سینماسینما، ندا قوسی
برای گفتن و نوشتن از استاد بهرام بیضایی (استاد به معنای واقعی کلمه)، کلمات و واژهها قاصرند. او فراتر از گفتار و نوشتار، هنرمند و مولفی است بینظیر و بیهمتا. حیف و صد حیف که اکنون در وانفسای روزگاری که در این سرزمین هنر -هم- به دست بسیاری از بیمایهگان و بیهنران افتاده، دور است و در فاصله از مردمانِ سرزمینش.(هرچند که آنجا قدر چنان گوهری را بیشتر میدانند.)
آثار این استاد بزرگ، مملو از حرفها و معانی است، اما به وضوح میشود درک کرد که دغدغهی اصلیِ وی، یافتن چیستی و کیستی، اصل و ریشه و هویت انسان است و این امر موضوعیتِ حتمی و همیشگی در کارهای او اعم از فیلمنامه، نمایشنامه و هر کار تحقیقی و نمایشیاش دارد.
«شاید وقتی دیگر» که در بحبوحهی جنگ، میانهی دههی ۶۰ ساخته شد، قابل لمس و بینقص مصوّر همین موضوعست. یعنی تصویری منحصر به فرد از مفهوم هویت.
تشویشها، اضطرابها و ترسهای یک زن -یک انسان- در شرایط بحرانی و پادرهوا میان وهم و خیال و دنیای تاریکِ گمگشتگی و خواسته نشدن در شخصیت و کاراکتر کیان(با بازی حیرتانگیزِ سوسن تسلیمی) نمادی از احوال دگرگون انسان مدرن است. بیضایی از همان ابتدای این فیلم از نگرانیاش برای فردای مردمانی میگوید که یکهتازانه و بیپروا طبیعت را زیرپا میگذارند و درمینوردند و جهان را کدر و تیره میکنند.(ارجاع به مستندی که مدبّر گویندهی آن است و ازقضا میان نریشنگویی گمان میکند همسرش را کنار مردی غریبه دیده. مستند از آلودگی هوای شهرها در آیندهای نزدیک میگوید، که در آن آدمها با ماسک اینور و آنور میروند! -آلودگی هوا و آدمهای ماسکدار، فاجعهی آشنای این روزها-)
اوج تصویرسازی از این احوال دگرگون که گمان میکنم نمادی از انسانِ گمگشتهی امروز هم هست، در سکانسی متبلور شده که کیان بر رختخواب انگار میان زمین و آسمان رها و حیران است و هراسان در تلاطم. این دقیقا تصویری است ترسناک از سرگشتگیِ انسانی که به دنبال ریشههای خویش است و نمییابد. نمادی کمنظیر از تموج در خلاء و غوطهخوردن در احساس پوچی و هیچی.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- کالبد شکافی کارنامهی سینمایی بهرام بیضایی/ نگاهی به کتاب «موزاییک استعارهها»
- همزمان با زادروز بهرام بیضایی و سالمرگ اکبر رادی؛ «سرفصل» با یادکردی از نصرتالله نویدی منتشر شد
- بهرام بیضایی: من هزار سال بعد از مرگم هم فکر نمیکنم از ما گذشته
- اکران «دونده» در جشنواره فیلم ویسکانسین آمریکا
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- عکسی زیرخاکی از حاشیه اجرای نمایش «سلطان مار» بیضایی
- تهرانی که اشغال بود/ ادای احترام «خاتون» به بهرام بیضایی
- وقتی عدنان «باشو» شد
- پردهخوانیِ شیرینِ رنجهای ناشنیده و ناگفته!
- باغ را فراموش نکن
- بر سر چهار راه خویشتن
- یادداشت اینستاگرامی مازیار فکری ارشاد درباره نمایش «چهارراه» بهرام بیضایی
- عشق مرکب حرکت است و نه مقصد / «روز واقعه»؛ باشکوهترین فیلم ساخته شده درباره عاشورا
- مژگان خالقی، کارگردان «خنده در تاریکی» در گفتگو با سینماسینما/ میل زیادی به ابتذال در تئاتر ما وجود دارد
- انتشار نسخه ویژه نابینایان «مسافران» با صدای صابر ابر + تیزر
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- «شهرک» به «کازابلانکا» رفت
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد