یک ابزار اصلی، حیاتی و استراتژیک برای سینما، پرداخته است.

او از جمله کسانی است که به داستان و داستانگویی تاکید می‌کند. کارنامه ژان میشل کتاب‌های خوب و تاثیر گذاری دارد که عبارتند از: 

۱-    گفتگو با وودی آلن 

۲-    روبر برسون 

3. قادر عطیه: موزه احساسات 
4. نقد سینما
5. روزی روزگاری سینما

۶- در جنوب سینما: فیلم‌های آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین 

۷- سینمای چین

۸- دنیای جیا ژانکو نوشته‌ی ژان میشل فرودون و دادلی اندرو

۹-  سینما و هولوکاست: هنر در تقابل با تراژدی قرن بیستم (مجموعه‌ی سانی/افق‌های سینما)

۱۰- پرتره‌ها در چشم‌ها

۱۱- ژولیت بینوش و ژان میشل فرودون (نوشته‌ی ژولیت بینوش و ژان میشل فرودون)

۱۲- خنده‌ی آخر: طنزهای عجیب سینما (مجموعه‌ی رافائل پاته در فرهنگ عامه و مردم شناسی یهود)

بخشی از مجموعه‌ی رافائل پاته در فرهنگ عامه و مردم شناسی یهود

۱۳- سینماهای پاریس

۱۴- عصر مدرن سینمای فرانسه- از موج نو تا روزگار ما: تاریخ سینمای فرانسه (اسناد، شواهد و مقالات.۱۹۹۵) 

۱۵- آسایاس به زبان آسایاس (مقالات، اسناد) (نسخه‌ی فرانسوی) نوشته‌ی اولیویه آسایاس و ژان میشل فرودون

۱۶- سینما در قرن دوم خود: سمپوزیوم بین‌المللی، ۲۰ و ۲۱ مارس ۱۹۹۵، تئاتر اودِئُن اروپا (نسخه‌ی فرانسوی)

۱۷- عباس کیا رستمی (نسخه‌ی فرانسوی) نوشته‌ی ژان میشل فرودون و انیِس دوویکتور۲۰۲۱

۱۸- محله‌ی لاتین روی صحنه

۱۹-  سینما در آزمون سیاست‌های مختلف توجه (نسخه‌ی فرانسوی) 

۲۰-عاموس گیتای و موضوع آرشیوها (نسخه‌ی فرانسوی)

۲۱-  تجسم ملی: سینما و ملت‌ها (نسخه‌ی فرانسوی)

۲۲- نیویورک روی صحنه (سینه ووایژ)…..

۲۳- عباس کیارستمی (با همکاری انیس دوویکتور) 

او را می توان یکی از نویسندگان پرکار و تاثیر گذار در حوزه سینمای بین‌المللی و فرانسه دانست.