سینماسینما، ناصر صفاریان
به بهانۀ انتشار مطلبی درباره فروغ فرخزاد در ویژهنامۀ زنان سینماگر مشهور جهان در نشریه معتبر «کایه دوسینما»، اشارههایی به فعالیتهای فروغ در سایت «سینماسینما» منتشر شده. در این خبر که به دنبال نوشته این ماهنامه فرانسوی درباره نوشتن سناریوی هزار صفحهایِ فروغ انتشار یافته، اشاره شده به مهم بودن و تازه بودن و تاکید بر این که نه در زمان زنده بودن و نه پس از مرگ فروغ هیچ یک از دوستان و پژوهشگران در این زمینه چیزی نگفتهاند و هیچ سندی ارائه ندادهاند.
با توجه به این که در پایان نوشته این سایت آمده «جالب خواهد بود محققان و نزدیکان فروغ مثل ابراهیم گلستان در این باره اطلاعاتی در اختیار علاقهمندان این شاعر بزرگ قرار دهند» برای اصلاح این اشارههای نادرست، ذکر چند نکته لازم است. خیلی سال قبل از انتشار در شماره ژوییه- اوت امسال «کایه دو سینما»، در کتاب «آیههای آه» (۱۳۸۱) و فیلم «اوج موج» (۱۳۸۲-۱۳۷۸) توسط بنده به صراحت ذکر شده که فروغ فیلمنامهای داشته با محوریت زن ایرانی که پیش از آن هم در برخی منابع به هزارصفحهای بودنش اشاره شده، ولی با توجه به در دسترس نبودنِ متن کامل نمیتوان اشاره درست و مطمئنی به تعداد صفحههایش داشت. هم در کتاب و هم در فیلم بنده هم تصویر سه صفحه از این فیلمنامه منتشر شده است. بنا بر آنچه در تحقیقات به آن رسیده بودیم، در سال ۱۳۴۳ فروغ مشغول نوشتن این فیلمنامه شده و بنا به روایت نزدیکان او از جمله پوران فرخزاد و احمدرضا احمدی این اثر نیمهکاره مانده است. احمدی که از نزدیک در جریان موضوع بوده و نوعی همکاری اولیه هم شکل گرفته بوده، در این باره میگوید: «سال ۴۳ هم که مجبور شدم برای خدمت وظیفه بروم کرمان، با هم مکاتبه داشتیم. آن موقع مشغول نوشتن فیلمنامهای بود درباره یک زن تنها؛ و قرار بود بعدا با هم روی آن کار کنیم.» (آیههای آه- صفحه ۱۲۴- چاپ سوم- نشر نو- ۱۳۹۵)
در جای دیگری از این نوشته اشاره شده: «بنا به اطلاعات ما او داستان کوتاه یا رمان هم ننوشته بود.» در حالی که فروغ در سال ۱۳۳۴، همزمان با جدایی از پرویز شاپور، به نوشتن داستان کوتاه رو میآورد و با نام مستعار منتشرش هم میکند. داستانهایی که مثل برخی فعالیتهای فروغ، بیشتر برای گذران زندگی بوده و نه فقط در قیاس با شعرهای ماندگار او جایگاه خاصی ندارد که اصلا خودش هم به همین دلیل علاقهای نشان نمیداده امضایش را پای آنها بگذارد. بعدها هم که زندگیاش از نظر مالی سروسامانی میگیرد، عمر این گونه فعالیتها به سر میرسد. در این میان، از آخرین نمونهها میتوان به دو داستان کوتاه «بی تفاوت» و «کابوس» اشاره کرد که در سال ۱۳۳۶، در سوم و دهم دی ماه در مجله «فردوسی» منتشر شده است. در این زمینه هم، داستاننویسی فروغ، گذشته از انتشار در منابع متعدد پیشین، هم در کتاب «آیههای آه» و هم در فیلم «جام جان» (۱۳۸۰-۱۳۷۸) توسط بنده مورد اشاره قرار گرفته بود.
به هر روی، شهرت فروغ شاعر بسیار بیشتر از دیگر وجوه هنری و ادبی اوست و حتی فیلم مهم «خانه سیاه است» هم که اثر ماندگاری در تاریخ سینمای ایران است، گرچه در این سالها فرصت بیشتری برای دیده شدن یافته و وجه سینمایی فروغ را در دل و ذهن مخاطبان پررنگتر کرده، اما هنوز هم در برخی موارد، حتی در میان قشر کتابخوان و علاقهمند، چنین پرسشهایی مطرح میشود که «مگر فروغ شاعر نبوده؟»، «مگر فروغ فیلم هم ساخته؟» و… پس با این حساب، شاید عجیب نباشد بیاطلاعی از انتشار خبرِ فیلمنامه نوشتن توسط فروغ و حتی منتشر شدن چند صفحه از آن در ایران و اظهار تعجب برخی دوستان از انتشار خبرش توسط فرانسه به تازگی. ولی خب به هر حال، واقعیت این است که این حرفها خیلی وقت پیش در همین ایران خودمان گفته شده بوده.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- قربانیانِ یک قانونِ نادرست
- جاودانگی صدا تا ابد/ به مناسبت سالگرد درگذشت محمدرضا شجریان
- امضای یک بیانیه: تبعات و ممنوعیات
- به نام ایران: حذف سینمای مستقل/ درباره انتشار غیرقانونی فیلمها در یک سایت + ویدئو
- در برنامه سینماتک خانه هنرمندان مطرح شد/ «درخت گلابی» ماندگارترین اثر سینمای ایران درباره عشق اول است
- بر بلندای موج فروغ/ فعالیتهای پرشمارِ این روزها دربارۀ فروغ فرخزاد
- روایت ناصر صفاریان کارگردان ۳فیلم مستند درباره فروغ فرخزاد از مصائب ساخت این فیلمها
- داوران بخش مسابقه ملی جشنواره فیلم کوتاه تهران معرفی شدند
- ردپای شاعرانگی در فیلم/ فروغ فرخزاد شاعر تا کیارستمی فیلمساز
- چهاردهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» آغاز به کار کرد/ برنامههای روز اول
- عکس پرویز پورحسینی و فروغ فرخزاد در نمایشی از پری صابری
- گفتوگو با ابراهیم گلستان/ اصلا به فستیوالها و جوایز اعتنا نمیکنم
- از فروغ تا کیارستمی/ تنها صداست که می ماند
- نکتههای گمشده سینمای ایران/ اهمیت دکور در سینمای دهه ۳۰ + ویدئو
- فیلم زندگی «فروغ فرخزاد» ساخته میشود
نظر شما
پربازدیدترین ها
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
آخرین ها
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول