سینماسینما، رومینا روشن بین
فیلم شطرنج باد ساختهی محمدرضا اصلانی در سال ۱۳۵۵ ساخته شد، زمانی که پیشتر موج نو با فیلم خشت و آینه ساختهی ابراهیم گلستان شروع شده بود. اگر موج نویی وجود داشته باشد به قطع شطرنج باد یکی از سردمدارانش است طوری که بیش از چهارده سال بعد نسخهای الهام گرفته از آن به نام پردهی آخر ساختهی واروژ کریم مسیحی موفق به کسب هشت جایزه ی سیمرغ میشود. در داستان گویی الگویی وجود دارد که انسانهایی پست وارد عمارتی میشوند تا آن را تصاحب کنند همانند فیلم انگل از بونگ جون هو، ویریدیانا اثر لوییس بونوئل یا پیشخدمت از جوزف لوزی اما یکی از قدیمیترینها و موفقترینها در این الگو، فیلم شطرنج باد محمد رضا اصلانی بوده است. در واقع الگوی تصاحب اشرافزادهها یا فئودالها در اواخر دوران فئودالیسم به دست انسانهای نازل توسط اصلانی به تصویر کشیده شده است. یکی دیگر از الگوهای داستان پردازی که در این فیلم رعایت شده الگوی بازی است که بازیگرها جدا از بازیگری در فیلم در دل داستان نیز به بازیگری برای هم میپردازند و تنها بازیگر نقش اصلی که این قاعده را رعایت نمیکند فخری خوروش است که یکی از بهترین بازیهای کارنامهی کاری این بازیگر پیشرو به حساب میآید. زمانی که موضوع زن در سینمای روشنفکرانهی ایران آنچنان جا نیافتاده بود، محمد رضا اصلانی چنین نقشی را مینویسد و فخری خوروش آنقدر آوانگارد بود که این نقش را میپذیرد. در سینمای ایران فیلمسازانی چون محمدرضا اصلانی، علی حاتمی و بهرام بیضایی بازیگرانشان ناتورالیسم بازی نمیکنند و جز در مواردی محدود، باید گفت بازی این بازیگران نادیده گرفته میشود و به دلیل این الگوی رایج که در ناخودآگاه جمعی قشر سینمایی شکل گرفته است شاید بازی فخری خوروش به چشم نیاید. او نقش زنی فئودال و قدرتمند همراه با یک نقطه ضعف را ایفا میکند و همین باعث پیچیدگی و عمیق شدن کاراکتر میشود. پارادوکس در شخصیت و لحن فیلمساز این بازی را سخت و دشوار میسازد که فخری خوروش به ظرافت از پس آن برمیآید.
از آنجایی که نقاشی استنساخ اثر محمود خان ملک الشعرا در زمانهی خودش مدرن و نوین بود، پایه و الهام محمدرضا اصلانی برای ساخت فیلم شطرنج باد شد. نقاشی استنساخ در تاریخ نقاشی ایران یک اثر پیشرو و قدر ندیده محسوب میشود و همینطور شطرنج باد نیز در تاریخ سینمای ایران یک اثر پیشرو و باید گفت تا چند سال گذشته قدر ندیده بود.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- میراث پدر/ نگاهی به فیلم «شطرنج باد»
- مقدسیان به تصویر به عنوان محل تجلی ایده اهمیت میداد/ مقدسیان تفکر عدالتخواهی داشت
- دانههایی که سبز نمیشوند/ درباره اقتباس در «زخم کاری: بازگشت»
- ابراهیم گلستان؛ هنرمندی که خود یک اثر هنری بود
- ادیپ در تروآ/ نگاهی به فیلم «بو میترسد»
- میراث ماکیاولی/ بررسی سریال «وراثت» با تمرکز بر فصل آخر
- زمان و هزینه؛ چالشهای اصلی ساخت فیلم کوتاه
- شش فیلم ایرانی در جشنواره موزه هنر هیوستون
- اصلانی در رونمایی از کتاب «شطرنج باد» مطرح کرد؛ ناسرهها جای سرهها را گرفتهاند/ از توجه به «شطرنج باد» دیگر خرسند نمیشوم
- «شطرنج باد» در خانه هنرمندان ایران رونمایی میشود
- سینماسینما/ آمار تماشاگران فیلمهای خارجی و ایرانی در فرانسه در سال ۲۰۲۱/ صدرنشینی «اسپایدرمن، راهی به خانه نیست»
- تیزر نسخه ترمیم شده فیلم «شطرنج باد»
- «شطرنج باد» در سینماهای هنروتجربه پاریس اکران شد/ یک فیلم نخبهگرا
- همکاری انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند با جشنواره یادگار
- آخرین جلسه شورای سیاستگذاری جایزه پژوهش برگزار شد/ رونمایی از پوستر
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- برگزاری نخستین جشنواره فناورانه روابطعمومی کشور با حمایت همراه اول
- وعده سیمافیلم؛ آغاز تولید همین امسال/ عصای پرماجرای موسی بالاخره اژدها میشود؟
- هوتن شکیبا: دوست داشتم به جای همایون ارشادی در «طعم گیلاس» باشم
- تمجید هانکه از سینمای بیهمتای کیارستمی
- نمایش و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما
- فوت چهره بزرگ سینمای مستقل/ راجر کورمن درگذشت
- عروسک باید حرف جامعه را بزند/ وقتی هادی حجازیفر به جای محمد بحرانی عروسک ساخت!
- بزرگداشت کیانوش عیاری در موزه سینما برگزار شد/ کیانوش عیاری: نمیتوانم از سینما دل بکنم/ راز ماندگاری عیاری در تعهد به انسانیت و سینما است
- نمایش نسخه مرمت شده «فردوسی» در موزه سینما
- با حکم وزیر ارشاد؛ رییس سازمان سینمایی، دبیر جشنواره فیلم فجر چهل و سوم شد
- همکاری همراه اول و شرکت انتقال گاز ایران باهدف بهبود خدمات مخابراتی و هوشمندسازی زنجیره ارزش
- آغاز دور جدید حراج شمارههای رند همراه اول
- آناتومی یک طلاق عاطفی/ نگاهی به فیلم «آناتومی یک سقوط»
- «مسافری از گانورا» بهترین انیمیشن جشنواره روسیه شد
- بزرگداشت بهرام شاهمحمدلو برگزار شد
- نگاهی به گیشه ۳۱۲ میلیاردی سینماها
- «گُواه» در بزرگترین جشنواره دانشجویی در اروپا
- «پروانهها»ی ایران در اسپانیا
- نسخه مرمت شده «آبادانیها» در موزه سینما
- آلبرتو باربرا در سمت مدیر جشنواره ونیز ابقا شد
- در شب «مهرداد اسکویی» چه گذشت؟
- نمایشی با محوریت جنبشی«میتو» با بازی ستاره پسیانی، کاظم سیاحی
- ایزابل هوپر رئیس هیات داوران جشنواره ونیز شد
- نگاهی به ظاهر جدید؛شنل پیروز می شود یا دیور؟
- آغاز تولید فصل چهارم «زخم کاری»؛ پخش فصل سوم پس از پایان «قطب شمال»
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
- تایید حکم ۸ سال حبس برای رسولاف
- فیلم کوتاه «یک روایت دقیق» در جشنواره ایتالیایی
- در برنامه خط فرضی مطرح شد؛ سیاست و جنسیت، دوایر ممنوعه اصلی در فیلمهای کمدی
- فراخوان چهاردهمین دورهی جوایز ایسفا منتشر شد