سینماسینما، محمدرضا بیاتی*
همه عادل دوست دارند!؟ خیلیها دوستاش دارند اما همه نه؛ ناجوانمردیهایِ این دو سالی که نبود را هم نادیده بگیریم در بین فوتبالیها دشمن هم کم نداشت؛ یا به دلیل تعصب رنگی یا رقابت، حسادت و یا حتی سلامت و صداقت! حداقل میتوانم بگویم آنقدر که سینماییها شیفتهی عادل هستند فوتبالیها نیستند. حضورش در بعضی جشنوارههای سینمایی و تشویق پُرشورِ او را حتماً دیدهاید. فردوسیپور، استاد شجریان نیست که در هنرش به کمالی دستنیافتنی رسیده بود. معیارهای حرفهای را مبنا قرار دهیم میشود در جنبههای مهمی عملکرد او را نقد کرد. اما عادل ویژگیهای ناب و نایابی دارد که آن کم و کاستیها دیگر به چشم نمیآیند. واقعاً ما چرا اینقدر او را دوست داریم؟ با همان صدای گرفته و ایرادهای فاحش در فن بیان و تأکیدهای بیش از حد بر کلمات. با همان حرکات اضافهی دست و صورت. با خجالت کودکانه از دوربین، پایین انداختن سر و پرت کردنِ حواس با خودکار و یادداشت، و همزمان با آن حجب و حیای نجیباش، تیزهوش و بیپروا در برابر حقیقت و صداقت، و گاهی حتی همراه با شیطنت. راهرفتناش! وقتی که پای مونیتور میرفت. با گامهای باز و عضلات خشکِ خجالتیها و لنگر انداختن به چپ و راست؛ انگار که با فشار نگاه، راحت نیست. گاهی آن سکوتها و آن خودجوش-گفتنهای کناییاش.
سینماییها عادل را دوست دارند شاید چون نخبهشناس و نخبهپسندند حتی اگر زیرآبِ همدیگر را در عالم هنر بزنند؛ از روی رقابت یا حسادت! و حتی اگر خود هنر چندانی در چنته نداشته باشند ستایشگر نخبگانی هستند که با آنها تعارض منافع ندارند.
سینماییها عادل را دوست دارند شاید چون فوتبال یک داستان دراماتیک زنده است که در لحظه نوشته و خلق میشود. قصهای که راوی هم نمیداند حادثهی بعدی چیست و قهرمانها چه سرنوشتی خواهند داشت. گزارشگر فوتبال، راوی این دِرام زنده است. رازی که انگار تنها عادل از آن با خبر است. او میداند گزارشگری داد زدن و روی مخ ِ مخاطبرفتن و هیجانسازیهای تصنعی و کاذب نیست. عادل خوب میداند این رَوَند خلاق، رودِ خروشان و موجخیزی است که گزارشگر باید اختیار خود را به دست ِ ضربآهنگ امواج بسپارد تا در برابر رویدادهای مکاشفهآمیز، گشوده بماند.
بله اینها هست، اما بنظرم آنچه عادل فردوسیپور را یگانه کرده است ویژگی دیگری است. به گمانم او شاید تنها چهرهی بینقاب ِ رسانهی ملی بود. دریچهای به جهان واقعی. در زمانهای که فرهنگِ لاپوشان و کتمانگرِ ما دست در دست سیاست به کار تحریف حقیقت و سرپوشگذاری بر واقعیت مشغول بود، عادل، آینهای ساخت تا ما را آن چنان هستیم، خوب و بدِ ما را بازتاب دهد. نَوَد ِ فردوسیپور تنها یک برنامهی ورزشی نبود یک مستند اجتماعیِ خوشساخت ِ هفتگی بود. شهری را تخیل کنید که همه به نقاب عادت کردهاند اما یک نفر هست که هفتهای یک بار میآید و بینقاب از میان آن شهر میگذرد. میدانید چه لذتی است تماشای او؟ با همهی ضعف و قوتها اصالت بیریای او میدانید چه شعفی است؟ این راستی همان رازی است که عادل را محبوب حقیقتجویان و مغضوبِ برخی سیاستمدارن کرده است.
پایان زمستان سال ۱۳۹۰ به یاد بیاورید. شبی که نوروز و نَوَد ِ عادل همزمان شده بود. حبیب رضایی، سروش صحت و رامبد جوان مهمان برنامه بودند. ویژه برنامهای که تا ۳ صبح مردم را پای تلویزیون میخکوب کرد. اجرای آن شب با شیطنت مهمانها هنجارهای نقابداریِ رسانه را شکست و جذابیتی دلنشین داشت. ورزشکاری را هم دعوت کرده بودند. خبر سقوط ورزشکار از ارتفاعی بلند را خیلیها شنیده بودند و شکستگی استخوانی که احتمال معلولیت در آن بالا بود. مهمان مصدوم را -در یک نمای باز- روبروی عادل نشانده بودند. سه سینماگر هم در پسزمینه. در آن لحظات این چیدمان، یا به قول سینماییها میزانسِن، ذهن مخاطب را درگیر این سؤال میکرد که آیا ورزشکار معلول شده یا نشده. با اجرای هوشمندانهی فردوسیپور، تعلیق نفسگیر و دراماتیکی حاکم شده بود. عادل در دقیقترین لحظه از ورزشکار خواست بلند شود و راه برود! مهمان مصدوم روی پاهایش ایستاد. به سمت سینماگران رفت … دوباره برگشت و روی صندلی نشست. مسیر کوتاه رفت و برگشت ورزشکار -با گامهای شکننده و امکان سقوط- نه فقط حکایت از احساس اعجاز ِ درمان یک بیمار را داشت که معجزهی درک هنرمندانه و خلاقانهی عادل از رسانه بود. نوروز با این لحظات اصیل، نوروز شد.
سال نو بر عادل فردوسیپور و برهمگان مبارک باد.
*فیلمنامهنویس و فیلمساز
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- وداع رسمی عادل فردوسیپور با صداوسیما با تیتراژی ۹۰ ثانیهای
- چرا تلویزیون از مجریانش مراقبت نمیکند؟/ افول ناگهانی ستارههای تلویزیونی؛ همچنان پرسش برانگیز
- آقای جبلی! صراحت بیشتری داشته باشید /یک بار برای همیشه تکلیف ۹۰ را مشخص کنید
- چرا فردوسی پور کنار گذاشته شد؟ محمد سرافراز: مدیر شبکه ۳ خواست خودی نشان بدهد ۹۰ را تعطیل کرد
- مدیر مخالف عادل فردوسیپور از شبکه ۳ رفتنی شد؟/ شبکه ۲ یا سیما فیلم در انتظار فروغی
- وقتی فردوسیپورها نباشند…
- عادل که نباشد علیفر الگو می شود!
- معاون سیما: تغییر برخی از مدیران شبکهها اجتنابناپذیر است
- معرفی برگزیدگان جشنواره بینالمللی فیلمهای ورزشی ایران/ فوتبال ۱۲۰، بهترین برنامه ورزشی از نگاه مردم
- ساترا اجازه پخش برنامه علی کریمی درباره انتخابات فوتبال را نداد
- فردوسیپور عذرخواهی کرد
- آغاز ماراتن جشنواره سی و نهم فجر / گزارش تصویری
- بغض عادل ما را بس
- در گفتگو با کیوان کثیریان مطرح شد/ چرایی حملات تند به عادل فردوسیپور
- عادل فردوسیپور به قطر میرود/ فردوسیپور فینال لیگ قهرمانان باشگاههای آسیا را گزارش میکند
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت محمد حقیقت؛ چه کسی به نخل طلا نزدیک میشود؟/ درباره فیلم اول کارگردان زن فرانسوی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
آخرین ها
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
- میراث نفرینشده/ نگاهی به فیلم «پنجه آهنین»
- «استودیو جیبلی ژاپن» برنده دومین نخل طلای افتخاری جشنواره کن
- در برنامه «خط فرضی» مطرح شد؛ هنرمند اگر جهانبینی داشته باشد خفه نخواهد شد
- معرفی داوران دو بخش مستند و نماهنگ جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- اکران آنلاین غیرمنصفانه و ناعادلانه است/ چرا «کاپیتان» قربانی شد؟
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- محصول ۵۲ میلیون دلاری سینمای کره؛ ورنر هرتسوگ صداپیشه انیمیشن بونگ جونهو میشود
- قهرمانی مقتدرانه تیم ملی کشتی فرنگی در رقابتهای آسیایی با حمایت همراه اول
- «مجنون آن لیلی» هفته آینده روی صحنه میرود
- اولین حضور بینالمللی «چوپان» در یک جشنواره آلمانی
- بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره کلمبیایی
- فیلمهای ۱۵ روز سینماگران کن معرفی شدند/ جای خالی سینمای ایران در این بخش
- داوران بخش فیلمهای داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند
- «آنیتا، گمشده در اخبار» بهترین انیمیشن کوتاه کلیولند شد/ واجد شرایط رقابت در اسکار
- در چهل و دومین دوره؛ «انگشت طلا» ۶ جایزه از جوایز فیلم هنگکنگ را برد
- مرور آثار داریوش مهرجویی در مسکو
- «تمساح خونی» ۴۰ روزه ۱۰۰ میلیاردی شد
- نگاهی به مینی سریال رژیم
- چرا فیلمهای نوستالژی دهه شصتی همچنان محبوب هستند؟
- نیکی مظفری و بهنام شرفی همبازی شدند/ رونمایی از پوستر نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
- راهیابی«پیچ تاریخی» به جشنواره بینالمللی فیلم مسکو
- ساخت مستند فرمانده لوطی ها آغاز شد
- اکران «قویدل» در هنر و تجربه
- «نگین سیاه» محمدعلی سجادی بهترین انیمیشن جشنواره سنتمونیکا شد
- والتر هیل با یک فیلم نوآر برمیگردد/ ادامه بزن بزن در ۸۴ سالگی
- سینمای ایران مسافر کره جنوبی شد
- استخدام ۳ قهرمان کشتی کشور در همراه اول
- «بعد از رفتن» و «روایت ناتمام سیما» مسافر مسکو شدند