سینماسینما، جابر تواضعی
درست یا غلط، تصویر روشنفکران با هنرمندان خلاق – نویسندگان، شاعران و فیلمسازان- بر هم منطبق شده است. نحوه زیست و جنس آثار نویسندگان و هنرمندان ایرانی دهه چهل هم این تصویر را برای ما پررنگتر کرده است. بهطور کلی درستی یا نادرستی این انطباق، موضوع مفصل و پردامنهای است که به کشور ما هم منحصر نیست. اما اینکه از یک هنرمند توقع داشته باشیم که در مقام روشنفکر برای تمام معضلات جامعه راه حل داشته باشد یا مدام و همیشه و صریح موضع اش را نسبت به قدرت و وقایع جامعه عنوان کند، انتظار درست و بهجایی است؟
واکنشهای مختلف نسبت به حرفهای اصغر فرهادی در جشنواره کن نیز حول همین نگاه شکل گرفت. جماعت معلومالحال عموماً غیرسینمایی و بعضاً سینمایی که در خدمت اهداف ایدئولوژی و گفتمان هژمونی حاکماند به کنار؛ روی صحبت ام با اهالی سینما و منتقدانی است که بدون دیدن فیلم، شیرینی قهرمانیاش را به کام بقیه تلخ میکنند. واقعاً از فیلمسازی که خودش هم با هزار اما و اگر و همان شرایط پرپیچوخم موجود همیشگی، با استانداردهای جهانی فیلم ساخته چه انتظاری داریم؟
صدور راهکار یکشبه برای برونرفت از همه معضلات؟ پیگیری نبود واکسن و چرایی وضعیت قرمز کشور؟ درخواست کمک برای کارگران هفتتپه و بیآبی هورالعظیم و وضعیت گاومیشها؟ جلب توجه سازمانهای حمایت از حیوانات به خاطر جمع کردن سگهای خانگی و محروم کردن مردم از حداقلهای دلخوشی و آزادی؟ ادعای رهبری جریان اپوزیسیون یا اعلام مبارزه مسلحانه؟ این همان نگاه و انتظار غلطی نیست که باعث میشود حاتمی کیا در صحنهای از «آژانس شیشهای»، مردی را که با عینک تیرهاش یادآور کیارستمی است، دست بیندازد؟
فرهادی با جملاتی ساده گفت که تنها راه آزادی مردم کشورم آگاهیرسانی است. بله، از یک جهت این یک جمله سهل و ممتنع است و در این شرایط ویژه خشم ما را فرو نمینشاند، اما از منظری دیگر از کسی که کار فرهنگی میکند و به عمق میاندیشد، چه حرف اصیلتری را میتوان انتظار داشت؟ بیضایی در «سر زدن به خانه پدری» درباره جایگاه امید در «سگکشی» توضیح میدهد که نقطه امید این فیلم، پایان آن است و کاری که گلرخ کمالی میکند. او اسلحه را میاندازد و قلم برمیدارد تا «سگکشی» را بنویسد. مثل باشو که سنگ را میاندازد و کتاب برمیدارد. یعنی اینکه تنها نقطه امید، خلاقیت است. [۱]
در چنین شرایطی، و اساساً در هر شرایطی، برای هنرمندانی در حد و جایگاه بیضایی و فرهادی –فارغ از اینکه آثارشان با سلیقه ما همخوان است یا نه- چه کاری مهمتر از خلاقیت و آگاهی بخشی سراغ دارید؟ خشم و احساسات ما باعث میشود بدون در نظر گرفتن تفاوت مدیومها و رسانههای مختلف، نوک دماغمان را ببینیم و از یک فیلمساز جهانی، انتظاری در حد یک ژورنالیست داشته باشیم.
[۱]: تواضعی، جابر، سر زدن به خانه پدری، تهران: انتشارات روشنگران، چ ۱، ۱۳۸۳، ص ۲۰۴٫
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- سینماسینما/ گزارش کوتاه محمد حقیقت از نشست مطبوعاتی دبیر جشنواره کن
- برگزاری نشست رسانهای دبیر جشنواره کن؛ فیلمهای حاضر در کن ۲۰۲۴ معرفی شدند/ فیلم کارگردان ایرانی در بخش مسابقه
- به ریاست فیلمساز اسپانیایی؛ هیات داوران هفته منتقدین بینالمللی کن معرفی شد
- کوین کاستنر با «افق» به جشنواره کن ۲۰۲۴ میرود
- مدیر جشنواره کن به سوالات ورایتی پاسخ داد/ از مرگ سینما تا جشنواره سیاسی
- فیلم افتتاحیه جشنواره کن معرفی شد/ آغاز با کمدی
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!