سینماسینما، محمد تقیزاده
«عنکبوت» دومین ساخته ابراهیم ایرجزاد بعد از «تابستان داغ»، فیلمی درباره سعید حنایی قاتل زنجیرهای زنان خیابانی مشهد است که پس از اکران در سینماها، به صورت آنلاین به نمایش درآمده است.
موضوع ملتهب فیلم و جذابیتهای ماجرای قتل شانزده زن خیابانی در شهر مشهد، اصلیترین برگ برنده «عنکبوت» است و ایرجزاد با تیزهوشی این موضوع را دستمایه فیلم دوم خود کرده است. ناگفته نماند که مازیار بهاری نیز در سال ۲۰۰۱ میلادی در مستندی با عنوان «و عنکبوت آمد» روایت مستندی از زندگی سعید حنایی را در گفتوگو با وی و نزدیکانش به تصویر درآورده بود.
از ایده و موضوع جذاب «عنکبوت» که بگذریم به تحلیل پرداخت و نوع روایت داستانی سازنده آن میرسیم که به نظر نمیرسد موفقیت چندان و ماندگاری در سینمای اجتماعی و بدنه ایران بهحساب آید. فیلم روایتی ژورنالیستی و ویکیپدیایی از مقاطع مختلف زندگی حنایی دارد و نمیتواند به مهمترین پرسش مخاطب یعنی انگیزه اصلی قتلهای سریالی پاسخ دهد. شخصیت سعید حنایی و ایدئولوژی فکری و روحیات خاص وی از کنجکاویبرانگیزترین بخشهای زندگی وی است که بههیچوجه پرداخت دقیق و عمیقی در فیلم نشده است. تنها برخورد یک راننده سواری با همسر وی و همچنین چند دیالوگ کوتاه از مادر سعید قرار است کلیت اعمال و رفتار عجیب و غیرعادی حنایی را در فیلم توجیه کند و فیلمنامه «عنکبوت» نتوانسته در لایههای درونیتر و عمیقتر به جستوجوی انگیزههای اصلی فیلم بپردازد. صرف قتل ۱۶ زن خیابانی که البته با ممیزیهایی نیز روبهرو بوده، اصلیترین انگیزه فیلم نود دقیقهای «عنکبوت» بوده و ایرجزاد نه در روایت داستانی نه در پرداخت شخصیتها نتوانسته همراهیبرانگیز عمل کند.
شخصیتهای سعید حنایی با بازی محسن تنابنده و همسرش با بازی ساره بیات، بار اصلی درام را به دوش میکشند، حالآنکه به جز گریم تنابنده که تاحد زیادی توانسته بود شمایل حنایی را تداعی کند، بقیه اکتها و جزئیات رفتاری وی نتوانسته شخصیتی باورپذیر از سعید حنایی واقعی تداعی کند؛ خونسردی او و همچنین تفکرات ایدئولوژیک و خاص حنایی در برخورد با فساد که بهزعم او در زنان خیابانی بروز و ظهور کرده، از مهمترین ویژگیهای شخصیتیاش محسوب میشود، اما اینها، آنچنان که باید و شاید در بازی محسن تنابنده نمود ندارد. البته ایراد اصلی به متن و کارگردانی اثر مربوط میشود که نتوانسته شخصیتی چندلایه، پرجزئیات و همراهی برانگیز خلق کند و اطلاعاتی که از شخصیت سعید حنایی میدهد هم در حد همان گزارش و مصاحبههای مکتوب و تصویری وی باقی میماند و چیز زیادی به تماشاگر اضافه نمیکند. درباره نقش ساره بیات بهعنوان همسر سعید نیز، نقشآفرینی، سطحی و یکنواخت است، بهعلاوه اینکه به دلیل اعمال برخی ممیزیها، شخصیت همسر درگیر تغییرات و ممیزیهایی شده است.
«عنکبوت» بدون شک از ممیزی و سانسورهای قبل و بعد از ساخت فیلم، ضرر زیادی دیده، چرا که شخصیت سعید حنایی و تمایل به برخی اعتقادات مذهبی و بروز این رخداد در شهر مذهبی مشهد باعث اعمال سانسورها و ممیزیهای از پیش تعیینشدهای برای اثر میشود بهطوری که شخصیت همسر و فرزندان حنایی در موضعگیریها به طور کلی با کاراکترهای بهنمایش درآمده در فیلم متفاوت و متضاد است، حالآنکه فیلمساز و سازندگان «عنکبوت» از قبل به حساسیتهای روایی فیلم آگاه بودهاند، اما به نظر میرسد صرفاً ماجرای وسوسهانگیز قاتل سریالی مشهد، انگیزه مهمتر و جدیتری برای ساخت این اثر بوده و کیفیت پرداخت روایی قصه از اولویتهای اصلی سازندگان نبوده است.
در کل، «عنکبوت» فیلمی کنجکاویبرانگیز و دارای دغدغهی اجتماعی درباره یکی از مهمترین رخدادهای جامعه ایران در اواخر دهه هفتاد خورشیدی است که قصد دارد ماجرای قتل شانزده زن خیابانی را در مشهد توسط سعید حنایی روایت کند و در این مسیر نیز با وجود فرازوفرودهای متعدد، تصویری از خانواده و اقدامات سعید حنایی در گذر از ممیزیهای فرهنگی و سیاسی جامعه ایران ارائه میدهد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «محکوم» در راه شبکه نمایش خانگی
- اکران فیلمی با بازی محسن تنابنده از هفته آینده
- بازگشت مهران مدیری با یک سریال و شروعِ پیشتولید «پایتخت»
- ماجرای قهر و آشتیها در صداوسیما/ زندگی شیرین میشود؟
- «پایتخت» جدید، فرصت نو برای سیما
- مرد هزار چهره / درباره محسن تنابنده
- فروش دو میلیاردی «سه کام حبس» در چهار روز
- پریناز ایزدیار و محسن تنابنده به شبکه نمایش خانگی میآیند
- وقتی دیر میشود/ نگاهی به سریال «رهایم کن»
- چهارمین جایزه بین المللی محسن تنابنده برای فیلم جنگ جهانی سوم از جشنواره فانتاسپوآ برزیل
- رهایش نکنیم/ نگاهی به سریال «رهایم کن»
- محسن تنابنده نامزد جوایز فیلم آسیا شد
- تبریک خانه سینما برای یک روز ملی و چند جایزه سینمایی
- رییس سازمان سینمایی به خانمها تبریک نگفت/ پیام تبریک خزاعی در پی موفقیت سینماگران در ونیز و مسکو
- هومن سیدی و محسن تنابنده جوایز افقهای جشنواره ونیز را گرفتند/ جایزه ویژه هیات داوران برای جعفر پناهی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- ردپای یک کارگردان مؤلف / نگاهی به فیلمهای کوتاه سعید روستایی
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- موقعیت فیلمهای ایران و سینماگران فراملی در فرانسه
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
آخرین ها
- نکوداشت زنده یاد اکبر عالمی و بزرگداشت مهدی رحیمیان در آیین معرفی برندگان هفتمین جایزه پژوهش سال سینما
- با پیشتازی «۴۷» و «مخفیانه»؛ نامزدهای جوایز اسکار سینمای اسپانیا معرفی شد
- همزمان با سالگرد اولین نمایش عمومی «قیصر»؛ بزرگداشت مسعود کیمیایی برگزار میشود
- دو خبر از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر؛ زمان بازبینی حضوری و انتخاب نهایی آثار بخش دیگرگونههای نمایشی/ آغاز ثبتنام اصحاب رسانه و منتقدان
- برگزاری نمایشگاه پشت دریای وهم
- حضور همراه اول با مجموعهای از سرویسهای فناورانه در نمایشگاه تلکام ۲۰۲۴
- بازگشت جنابخان به تلویزیون همراه با محسن کیایی
- «در آغوش درخت» بهترین فیلم بلند سینمای جهان جشنواره هندی شد
- نکوداشت خسرو خسروشاهی در جشنواره فیلم رشد
- «شهر خاموش» و «شناور» در شبکه نمایش خانگی
- به پاس یک عمر دستاورد سینمایی؛ خرس طلایی افتخاری برلین به تیلدا سوئینتون اهدا میشود
- کنسرت نمایش ایرج، زهره، منوچهر / گزارش تصویری
- حقایقی درباره محمد نوری به بهانه سالروز تولد او/ مردی که از شکست هراس نداشت
- ذلت ماندن یا لذت رفتن و رستن!
- جدول فروش سینمای ایران در آخرین روز پاییز/ پنج فیلمی که از ابتدای امسال بیش از ۱۰۰ میلیارد فروختند
- نمایش «دِویل» تمدید شد/ آغاز اجرای نمایش «تشنگان» از ۴ دی
- شایعه فروش آثار تجسمی مربوط به فروغ فرخزاد و سهراب سپهری/ سریال و فیلم مستند سهراب و فروغ به زودی کلید میخورد
- نامزدی یک فیلم کوتاه ایرانی-آمریکایی در جوایز آکادنی فیلم سوئد
- نشست خبری بزرگداشت فروغ فرخزاد / گزارش تصویری
- درباره سه مستند سینماحقیقت/ از جسارت نمایش عریان اعتیاد تا عشق به سینما در اتاق آپارات
- به خاطر نقش برجسته در صنعت سینما؛ کریستوفر نولان و همسرش، شوالیه و بانوی فرمانده شدند
- چرا «لیلی» سریال «داییجان ناپلئون» زشت بود؟/ پاسخ ناصر تقوایی را بخوانید
- «تیآرتی» ترکیه آغاز به کار کرد؛ صداوسیما هنوز در فکر سانسور است
- سیمرغ مردمی به جشنواره فیلم فجر بازگشت
- بستههای ویژه شب یلدای همراه اول با هدیه دیجیتال معرفی شد
- آنونس رسمی عاشقانه «عزیز» رونمایی شد
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
- احمد رسولزاده و «بنهور» در بیست و هفتمین قسمت «صداهای ابریشمی»
- درباره «بی همه چیز»؛ درامی پیچیده با شخصیتهایی چندلایه
- نشست «شاهد عینی» / گزارش تصویری