سینماسینما، امین نصیری
«طلوع» هجدهمین فیلم فریدریش ویلهلم مورنائو کارگردان برجسته آلمانی در سبک اکسپرسیونیسم، و اولین فیلم آمریکایی اوست. بدون شک طلوع شاهکاری بلامنازع است و میتوان آن را یکی از بهترین آثار دراماتیک سینما به حساب آورد.
پس از موفقیت چشمگیر «آخرین خنده» هالیوود در صدد جذب مورنائو برآمده بود و به او تضمین دادند تا بتواند با آزادی کامل و بدون دخالتهای نابجای استودیو فیلم بسازد که حاصل این آزادی و اختیار عمل ساخت یکی از شاهکارهای تکرار نشدنی تاریخ سینما شد. طلوع نه تنها یکی از بهترین فیلمهای دوران صامت است بلکه یکی از به یادماندنیترین، درخشانترین و شاخصترین فیلم های تاریخ سینماست و با گذشت قریب بر ۹۰ سال همچنان اثری سرپا، مستحکم و استخواندار محسوب میشود که در عین سادگی، جادویی دست نیافتنی دارد که کماکان میتواند تماشاگران را مسخ کند.
طلوع داستان رابطه یک زن و شوهر روستایی را روایت میکند. رابطهای که یک زن مسافر که شمایلی مانندِ زنانِ اغواگر یا همان فمفاتال فیلمهای نوآور دارد آن را به سردی و تیرگی کشانده و مرد را تحریک و وسوسه میکند که به همسرش خیانت کند و آن را به قتل برساند. اما به مرور و در میانهی راه کشتن، وجدان انسانی مرد بیدار شده و عشق به همسرش تمام وجودش را فرا میگیرد و از این کار منصرف میشود و سفری که قرار بود در آن زنش را سربهنیست کند تبدیل به سفری در ستایش زندگی زناشویی و موجبِ فوران کردن شور عشق و محبتی بیپایان بین آن دو میشود. سفری که نزدیک بود در آن حادثهای هولناک رخ دهد و مرد تسلیم وسوسههای شیطانی معشوقهاش شود و دستان خود را به خون همسرش آلوده کند، با دلجوییهای مکرر مرد و درنهایت بخشش زن، بدل به لحظاتی سرشار از خنده، شادی، بازیگوشی و خاطره میشود.
مورنائو با آنچنان مهارت خیرهکنندهای داستان را روایت میکند که نه اسیر لوسبازی و سانتیمانتالیسم میشود و نه اجازه میدهد کنترل مضمون مقدسش را از دست بدهد و غلو کند. طلوع با توجه به قصهای که دارد به راحتی میتوانست به ورطه سانتیمانتالیسمی بیافتد که اثر را حتی غیر قابل تحمل کند اما مورنائو چیرهدستتر از این حرفهاست که بگذارد فیلمش در دام چنین درجه نازلی از کارگردانی سقوط کند.
زن و شوهر به کلیسایی میروند که در آن مراسم عروسی برپاست و آنجاست که آنها آشتی میکنند. دو دلداده بدون توجه به اطرافشان و در حالی که مسخ یکدیگر شدهاند ،همچون یک زوج تازه و بانشاط، از کلیسا بیرون میآیند و گویی از نو عاشق یکدیگر شدهاند و اکنون قرار است به ماه عسل بروند. کارگردان در ادامه بخشش زن را در فضایی بدون دیالوگ، فانتزیک و رویایی به تصویر میکشد و اتمسفر رئالیستی را از آن جدا میسازد تا هر چه بیشتر به علاقه آتشین میان این دو تاکید داشته باشد و مخاطب را به سمت حسی که از درونیات آنها نشات میگیرد هدایت کند.
مورنائو در طلوع به مرور از محیط آغازین آکنده از بداندیشی و دسیسه به انعکاس عشقی خالص و باشکوه میان زن و شوهر میرسد و با پایانی خوش، «پایبندی به همسر» را پیشنهاد میدهد و آن را بدل به مسئلهای حیاتی و مانا در ذهن مخاطبش میکند و انزجارش را نسبت به خیانت، بیعفتی و بیبند و باری برمیانگیزد. فیلم در ابتدا مخاطب را در مقابل تقابلاتی تراژیک و فضایی کابوسگونه، ملتهب، هراسناک و آشفتهکننده قرار میدهد، فضایی که برای به تصویر کشیدن درماندگی و دوگانگی مرد گاهی سوبژکتیو هم میشود؛ اما در اواسط اثر به یک نوع حس مفرح، شوخ و سالم گذر میکند و مورنائو با مهارتی شگفتانگیز طعم این حس مفرح و سرمستانه را به مخاطب میچشاند.
زمانی که زن و شوهر به شهر میآیند این تصور سطحی پیش میآید که قرار است مردمان شهر هم مانندِ معشوقهی شهری مرد، افرادی فریبکار باشند اما به هیچ عنوان چنین نیست و مواجه زن و شوهر با افراد مختلف موجب به وجود آمدن لحظاتی فراموش نشدنی و سرخوشانه میشود.
عشق همواره دست مایه ساخت آثار فراوانی در سینما بوده اما فیلمهای زیادی را نمیتوان نام برد که مانندِ طلوع اینچنین عشق در «مرکز» آنها باشد و اثر بتواند در روند داستانیاش تا این حد عشقی پاک، زلال و انسانی خلق کند و در کنارش به شکلی ممتاز مخاطب را هم سرگرم کند.
طلوع جزو ده فیلم مورد علاقه فرانسیس فورد کوپولا است و همچنین در سال ۲۰۰۸ مجله معتبر فرانسوی کایه دو سینما در طی یک نظرسنجی میان منتقدان «طلوع» را به عنوان چهارمین فیلم برتر تمام دوران انتخاب کرد.
لینک کوتاه
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد