سینماسینما، مهگان فرهنگ
در سینما، زنان هم برای تحقق آرزوهای خود، بیان آرمانها، آرزوها و جامعه ایدهآل خود تلاش کردهاند بویژه در عرصه فیلمسازی؛ اما تاریخچهای که زنان در صنعت و هنر سینما داشتهاند، پر از چالشها و موانع بوده است و در بحث تساوی نیز در این فضا انتقاداتی وجود دارد. بحث بر سر زنان در فیلمها یا به عبارتی حضور زن به عنوان بازیگر نیست بلکه درباره زنان به عنوان سینماگر در بخشهای مختلف به ویژه کارگردانی است.
زمانی که درباره بزرگترین کارگردانهای دنیا صحبت میشود، به ندرت کسی به کارگردانان زن اشاره میکند، حتی اگر فیلمهای آنها را هم دوست داشتهایم. در این حالت معمولا آنچه به ذهن میرسد، بیشتر اسامی کارگردانان مرد هستند.
به راستی چند کارگردان زن میشناسیم؟ بسیاری از ما فیلمهایی را دیدهایم، میشناسیم و یا دوستشان داریم، اما هیچ وقت نمیدانستیم یا هنوز هم نمیدانیم که آنها را زنان، کارگردانی کردهاند.
با این حال، در سالهای اخیر، حضور زنان فیلمساز در سینمای جهان به طور قابل توجهی افزایش یافته است و آنها به عنوان یکی از ارکان اساسی صنعت فیلمسازی شناخته میشوند. بررسی چالشها و ترویج ایدههای تساوی جنسیتی نیز از اقدامات لازم برای ایجاد تساوی حضور زنان و مردان فیلمساز و سینماگر، در سینما است. از محدودیتهای اجتماعی تا مسائل مربوط به تفکر جنسی، زنان همواره با موانعی روبهرو شدهاند که برای شکستن آنها باید تلاش فراوانی کنند.
این تساوی در حقیقت بهمعنای فراهم کردن فرصتهای برابر برای زنان و مردان در تولید، کارگردانی، بازیگری و دیگر زمینههای مرتبط با سینما حتی در زمینه مدیریت و آموزش و نقد و نگارش درباره سینما می تواند باشد. این مسئله مهم میتواند به طور مستقیم تأثیر بسزایی بر کیفیت و تنوع آثار سینمایی و زیر ساختهای سینمایی و حتی مطالعات فرهنگی و اجتماعی داشته باشد و در پیشبرد اهدافی همچون نمایش تنوع فرهنگی و جنسیتی در جوامع بهکار گرفته شود و به توسعه فرهنگ و رشد اجتماع بینجامد. اما، در عمل، تساوی حضور زنان و مردان در صنعت سینما هنوز بهطور کامل بهدست نیامده است. با وجود پیشرفتهایی که در سالهای اخیر انجام شده، زنان هنوز با موانعی مانند تبعیض جنسی، تفاوت در دستمزد و کمبود فرصتهای شغلی روبهرو هستند. این موانع میتواند از توانمندیهای زنان درسینما جلوگیری کرده و باعث کاهش تنوع و نوآوری در آثار سینمایی شود. بنابراین، برای دستیابی به تساوی حضور زنان و مردان در صنعت سینما، لازم است که اقدامات قانونی مناسب صورت گیرد تا موانعی همچون تبعیض جنسی و عدم دسترسی به فرصتهای برابر برای زنان برطرف شود. همچنین، ارتقاء فرهنگ سازمانی در شرکتها و سازمانهای مرتبط با سینما، افزایش آگاهی در جامعه و آموزش سهم مهمی در این راه دارند.
شاید تنها تساوی در اهدا جایزه بازیگری زن و مرد است که در کل فستیوالهای سینمایی دنیا دیده میشود. اما آیا اگر صحبت از سینمای ابر قهرمانی باشد، نام پتی جنکینز (Patty Jenkins) کارگردان فیلم زن شگفت انگیز محصول سال ۲۰۱۷ ، به ذهن مخاطبان سینما میآید؟!
حتی ممکن است نام سوفیا کوپولا (Sofia Coppola) که یک اسکار برای نگارش فیلمنامه گمشده در ترجمه، در کارنامهاش دارد را صرفا به دلیل اینکه دختر کارگردان بزرگ فرانسیس فورد کوپولا است، میدانیم. اما او با همین فیلمنامه و فیلم بود که به محبوبیت رسید.
شاید این اواخر نام گرتا گرویگ Greta Gerwig برای مخاطبان سینما بسیار آشنا باشد. زیرا فیلم پرفروش او، باربی به نوعی رکوردهای تابستانی باکس آفیس را تغییر داد و در کنار اوپنهایمر اثر کریستوفر نولان، در کانون توجه قرار گرفت. بسیارند از متخصصان سینما در حوزههای مختلف که سالهاست در تاریخ سینما موثر بوده و دیده نشدهاند.
شاید تبعیض جنسی، یکی از اصلیترین موانعی است، که زنان سینماگر با آن مواجه شدهاند. این تبعیض میتواند به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در مسائلی مانند دستمزد، فرصتهای شغلی و دسترسی به منابع تولید هنری ظاهر شود یا نقدهای جنسیت محور که زنان سینماگر برخی اوقات با نقدهایی روبهرو میشوند که به جنسیت آنها مرتبط است. این نقدها ممکن است به این شکل باشد که به عنوان مثال کارهای زنان فیلمساز را زنانه یا نرم معرفی میکند و از موضوعات جدیتر به گونهای که باید مورد توجه قرار گیرد، سرپیچی کنند.
هرچه جلوترمیرویم، افزایش توجه به اثرات زنان سینماگر با گسترش جنبشهای فعالیتهای زنان و افزایش توجه به تفاوتها و نقاط قوتی که زنان به فیلمسازی یا سایر کارهای مرتبط با سینما روی میآورند، میتواند این حضور را بیشتر کند و فاصله بین مردان و زنان را نیز در سینما به کاهش برساند. کوتاه سخن اینکه با توجه به چالشها و پیشرفتهایی که زنان فیلمساز و سینماگردر سینمای جهان تجربه کردهاند، میتوان ادعا کرد که این گروه از هنرمندان با تلاشهای فراوان و استفاده از فرصتهای جدید، به شکل قابل توجهی در توسعه و پیشرفت صنعت سینما نقش داشته و دارند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- اهدا کنندگان جوایز اسکار معرفی شدند
- معرفی برگزیدگان منتقدان لندن/ «منطقه مورد علاقه» فیلم سال شد/ «اوپنهایمر» و «باربی» دست خالی ماندند
- «باربی» سیاسی شد/ ادامه واکنشهای انتقادی به اسکار
- عذرخواهی الیور استون از سازندگان «باربی»
- «اوپنهایمر» پیشتاز نامزدهای اسکار ۲۰۲۴ شد/ انیمیشن ایرانی نامزد شد
- معرفی برندگان گلدن گلوب/ کریستوفر نولان بهترین کارگردان شد/ ۵ جایزه برای «اوپنهایمر»
- یک جایزه برای ژان لوک گدار؛ انتخاب متفاوت انجمن ملی منتقدان فیلم/ «زندگیهای گذشته» بهترین شد
- گزارشی از گیشه سینمای جهان در ۲۰۲۳/ ده فیلم پرفروش سال
- فهرست اولیه نامزدهای ۱۰ بخش جوایز اسکار منتشر شد/ جایگیری انیمیشن ایرانی در لیست
- نولان: حال سینما خوب است/ تماشاگران به سینما برگشتهاند
- «منطقه مورد علاقه» بهترین فیلم از نگاه منتقدان تورنتو شد/ معرفی برگزیدگان
- هدیه بابا نوئل به عاشقان سینمای مردم پسند/ درباره انتخاب کارگردان «باربی» به عنوان رئیس هیات داوران کن
- «باربی» کن را هم گرفت/ گرتا گرویگ رئیس داوران جشنواره ۲۰۲۴ شد
- معرفی نامزدهای جوایز گلدن گلوب/ «باربی» در صدر
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
آخرین ها
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری