سینماسینما، حسین آریانی
۱-نقطه قوت فیلم «غلامرضا تختی» در ارائه فیلمی زندگی نامه ای، متفاوت و تاثیرگذار و خلقِ ترکیبی هنرمندانه و ظریف از صحنه های مستند و داستانی است؛ به گونه ای که گاه نمی توان صحنه های فیلم اصلی را از تصاویر آرشیوی و مستند تمیز داد. اوج این مسئله را در سکانس پُرهیجان مسابقهی کشتی فینال المپیک ملبورن شاهد هستیم، که نشان از توانایی قابل توجه تکنیکی و فنی توکلی دارد. استفاده از میزانسنی دقیق و تاثیرگذار، دینامیسم تصویری مثال زدنی، تقطیع نفسگیر و پُر شتاب نماها، حرکات موثر دوربین و پیوند خوردن شگفت انگیز نماها با تصاویر مستند و خبری، سکانسی با شکوه، مسحورکننده و به شدت سینمایی را پیش روی مخاطب قرار داده است.
یک سوم ابتدایی فیلم، یعنی از شروع فیلم تا لحظهای که تختی کشتی فینال المپیک ملبورن را می برد، بسیار دیدنی و جذاب است؛ در دو سوم باقیمانده اما، فیلم دچار اُفت می شود و برخی نقاط ضعف نمایان می شوند.
۲-یکی از نقاط ضعف فیلم را باید در انتخاب نامناسبِ نابازیگر نقش تختی جستجو کرد؛ که با وجود شباهت ظاهری فراوان به تختی و حضوری شمایل وار در فیلم؛ گاهی بازی یکنواخت و کم اوج و فرودش آزاردهنده است.
او بدن و بیانی ناآموخته و میمیک چهره ای غیرمنعطف دارد. در فرازها و فرودهای زندگی تختی در میمیک چهره اش تفاوت چندانی حس نمی کنیم؛ و در بیشتر لحظات فیلم در حال لبخند زدن یا خندیدن با یک ژست خاص است.(کافی است لبخند او در دیدار با دکتر مصدق و آیت الله طالقانی را یک بار دیگر به یاد بیاوریم).
از پَسِ چنین میمیک چهره ی غیر منعطفی، در بسیاری از صحنه های فیلم هوش، تجربه و ذکاوتی، احساس نمی شود؛ و حتی در لحظاتی ناخودآگاه حسی از ناپختگی، ضعفِ تدبیر و ساده لوحی را به تماشاگر منتقل می کند.
۳-«غلامرضا تختی» فیلمی به روایت سوم شخص است. راوی فیلم خبرنگاری است که به عنوان عکاس و گزارش گر فعالیت می کند. او از همان آغاز فیلم به تماشاگر یادآوری می کند که شخصیتی تاریخی چون تختی را نمی توان به طور کامل شناخت.
در فیلم هم به جز اطلاعات انگشت شمارِ نسبتا جدیدی در مورد تختی مثل مبتلا بودن او به بیماری سرطان، با اطلاعاتِ تازه و غافلگیر کننده ای فراتر از آنچه قبلا در مورد تختی شنیده ایم یا خوانده ایم رو به رو نمی شویم. البته با وجود اینکه بسیاری از حوادث فیلم را از پیش می دانیم ، ولی این قابل پیش بینی بودن با توجه به نگاه اسطوره ای توکلی به شخصیتی چون تختی، در مجموع منطقی و قابل قبول است .
به عبارت دیگر دلیل اینکه فیلم غلامرضا تختی روایتی مطابق انتظار و هماهنگ با دیدگاه عمومی و حتی رسمی از زندگی تختی(به جز در صحنه خودکشی پایانی)دارد، نگاه اسطوره ای به شخصیت تختی است. البته اگر در این میان توکلی با حفظ وجه اسطوره ای شخصیت تختی به سراغ برخی از اطلاعات جدید از زندگی او می رفت، به مراتب می توانستیم با فیلم جذاب تری رو به رو باشیم.
۴- فیلم غلامرضا تختی و به خصوص صحنه خودکشی پایانی اش ناخودآگاه نگارنده را به یاد داستان «شاهزاده خوشبخت» اسکار وایلد انداخت. (به نظر پَرت و بی ربط می آید؟ توضیح می دهم).
این را دیگر همه می دانیم که مردم، تختی را عاشقانه دوست داشتند و هنوز هم دارند. اما متاسفانه، بسیاری از آن ها در زمان حیاتِ تختی درخواست ها و انتظارات نامعقولی از وی داشتند؛ و او را همچون عابر کارت یک بنگاه خیریه می دیدند. البته تختی هم متقابلا به مردم عشق می ورزید؛ و متاسفانه توانایی جواب رَد دادن به مردم را نداشت؛ چرا که خود را همیشه بدهکار محبتِ مردم می دانست. بدین ترتیب او درگیر چالشی دشوار شده بود، چرا که می بایست از دارایی نه چندان فراوان خود و خانواده اش پاسخ گوی مطالبات بی پایان مردم باشد.
به بیان دیگر تختی درگیر بحران ها و فشار های بی امان روانی و جسمی و اندوهگین و افسرده از اختلافات خانوادگی و فشارهای حکومت پهلوی، و رودررو با چالش مطالبات فزاینده مردم (این مسئله به درستی و به شیوه تاثیرگذاری در سراسر فیلم به نمایش در آمده است. کافی است تقاضای کمکِ خدمتکار هتل از تختی را حتی لحظه ای قبل از خودکشی او به یاد بیاورید!) به تدریج تحلیل رفت و به پایانِ خط رسید.
این به سرگذشت مجسمه ی شاهزاده در داستان «شاهزاده خوشبخت» اسکار وایلد می ماند؛ که یکی یکی و عاشقانه سنگ های قیمتی و اشیاء ارزشمند پیکرش را به مردم تنگدست و نیازمند شهر بخشید، تا اینکه دیگر در پایان، مجسمه ای بر جای نمانده بود.
تختی در مصاحبه ای در سال های دور گفته بود: «هیچ چیز نمیتواند مرا خوشحال کند؛ ثروت، شهرت، مقام، مدال طلا و محبوبیت. مهم ترین چیز برای من عشق نسبت به این مردمی است که همیشه به استقبال من میآیند و من برابر آنها همیشه احساس شرمندگی میکنم. راستی چقدر محبت بدهکارم؟»
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تقابل تجارت و واقعیت/ نگاهی به فیلم «روز صفر»
- «روز صفر»؛ مرز باریک صعود و سقوط
- غریبههای آشنا/ تاملی بر فیلم «هارمونیهای ورکمایستر» ساخته بلا تار
- بهرام توکلی سریال «مترجم» را میسازد
- داوران بخش مسابقه ملی جشنواره فیلم کوتاه تهران معرفی شدند
- آغاز داوری/ یادداشت داوران جشنواره فجر خطاب به مخاطبان سینما
- داوران بخش «سودای سیمرغ» جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران از نگاه نویسندگان سینماسینما (۳)/ شادی حاجی مشهدی، الناز راسخ
- تهیهکننده «نون خ» تکذیب کرد/ نویسندهای به عوامل تولید این سریال اضافه نشده است
- بهرام توکلی به نویسندگان«نون.خ۳» پیوست
- انتشار نخستین عکس از ساعد سهیلی در «روز صفر»
- بدترین فیلمهای ۲۰۱۹، از نگاه منتقدان ورایتی
- جذاب اما نه فوقالعاده!/ نگاهی به فیلم “متری شیش و نیم”
- یک فیلم خیلی خوب ببینید/ نگاهی به فیلم «روسی»
- «اینسرت»/ رئالیسمِ تلخِ بارانی؛ نگاهی به فیلم «سرکوب»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- تحسین امیر کوستوریتسا از فیلم سینمایی «دوار» در جشنواره فیلم روح آتش
- چهار مستند ایرانی در جشنواره هات داکس
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر