سینماسینما، معین محبعلیان
هرمنوتیک از لحاظ ETYMOLOGY از واژه هرمس به خدای پیغام گرفته شده است. او را با جهان سمبلیک و آوا و واژگان کاری نیست. دوست دارد سر از کار نظریه‌ها در بیاورد. درام و نمایشنامه و فیلمنامه استخوان‌دار همیشه میدان را برای جولان این مقوله باز کرده است. احساس می‌کنم لایه‌های زیرین معنایی SEMANTIC LAYERS در نمایشنامه و فیلمنامه و تعبیرات شخصی خواننده از متن SELF INTERPRETATION امکان وجودی این مساله را زیر ذره‌بین قرار می‌دهد.
اما مساله هرمنوتیک در ترجمه متون نمایشی و مجموعا سینما-تئاتر دیگر موضوعی است. بر طبق داده‌های علمی و گفته شنیده‌های مستند، جنبش هرمنوتیکی در ترجمه پیرامون گفتمان چهار لایه است. اعتماد، رسوخ، ترکیب و بازگردانی. (رجوع شود به فصلنامه مترجم پاییز ۱۳۸۰)
مترجم در نگاه اول باید به هر آنچه نویسنده بر روی کاغذ آورده و ارتباطات معنایی دیالوگ‌ها تن دهد. در گام بعدی که به آن واژه‌کشی یا معناکشی نیز اطلاق می‌شود بر مترجم است که در کنه مغز نویسنده پل زده، معنای دیالوگ‌ها و پلات درام را استخراج کند. در مرحله ترکیب، جابجایی ساخت و پس و پیش کردن جمله‌ها که بنده به آن پایه‌بندی دیالوگ می‌گویم مرحله‌ای است که ترتیب و تغییر صورت نوشتاری دیالوگ‌ها در ابتدا در ذهن مترجم به وقوع می‌پیوندد و سپس باید دل را یکدل کرده به روی کاغذ بیاورد و در مرحله آخر هم تازه کارش آغاز می‌شود. مرحله‌ای که اگر کمی پا پس بکشد و خستگی را در کارش دخیل کند فاتحه نویسنده، فیلمنامه، نمایشنامه و … را با هم می‌خواند. باور کنید کار بسیار دشواری است. نثر روان و البته دراماتیک، همسویی و حرکت کردن عجیب و غریب با نویسنده، تازه همه مشکلات نحوی، معنایی، ادراکی، کم و کاستی‌های فرهنگی به کنار، اصول دیالوگ‌نویسی، گره‌گشایی و هزار پیچ و خم را ضمیمه داستان کنید. حال بنده پس از این چهار مرحله به پشتوانه تجربه‌های شخصی در ترجمه متون نمایشی و مقالات مرتبط رکن پنجم و البته مهجوری به آن اضافه می‌کنم و نام ذات اکت نمایشی (توضیح صحنه در فیلمنامه و نمایشنامه) و ترجمه از اکت به سوی دیالوگ را برایش برمی‌گزینم. ترجمه نمایشنامه و فیلمنامه با توضیح صحنه و توضیح سکانس شروع می‌شود. قالب بسیار مهمی که متاسفانه اکثر مترجمان تازه کار از کنارش می‌گذرند و تصور می‌کنیم که اکت فقط چند عدد خط و خطوطی فضایی مکانی است که بسان مقرنس‌های شبستانی است که مقدمات ورودمان را به تالار نمایش فراهم می‌کند. در حالی که نمی‌دانیم او همان صاحب خانه است که برای پای گذاشتن به حریم نمایشی‌اش در ابتدا باید قفلش را باز کرد. درک درست از فضا و زمان اکت در این رکن حائز اهمیت است. مسلما اگر مترجم در حین خواندن اکت نمایشی قبل از ترجمه صندلی سمت راست صحنه و در منتهی الیه چپ را در ذهنش جابجا ببیند این معکوس بینی رد پایش تا آخر اثر دیده می‌شود. نمایشنامه و فیلمنامه منسجم امکان بازگشت و جبران خطا را در کشاکش متن به مترجم نخواهد داد. چون در جانش مهندسی فضا نهفته است. نکته دیگر چرخش زبان مترجم از اکت به دیالوگ است که بعضا با رجیسترهای رسمی به محاوره‌ای یا کتابتی به گفتاری تغییر می‌کند. مترجم تازه کار روانش زیر بار این تغییر فضا بهم می‌ریزد و باید بیاموزد تا ذهنش را خط کشی کند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- بررسی مشکلات فیلمنامهنویسی درگفتوگوی کیوان کثیریان با شادمهر راستین و مهران کاشانی/ سانسور مشکل اساسی سینمای ایران
- انتشار دو نمایشنامه از علیرضا نراقی
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- مریم بیات درگذشت
- راهیابی فیلمنامه «یکشنبه» به بخش نهایی فستیوال «۱۳ ترسناک»
- انتشار فراخوان دَهمین دورهی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران
- چهلمین کتاب ایوب آقاخانی منتشر شد
- انتشار نمایشنامه آیلتس ۶.۵ به دو زبان فارسی و انگلیسی
- آیین اختتامیه «چهار راه» نیمه اسفند برگزار می‌شود
- نامزدهای مسابقه نمایشنامهنویسی جشنواره تئاتر فجر اعلام شد
- حداقل دستمزد نگارش فیلمنامه اعلام شد
- «نمای نزدیک»/ نقش عنصر کشمکش در شخصیتپردازی
- “نمای نزدیک”/ دشواریهای کار فیلمنامهنویسی!
- «کوچه ژاپنیها» و «عنکبوت» مجوز ساخت گرفتند
- نقطه ضعف سریالهای ماه رمضان از نگاه نویسنده «دورهمی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جایزه جشنواره روسی به مستند ایرانی
- با دستور قضایی؛ چهار نفر از عوامل اصلی پخش برنامهی تفرقهافکنانه در شبکه یک بازداشت شدند
- تایید خبر سینماسینما؛ نام فیلم، بودجه و اسامی بازیگران فیلم اصغر فرهادی اعلام شد
- چهارمین حضور همزمان دو ایرانی در بخش مسابقه جشنواره کن
- انتشار نخستین تصاویر از «زن و بچه»
- اهانت به مقدسات اهل سنت روی آنتن شبکه یک؛ برکناری دو مدیر/ علیه ۸ نفر اعلام جرم شد
- در پی حضور دو فیلم ایرانی در بخش رقابتی کن؛ کانون کارگردانان سینما بیانیه داد: خوشحالیم
- ادای احترام سینهسپیا به دیوید لینچ
- انتقاد عباس یاری از تبلیغات مخرب شهرداری تهران
- از انیمیشن به عنوان یک رسانه هنری برای جذب گردشگر استفاده کنیم
- «زن و بچه» سعید روستایی به کن دعوت شد
- تعطیلی موقت پردیس تئاتر باغ کتاب تهران
- آکادمی علوم سینمایی اوراسیا آغاز به کار کرد
- به خاطر یک عمر دستاورد سینمایی؛ موسسه فیلم آمریکا به فرانسیس فورد کوپولا جایزه می‌دهد
- آیا «پایتخت ۷» حقوق حیوانات را زیرپا گذاشته بود؟
- امشب به صرف بورش بدون خون به روایت نازنین؛ صابر ابر و الهام کردا دوباره همبازی میشوند
- تولد یک سینماگر درخشان ازبکستانی
- معرفی بازیگران فیلم تازه اصغر فرهادی
- فیلمی که هنوز عنوانش اعلام نشده؛ اثر جدید اصغر فرهادی در پاریس
- پوستر رسمی جشنواره کن منتشر شد
- با حکم رئیس سازمان صداوسیما؛ رمضاننژاد رئیس جدید ساترا شد
- سینماحقیقت در نمایش خانگی
- چشم سینماهای آمریکا به گیشه تابستانی/ هالیوود نگران افزایش قیمت بلیت سینماها شد
- فستیوال «کوچه» برگزار می شود
- حسین سلیمانی داور جشنواره ایتالیایی شد
- «یخ بستگی»؛ نمایشی که شنبهها سانس فوقالعاده دارد
- تأملی بر فیلم «صیاد» و بازنمایی یکی از مؤمنترین فرماندهان ایران/ صیاد در آیینه سینما
- موفقیت بینالمللی نمایش «مستطیل» در امارات
- «دورهمی زنهای دیکتاتورها» در تالار حافظ
- اولین جایزه بهرام/ یادداشت جواد کراچی درباره زندهیاد بهرام صادقیمزیدی
