سینماسینما، ایلیا محمدینیا
خانه سیاه است به عنوان نخستین فیلم و متاسفانه آخرین فیلم فروغ در مقام کارگردان اثری مهم و ارزشمند در سینما و خاصه سینمای مستند محسوب می شود. هر چند در همان سالهای دهه چهل تا همین چند سال پیش در اینجا کوشیدند فیلم را فاقد ارزش هنری دانسته و اثری دروغین بخوانند تا نادیده بگیرند و البته در بهترین حالت در اوج استیصال تلاش کردند موفقیت فیلم را تنها مرهون حضور و نام ابراهیم گلستان بدانند که خب فیلمسازی مهم و اثر گذار در سینما بود و هست.
یادم می آید کامران شیردل فیلمساز شهیر و ارزشمند سینمای مستند در نشستی که با حضور یکی دو فیلمساز جوان در حاشیه جشنواره فیلم مستند کیش در سال ۱۳۸۲ داشت می گفت که فیلم خودتان را بسازید بدون آنکه به حضور جشنواره ای آن فکر کنید. فیلم خوب سرانجام راهش را پیدا می کند.
خوشبختانه اما نادیده گرفته شدن فیلم در اینجا توسط منتقدان و برخی چهره ها که داعیه هنر و سینما داشتند باعث نشد این اثر ارزشمند به محاق فراموشی رود. نقد چند منتقد خوشنام سینما همچون جاناتان رزنبام و مستند ساز فرانسوی کریس مارکر و انتخاب «خانه سیاه است» در نظر خواهی سال ۲۰۱۲ نشریه سایت اند ساوند در میان ۲۵۰ فیلم برتر جهان نگاه ها را در اینجا تعدیل و عوض کرد. البته بعدها درباره آثار اولیه فیلمسازانی همچون سهراب شهید ثالث و عباس کیارستمی و… همین اتفاق در اینجا افتاد تا افتخار کشف و شناسایی آنها به جشنواره ها و منتقدان خارجی برسد.
به هر روی آنچه که مهم است حضور ردپای شاعرانگی فروغ در مستند جذاب و هنوز و تا ابد دیدنی اوست.
اینکه چگونه می توان درباره مساله ای همچون بیماران جذامی محبوس در جذامخانۀ بابا باغی تبریز که کمتر فیلمسازی با توجه به عدم شناخت و آگاهی کافی از بیماری جذام در آن سالها جرات نزدیک شدن به آن را داشت فیلمی ساخت و در دام شعار زدگی و سانتی مانتالیسم رایج اینگونه آثار نیفتاد.
اینکه چگونه در طی ۱۲ روز، مستندی ماندگار ساخت که بتوان در لایه های مختلف آن نگرش های فلسفی و حتی سیاسی را گنجاند به نحوی که اصطلاحا از فیلم بیرون نزند و لطمه ای به فیلم وارد نشود.
با نگاهی گذرا به این فیلم و اشعار فروغ به ویژه در دو مجموعه «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» به خوبی می توان درک کرد که می توان شاعرانه فیلم ساخت اگر شعر را خوب درک کرده باشی. درست همانند همان کاری که عباس کیارستمی در بسیاری از آثارش به انجام رساند. با نگاهی به جهان بینی فیلم هایی همچون «زیر درختان زیتون» «زندگی و دیگر هیچ»، «طعم گیلاس» و «باد ما را خواهد برد» و… که در آنها مسئله اصلی و ظاهری مرگ است لایه هایی پررنگ از شور و حرارت در زندگی را می توان یافت. درست همانگونه که در تنها فیلم فروغ همین فرمول رعایت شده است. اینکه کیارستمی تا چه اندازه تحت تاثیر فیلم خانه سیاه است بود و یا اینکه خود به دور از هر گونه تاثیر پذیری به این نگاه مستقل شاعرانه در فیلم هایش رسید نیاز به بررسی و مداقه در مجالی دیگر دارد.
امروز هشتم دی ماه زاد روز شاعری جوانمرگ است که در عمر کوتاه خود توانست در عرصه شعر و فیلمسازی اثر گذار باشد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- ادای احترام جشنواره کرالا به مهرجویی و گلستان
- ابراهیم گلستان؛ هنرمندی که خود یک اثر هنری بود
- پیام کانون کارگردانان سینمای ایران به مناسبت درگذشت ابراهیم گلستان
- ابراهیم گلستان درگذشت
- آثار کیارستمی، شیردل، گلستان، نادری، بنیاعتماد و… در ایتالیا اکران میشوند
- جاودانگی صدا تا ابد/ به مناسبت سالگرد درگذشت محمدرضا شجریان
- «تا جمعه، رابینسون»؛ رودررویی مجازی دو سینماگر بزرگ از دو موج نو
- سینماسینما/ جشن تولد سینهفیلها برای گدار/ گلستان و گدار روبروی هم در «تا جمعه، روبینسون»
- مروری بر کارنامه چهار فیلمساز مطرح سینمای ایران در برنامه سینماتک خانه هنرمندان/ چگونه دوربین به خانقاه دراویش راه یافت
- نمایش «مستندهای کمیاب» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- بر بلندای موج فروغ/ فعالیتهای پرشمارِ این روزها دربارۀ فروغ فرخزاد
- روایت ناصر صفاریان کارگردان ۳فیلم مستند درباره فروغ فرخزاد از مصائب ساخت این فیلمها
- برشهای کوتاه/ مستند «گنجینههای گوهر»
- عکس پرویز پورحسینی و فروغ فرخزاد در نمایشی از پری صابری
- اختصاصی سینماسینما/ سخنان ابراهیم گلستان در مراسم نخستین دوره جایزه آکادمی سینماسینما شهریور ۹۷
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
آخرین ها
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه