سینماسینما، جمال رهنمایی*
فیلم «کیک محبوب من» ساخته مریم مقدم و بهتاش صناعیها که این روزها میهمان جشنوارهها و سینماهای جهان شده روایتی ساده و روان از زندگی نسلی است که با محرومیت از لذت های ساده دنیا، زندگی خود را در تنهایی به پایان برده است.
فرامرز و مهین در یک جستجوی ناامیدانه یک شب را با هم سپری میکنند و در پایان راه زندگی بدون آنکه بتوانند کیک دستپخت مهین را با یکدیگر بخورند و شبی را پس از سالها محرومیت به شادکامی بگذرانند باز هم به دنیای تنهایی و ناکامی خود باز میگردند.
ساختن فیلمهای ساده کار بسیار سختی است چرا که تمام بار بیان قصه روی دوش روایت بازیگر و چهرههاست. تماشاچی بایستی در یک سکانس ساکت معمولی و بیتکلف جریان قصه را در درون خودش زندگی کند.
فیلم «کیک محبوب من» در بسیاری از صحنهها توانسته است این کار را به خوبی برای مردمانی که با این حسهای غریب زندگی میکنند انجام دهد. استقبال از فیلم در بازارهای جهانی هم نشانه دیگری از موفقیت فیلم در انجام این کار سخت است.
جرقه استفاده از باقیمانده عمر در یک دورهمی دوستانه برای یک پیرزن تنها که مجبور است از تنهایی تا ظهر بخوابد میخورد. او که با راهنمایی یکی از دوستان با تجربه خود راهی برای فرار از تنهایی یافته با ناشیگری نجیبانه در یک رستوران طعمه خود را پیدا میکند و با سرسختی او را به خانه خود دعوت میکند و تمام عاطفهای را که سالهاست همچون نوشیدنی کهنهاش روی هم تلنبار شده در یک شب نثار مرد میکند. گویی هر دو فهمیده اند که برای استفاده از این چند ساعت پایانی هیچ تردید و تعللی جایز نیست. آنها مراحل طولانی آشنایی و دوستی را به سرعت پشت سر میگذارند تا در نهایت بتوانند کیک و شادکامی را دوباره تجربه کنند. اما ظاهراً زندگی با هر دوی آنها سر ناسازگاری دارد.
پایان فیلم شباهت عجیبی با پایان فیلمهای روسی معاصر مانند «النا» و «لویاتان» ساخته آندری زویاگینتسف دارد. در این فیلمها هم پایان تلخ داستان از اراده افراد خارج است و شرایط اجتماعی به گونهای برساخته و چیده شده که انسان در مسیر کامیابی و بهرهمندی نیست و ناچار است که در مسیر تلخ سرنوشت تسلیم ناکامی و ناخرسندی شود.
نکته مهم دیگر این شرایط مشابه اجتماعی، نادیده گرفتن انسان و نیازهای او در معاملهای نه چندان پنهان با زندگی او است. در این سیستمهای اجتماعی آدمها مهرههایی بیارزش برای به حرکت درآوردن چرخهای توسعه در جامعهای هستند که حتی در دستیابی به توسعه تاریخی دراز مدت نیز کامیاب نیستند. این ناکامی مضاعف اجتماعی، درد این ناکامیها را دوچندان میکند. انسانهایی که به بهانه توسعه اجتماعی از زندگی فردی خود محروم میشوند و در نهایت جامعهای که به اهداف خود نرسیده را هم تجربه میکنند.
چقدر این مدل زندگی برای ما ایرانیان و روس ها آشنا ست.
در این مدلهای اجتماعی در همه دنیا انسانها ابزار برآورده ساختن میل سیاستمداران هستند. یک میل تاریخی به کسب قدرتی که شرایط آن هیچگاه فراهم نیست اما در دنیای خیالی سیاستمداران دست یافتنی و امکانپذیر است. چنین میل بیمارگونی را حتی دستیابی به اهداف سیاسی سیراب نمی کند.آنها برای جامعه اهدافی چنان بلند ترسیم میکنند که دستیابی به آنها تقریبا محال است و آنچه در میان این سیر تاریخی بر باد میرود زندگی ساده و ناکام مهینها و فرامرزهاست.
* روانشناس تحلیلی
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- پانزدهمین جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینما؛ تجلیل از صدرعرفایی، پورشیرازی و طوسی/ «علت مرگ نامعلوم» بهترین فیلم شد
- نگرانی انجمن تهیهکنندگان مستقل از حکم قضایی فیلم «کیک محبوب من»
- مخالفت صریح کانون کارگردانان با حکمِ محکومیت سازندگان «کیک محبوب من»
- با حکم دادگاه انقلاب تهران؛ سازندگان «کیک محبوب من» به حبس محکوم شدند
- فروش خوب «کیک محبوب من» در اکران فرانسه
- اولین دوره جایزه آرونا واسودف و یک نامزدی دیگر برای «کیک محبوب من»
- «کیک محبوب من»، رابطهای رویایی اما تراژیک
- «درون و بیرون۲»؛ مدیریت شکوهمند یک اضطراب
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- ۱۰ فیلم از سینماگران ایرانی در جشنواره آسیایی بارسلون
- «کیک محبوب من»؛ روایت سهل و ممتنع تنهایی
- درباره «ما با هم تمامش میکنیم»/ خشونت خانگی؛ قاتل خاموش نسلها
- با ۳ جایزه برای سینماگران ایرانی؛ برندگان جشنواره شیکاگو معرفی شدند
پربازدیدترین ها
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- مقایسه فیلمنامه «کوچک جنگلی» تقوایی با سریال افخمی/ از پژوهشِ روایتمحور تا روایتِ موردپسند صداوسیما
- داستان پرسر و صدای «بیسر و صدا»
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- از استعفای اعتراضی جعفر پناهی تا تقابل با هیاتمدیره؛ پشت پرده اختلافات صنفی سینماگران
- تحلیل روانکاوانه فیلم «دوستداشتنی»؛ این رابطه دوست داشتنی نیست
- نمایش «برادران کارامازوف»؛ وفادار به روح اثر نه کالبد
- درباره کامران فانی و ترجمهای ناب/ مرغ دریاییِ فانی
- فیلم کوتاه «شامیر» نامزد بهترین فیلمبرداری جشنواره امریکایی شد
- درمان از نگاهی دیگر؛ وقتی سرطان، بازیگر صحنه زندگی میشود
- گاو خشمگین ۴۵ ساله شد
- «زیر درخت لور»؛ تصویری از انزوا و شکاف عاطفی
- «جستوجو در تنگنا»؛ انگار این همه چیزی باشد که از شهر و دیوارهایش به میراث بردهایم
- حمید طالقانی درگذشت
- فیلمـکنسرت «برندگان اسکار موسیقی» روی صحنه میرود
- معرفی برگزیدگان نوزدهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت»
- آکادمی داوری اعلام کرد؛ فهرست نامزدهای اولیه جوایز اسکار ۲۰۲۶/ نامزدی فیلمسازان ایرانی در دو بخش
- با رای منتقدان مجله IndieWire؛ آخرین ساخته جعفر پناهی در میان بهترینهای ۲۰۲۵
- شورای بازبینی فیلمهای سینمایی موافقت کرد؛ صدور پروانه نمایش برای پنج فیلم سینمایی
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
- «پیکار با پیکر»؛ پیکری در پیکار
- «غریزه»؛ عشق پرشور نوجوانی، عبور از ممنوعهها
- رابطه ظرف و مظروف
- «محکوم»؛ آغازی برای پایان
- میراثِ کودکی
- بازیگر «پاریس تگزاس» در فیلم تازه نادر ساعیور
- اکران نسخه مرمت شده یکی از فیلمهای مهم داریوش مهرجویی
- این فیلم انعکاس واقعیتهای زندگی آدمهاست/ لیلا حاتمی: حواس کسی به «قاتل و وحشی» نیست
- «ارس، رود خروشان» روایت فاتحان شهرهای رفته بر باد است
- اکران و نقد نمایندهی کانادا در اسکار در سینما اندیشه
- نگاهی به مستند «زیر درخت لور»؛ بیانیهای هنری درباره شکلی از رنج جمعی
- «پیکار با پیکر»؛ وقتی که سخن هرودوت بهانه فیلم میشود
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- یک جایزه و دو تقدیر برای فیلمسازان ایرانی در جشنواره الیمپیای یونان
