سینماسینما، جابر تواضعی
درست یا غلط، تصویر روشنفکران با هنرمندان خلاق – نویسندگان، شاعران و فیلمسازان- بر هم منطبق شده است. نحوه زیست و جنس آثار نویسندگان و هنرمندان ایرانی دهه چهل هم این تصویر را برای ما پررنگتر کرده است. بهطور کلی درستی یا نادرستی این انطباق، موضوع مفصل و پردامنهای است که به کشور ما هم منحصر نیست. اما اینکه از یک هنرمند توقع داشته باشیم که در مقام روشنفکر برای تمام معضلات جامعه راه حل داشته باشد یا مدام و همیشه و صریح موضع اش را نسبت به قدرت و وقایع جامعه عنوان کند، انتظار درست و بهجایی است؟
واکنشهای مختلف نسبت به حرفهای اصغر فرهادی در جشنواره کن نیز حول همین نگاه شکل گرفت. جماعت معلومالحال عموماً غیرسینمایی و بعضاً سینمایی که در خدمت اهداف ایدئولوژی و گفتمان هژمونی حاکماند به کنار؛ روی صحبت ام با اهالی سینما و منتقدانی است که بدون دیدن فیلم، شیرینی قهرمانیاش را به کام بقیه تلخ میکنند. واقعاً از فیلمسازی که خودش هم با هزار اما و اگر و همان شرایط پرپیچوخم موجود همیشگی، با استانداردهای جهانی فیلم ساخته چه انتظاری داریم؟
صدور راهکار یکشبه برای برونرفت از همه معضلات؟ پیگیری نبود واکسن و چرایی وضعیت قرمز کشور؟ درخواست کمک برای کارگران هفتتپه و بیآبی هورالعظیم و وضعیت گاومیشها؟ جلب توجه سازمانهای حمایت از حیوانات به خاطر جمع کردن سگهای خانگی و محروم کردن مردم از حداقلهای دلخوشی و آزادی؟ ادعای رهبری جریان اپوزیسیون یا اعلام مبارزه مسلحانه؟ این همان نگاه و انتظار غلطی نیست که باعث میشود حاتمی کیا در صحنهای از «آژانس شیشهای»، مردی را که با عینک تیرهاش یادآور کیارستمی است، دست بیندازد؟
فرهادی با جملاتی ساده گفت که تنها راه آزادی مردم کشورم آگاهیرسانی است. بله، از یک جهت این یک جمله سهل و ممتنع است و در این شرایط ویژه خشم ما را فرو نمینشاند، اما از منظری دیگر از کسی که کار فرهنگی میکند و به عمق میاندیشد، چه حرف اصیلتری را میتوان انتظار داشت؟ بیضایی در «سر زدن به خانه پدری» درباره جایگاه امید در «سگکشی» توضیح میدهد که نقطه امید این فیلم، پایان آن است و کاری که گلرخ کمالی میکند. او اسلحه را میاندازد و قلم برمیدارد تا «سگکشی» را بنویسد. مثل باشو که سنگ را میاندازد و کتاب برمیدارد. یعنی اینکه تنها نقطه امید، خلاقیت است. [۱]
در چنین شرایطی، و اساساً در هر شرایطی، برای هنرمندانی در حد و جایگاه بیضایی و فرهادی –فارغ از اینکه آثارشان با سلیقه ما همخوان است یا نه- چه کاری مهمتر از خلاقیت و آگاهی بخشی سراغ دارید؟ خشم و احساسات ما باعث میشود بدون در نظر گرفتن تفاوت مدیومها و رسانههای مختلف، نوک دماغمان را ببینیم و از یک فیلمساز جهانی، انتظاری در حد یک ژورنالیست داشته باشیم.
[۱]: تواضعی، جابر، سر زدن به خانه پدری، تهران: انتشارات روشنگران، چ ۱، ۱۳۸۳، ص ۲۰۴٫
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- دیدار اصغر فرهادی با علاقهمندان فیلمهایش در استانبول
- سینمای ملی ایران را تعریف کنید و شکل آن را بکشید
- سینماگران ایرانی برای اسکار ۲۰۲۵ چقدر شانس دارند؟
- سینماگران ایرانی در اسکار ۲۰۲۵ چقدر شانس دارند؟
- تمجید مدیر نتفلیکس از فیلم اصغر فرهادی
- فرهادی تجریباتش را در اردن به اشتراک میگذارد
- ترایبکا ۲۰۲۴ برندگانش را معرفی کرد/ انیمیشن ایرانی برنده شد
- با حضور منصور بهرامی و بوریس بکر؛ نمایش مستند «ناستی» در جشنواره بینالمللی فیلم کن
- فرهادی داور جشنواره ترایبکا شد
- صعود مقاومت ناپذیر و حیرت انگیز آقای کارگردان/ نگاهی به فیلم «چهارشنبه سوری» به مناسبت سالروز تولد اصغر فرهادی
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
نظر شما
پربازدیدترین ها
- ردپای یک کارگردان مؤلف / نگاهی به فیلمهای کوتاه سعید روستایی
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاصی سینماسینما/ نامه امیر اثباتی به کمال تبریزی؛ کنجکاوم بدانم قرار است در شورای پروانه نمایش چه گلی به سر سینما بزنید
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- انعقاد قرارداد سهجانبه همراه اول در حوزه زنجیره تأمین محصولات کشاورزی صادراتی
- همکاری اپلیکیشن «اوانو» و «ازکیوام» در همپذیرندگی کیف پول
- درباره پوستر جشنواره فیلم فجر پوستری که هرساله بحث برانگیز می شود
- اختصاصی سینماسینما/ نامه امیر اثباتی به کمال تبریزی؛ کنجکاوم بدانم قرار است در شورای پروانه نمایش چه گلی به سر سینما بزنید
- با تصویری از فیلم سینمایی «مادر»؛ پوستر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر رونمایی شد
- برآیندی از نظرسنجیهای مختلف؛ بهترین فیلمهای ۲۰۲۴ به انتخاب بیش از ۴۰۰ منتقد
- «ژاله علو مرگ ندارد»/ بدرقه پیکر ژاله علو به خانه ابدی
- «دِویل» به ۵ اجرای پایانی رسید/ بررسی نمایش در یک گفتگوی مجازی
- سوینا منتشر میکند؛ ۳ داستان کوتاه با صدای نازنین مهیمنی
- با حکم وزیر ارشاد؛ اعضای جدید شورای پروانه نمایشِ فیلمهای سینمایی منصوب شدند
- رونمایی از دو سرویس همراه اول در بازدیدهای معاون راهبردی رئیسجمهور و رگولاتوری
- هیات امنای انجمن سینمای جوانان ایران منصوب شدند
- کتاب «صحنه عشق من است» رونمایی میشود/ تقدیر از ادنا زینلیان
- خسرو خسروشاهی: کسی دیگر در دوبله نمانده است/ امیدوارم چراغ دوبله خاموش نشود
- نخستین جایزه ملی پویانمایی فراخوان داد
- رونمایی از سرویسهای دیجیتال و هوش مصنوعی همراه اول با حضور وزیر ارتباطات
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ فیلمِ بعدی نولان، اقتباسی از اودیسه است
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ هیأت داورانِ فیلمهای کوتاه داستانی معرفی شدند
- آیا بهروز شعیبی گزینه خوبی برای مدیریت انجمن سینمای جوان است ؟
- همه در اندوه خاموشی صدایی ماندگار/ پیامهای تسلیتی که برای درگذشت ژاله علو منتشر شد
- میزبانی ۱۱ سالن از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر
- اعضای آکادمی سینمای مستند ایران انتخاب شدند
- با حکم رئیس سازمان سینمایی؛ بهروز شعیبی مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران شد
- شبنشینی غیرایرانی در هفتِ یلدایی
- جوایز ادبی و دوستان و دشمنان واقعی
- انتقاد نویسنده روزنامه اعتماد از جشنواره سینما حقیقت : اغلب آثار شلخته و پروپاگاندایی بودند
- بلا گردان / در حاشیه مستند «ضد قهرمان»
- کوتاه درباره «ملاقات با جادوگر» لمپنیسم سینمایی!
- بازدید معاون اول رییسجمهور و وزیر ارتباطات از غرفه همراه اول
- پس از ۳۸ سال؛ رئیس فیپرشی استعفا داد