سینماسینما، معین محبعلیان
هرمنوتیک از لحاظ ETYMOLOGY از واژه هرمس به خدای پیغام گرفته شده است. او را با جهان سمبلیک و آوا و واژگان کاری نیست. دوست دارد سر از کار نظریه‌ها در بیاورد. درام و نمایشنامه و فیلمنامه استخوان‌دار همیشه میدان را برای جولان این مقوله باز کرده است. احساس می‌کنم لایه‌های زیرین معنایی SEMANTIC LAYERS در نمایشنامه و فیلمنامه و تعبیرات شخصی خواننده از متن SELF INTERPRETATION امکان وجودی این مساله را زیر ذره‌بین قرار می‌دهد.
اما مساله هرمنوتیک در ترجمه متون نمایشی و مجموعا سینما-تئاتر دیگر موضوعی است. بر طبق داده‌های علمی و گفته شنیده‌های مستند، جنبش هرمنوتیکی در ترجمه پیرامون گفتمان چهار لایه است. اعتماد، رسوخ، ترکیب و بازگردانی. (رجوع شود به فصلنامه مترجم پاییز ۱۳۸۰)
مترجم در نگاه اول باید به هر آنچه نویسنده بر روی کاغذ آورده و ارتباطات معنایی دیالوگ‌ها تن دهد. در گام بعدی که به آن واژه‌کشی یا معناکشی نیز اطلاق می‌شود بر مترجم است که در کنه مغز نویسنده پل زده، معنای دیالوگ‌ها و پلات درام را استخراج کند. در مرحله ترکیب، جابجایی ساخت و پس و پیش کردن جمله‌ها که بنده به آن پایه‌بندی دیالوگ می‌گویم مرحله‌ای است که ترتیب و تغییر صورت نوشتاری دیالوگ‌ها در ابتدا در ذهن مترجم به وقوع می‌پیوندد و سپس باید دل را یکدل کرده به روی کاغذ بیاورد و در مرحله آخر هم تازه کارش آغاز می‌شود. مرحله‌ای که اگر کمی پا پس بکشد و خستگی را در کارش دخیل کند فاتحه نویسنده، فیلمنامه، نمایشنامه و … را با هم می‌خواند. باور کنید کار بسیار دشواری است. نثر روان و البته دراماتیک، همسویی و حرکت کردن عجیب و غریب با نویسنده، تازه همه مشکلات نحوی، معنایی، ادراکی، کم و کاستی‌های فرهنگی به کنار، اصول دیالوگ‌نویسی، گره‌گشایی و هزار پیچ و خم را ضمیمه داستان کنید. حال بنده پس از این چهار مرحله به پشتوانه تجربه‌های شخصی در ترجمه متون نمایشی و مقالات مرتبط رکن پنجم و البته مهجوری به آن اضافه می‌کنم و نام ذات اکت نمایشی (توضیح صحنه در فیلمنامه و نمایشنامه) و ترجمه از اکت به سوی دیالوگ را برایش برمی‌گزینم. ترجمه نمایشنامه و فیلمنامه با توضیح صحنه و توضیح سکانس شروع می‌شود. قالب بسیار مهمی که متاسفانه اکثر مترجمان تازه کار از کنارش می‌گذرند و تصور می‌کنیم که اکت فقط چند عدد خط و خطوطی فضایی مکانی است که بسان مقرنس‌های شبستانی است که مقدمات ورودمان را به تالار نمایش فراهم می‌کند. در حالی که نمی‌دانیم او همان صاحب خانه است که برای پای گذاشتن به حریم نمایشی‌اش در ابتدا باید قفلش را باز کرد. درک درست از فضا و زمان اکت در این رکن حائز اهمیت است. مسلما اگر مترجم در حین خواندن اکت نمایشی قبل از ترجمه صندلی سمت راست صحنه و در منتهی الیه چپ را در ذهنش جابجا ببیند این معکوس بینی رد پایش تا آخر اثر دیده می‌شود. نمایشنامه و فیلمنامه منسجم امکان بازگشت و جبران خطا را در کشاکش متن به مترجم نخواهد داد. چون در جانش مهندسی فضا نهفته است. نکته دیگر چرخش زبان مترجم از اکت به دیالوگ است که بعضا با رجیسترهای رسمی به محاوره‌ای یا کتابتی به گفتاری تغییر می‌کند. مترجم تازه کار روانش زیر بار این تغییر فضا بهم می‌ریزد و باید بیاموزد تا ذهنش را خط کشی کند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- بررسی مشکلات فیلمنامهنویسی درگفتوگوی کیوان کثیریان با شادمهر راستین و مهران کاشانی/ سانسور مشکل اساسی سینمای ایران
- انتشار دو نمایشنامه از علیرضا نراقی
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- مریم بیات درگذشت
- راهیابی فیلمنامه «یکشنبه» به بخش نهایی فستیوال «۱۳ ترسناک»
- انتشار فراخوان دَهمین دورهی انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران
- چهلمین کتاب ایوب آقاخانی منتشر شد
- انتشار نمایشنامه آیلتس ۶.۵ به دو زبان فارسی و انگلیسی
- آیین اختتامیه «چهار راه» نیمه اسفند برگزار می‌شود
- نامزدهای مسابقه نمایشنامهنویسی جشنواره تئاتر فجر اعلام شد
- حداقل دستمزد نگارش فیلمنامه اعلام شد
- «نمای نزدیک»/ نقش عنصر کشمکش در شخصیتپردازی
- “نمای نزدیک”/ دشواریهای کار فیلمنامهنویسی!
- «کوچه ژاپنیها» و «عنکبوت» مجوز ساخت گرفتند
- نقطه ضعف سریالهای ماه رمضان از نگاه نویسنده «دورهمی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- حقایقی درباره فیلم یک تکه نان به بهانه پخش آن از شبکه نمایش
- نگاهی به «عروج» به بهانه زادروز لاریسا شپیتکو/ لحظه روبرو شدن با «خود»
- خبرهای اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن؛ مجیدی و فرهادی نمیرسند/ در انتظارِ روستایی، پناهی، مکری، کاهانی و اصلانی
- «بیگانه» کامو مقابل دوربین کارگردان فرانسوی میرود
آخرین ها
- یک واکنش دیرهنگام؛ بیانیه آکادمی داوری در پی خشونت علیه برنده اسکار
- پس از ۴ دهه برگزاری در یوتا؛ جشنواره ساندنس به کلرادو میرود
- فرشته سقوط کرده/ نگاهی به فیلمنامه «هیات منصفه شماره ۲» با بررسی عناصر مشترک درامهای دادگاهی
- «داستان سلیمان»؛ یک داستان واقعی از هزاران پناهجوی جهان
- «یک نبرد پس از دیگریِ» دیکاپریو کوتاهتر شد!
- یک عشق بی رحم،مجازات اعدام را در بریتانیا لغو کرد
- اکران آنلاین «زودپز» در شبکه نمایش خانگی
- نتفلیکس با «صد سال تنهایی» به یک رمان کلاسیک «غیرقابلاقتباس» جان میبخشد
- «ذهن زیبا»؛ اتفاقی زیبا در تلویزیون
- اسرائیل، کارگردان برنده اسکار را بازداشت کرد
- یک جایزه برای مجری اسکار؛ کونان اوبراین، جایزه مارک تواین را گرفت
- برای دستاوردهای یک دهه فعالیت حرفهای؛ بالاترین تجلیل سینمایی بریتانیا از تام کروز
- داوری فیلمساز ایرانی در جشنواره مورد تایید اسکار
- نگاهی به «اکنون»/ هنرِ شنیدن
- «بیگانه» کامو مقابل دوربین کارگردان فرانسوی میرود
- «روایت ناتمام سیما» قاچاق شد/ علیرضا صمدی: خواهش می‌کنم نسخه غیرقانونی را نبینید
- نقدچیست؟ منتقدکیست؟
- نوروز موسیقایی با فیدیبو؛ برنامه فستیوال موسیقی «گوشه» اعلام شد
- دارن آرونوفسکی میسازد؛ اقتباس سینمایی از رمان «کوجو»
- «بیصدا حلزون»؛ تلخی میان تصمیم و تسلیم
- «سلب مسئولیت»؛ کابوسی پنهانشده پشت نور
- خبرهای اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن؛ مجیدی و فرهادی نمیرسند/ در انتظارِ روستایی، پناهی، مکری، کاهانی و اصلانی
- اختصاصی سینماسینما- کنفرانس خبری؛ ۱۰ آوریل/ احتمال حضور جارموش، لینکلیتر، اندرسن، مالیک و برادران داردن در جشنواره کن
- تبعات کرونا و اختلافات حقوقی با برادران وارنر؛ اعلام ورشکستگی شرکت تولیدکننده فیلمهای «ماتریکس» و «جوکر»
- به هر سازی رقصیدیم غیر از ساز دل خویش/ این بهاریه نیست، نامهای است برای امیروی امیر نادری
- تفاوت ساعت «۶ صبح» و «۵ عصر»
- پوستر بخش ۱۵ روز کارگردانان جشنواره کن منتشر شد
- یادداشت علیرضا داود نژاد برای مهدی مسعود شاهی
- هدیه نوروزی سوینا؛ انتشار نسخه ویژه نابینایان «پدرخوانده (۲)» با صدای فرهاد اصلانی
- یک جایزه دیگر برای «دانه انجیر معابد»/ برندگان جوایز فیلم آسیایی معرفی شدند
