سینماسینما، منیژه بهارلو
در بحث موضوعات اجتماعی و پژوهش های اجتماعی، نگاه به سوژه بسیار متفاوت از نگاه عمومی است. در این نوع نگرش ها، معمولا عطف به یافته ها و برداشتی که برایمان ایجاد شده، فرضیه نخست در دسترس تغییر یا تحول یا تثبیت قرار می گیرد. اکنون در موضوع مطرح در فیلم «خانه پدری»، می توان دریچه ای متفاوت از نظریات لحظه ای و سوگیرانه باز کرد و زاویه دید دیگری بر آن طرح نمود.
موضوع به زبان امروزی، در حوزه قتل های ناموسی، است. موضوعاتی اینچنین در خیلی از فرهنگ های بومی کشورها و حتی فرهنگ های دینی، مورد توجه است و بعضا رایج. اصل چنین اندیشه ای به حفظ سلامت هویت خانوادگی و متاثر از آن، سلامت اجتماعی معطوف است. قصد تحلیل درستی یا نادرستی این نظریه را نداریم، که در اصل حفظ سلامت و هویت خانوادگی و بحث ناموس، کسی تردید ندارد اما در نحوه برخورد با این موضوع، در گذر زمان، تحولاتی رخ داده و با توسعه اندیشه بشری، برداشت های جدیدی نسبت به موضوعات اجتماعی طرح شده است و قضاوت ها نسبت به رویدادهای انسانی متفاوت شده است. در دوره معاصر هم به این موضوع حساسیت نشان داده می شود و طرح عنوان «تجاوز» در حوزه های قضایی، تا اندازه قابل توجهی، ناظر بر این موضوع است و بر حفظ سلامت اجتماعی و خانوادگی نظر دارد. اکنون با توجه به این مقدمه، به نکته ای درباره «خانه پدری» بپردازیم.
در «خانه پدری»، دفاع یا رد نظریه را مشاهده نمی کنیم و چون داستان در سیری هشتادساله مطرح می شود، اتفاقا می توان به قوام اندیشه حفظ سلامت خانوادگی در طی این سالها، به عنوان نکته ای مثبت در این فیلم توجه داشت. اصل داستان هم به گفته سازنده اثر، از داستانی در سال ۵۱، گرفته شده، یعنی دوره پهلوی، که به علت فزونی فساد و روند توسعه فساد، شاهد رخداد انقلاب در سال ۵۷ برای اصلاح جامعه بودیم. از این جهت کمتر توجه می شود که موضوع فیلم به باورهای ارزشی امروز در نظام جمهوری اسلامی خدشه وارد نمی کند و حتی مؤید این نوع ارزش های انسانی برای حفظ سلامت اجتماعی است. (بگذریم که نحوه اصلاح صحنه ای و حذف صندوقچه ابزارهای تعزیه پدر دختر، منفی بود چون بروز این موقعیت را فقط به خانواده های غیر دینی نسبت داد.) اما طبیعی است که در گذر زمان، نگرش افراد، متأثر از توسعه اندیشه ها، به این موضوع متفاوت باشد ولی اصل رویداد و خواست اصلاحی را می توان به صورت غیرمستقیم، از این اثر برداشت کرد. مثلا می توان خواست تقویت قوه قضاییه برای برخورد با خطاهای مطرح و سوء برداشت های فردی در چنین مواردی را استنباط کرد. با مثالی از فیلم «عروس آتش» به بحث بپردازیم.
موضوع فیلم «عروس آتش» هم نوعی از این رویداد مطرح در «خانه پدری» است. در هر دو بحث سلامت خانوادگی و اجتماعی مطرح است. در هر دو نقد نظام اجتماعی مطرح است و در هر دو خواست اصلاح رویه های غلط. اما همان گونه که کسی به «عروس آتش» خرده نگرفت؛ خرده بر «خانه پدری» هم نباید گسترش یابد. متن پژوهشی «عروس آتش» بارها تقدیر و تمجید شد؛ اما متن «خانه پدری» اصلا در اذهان کسی طرح نشده، چه برسد به اینکه گفته شود چنین اثری، نوعی تحلیل و تحقیق اجتماعی را پشتوانه خود دارد و همین که در خلاصه داستان نوشته می شود در سیری هشتاد ساله، یعنی نوعی تحلیل و پژوهش اجتماعی بر آن متأثر است. می توانیم از هر دو، خواست تحول در نحوه برخورد با چنین موضوعاتی را استنباط کنیم. می توانیم از هر دو، بیان موضوعی ریشه دار در جامعه را استنباط کنیم. در هر دو خشونت مطرح است اما می توانیم در ورای هر دو، نوعی احساس انسانی نسبت به قربانیان این موضوعات را استنباط کنیم. و خلاصه اینکه، فراتر از بحث های سطحی و ژورنالیستی که به جای خود، نیاز است؛ به هویت اصلی بحث توجه کرده و اندیشه مطرح در «خانه پدری» را تحلیل و تنقیح کنیم ولی پیش از این تحلیل ها، باید بپذیریم، با نمایش این فیلم، اندیشه ها توسعه می یابد ولی انقلابی رخ نمی دهد. انسان در برخورد نگرش ها، پخته می شود و به ارزیابی سخن ها و ادعاها می پردازد. همان معنی آیه قرآن که، همه سخن ها را بشنویم و به بهترین آنها، گردن نهیم.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- بزرگداشت کیانوش عیاری و افتتاح گنجینه این فیلمساز در موزه سینما
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- زنگ تفریح یک فیلمساز چیرهدست/ نگاهی به فیلم «ویلای ساحلی»
- آیا رضا عطاران رکوردهای فروش ۱۴۰۲ را میشکند؟
- یادداشت کیانوش عیاری درباره «جنگل پرتقال»؛ با ۶۰ هزار تومان، میلیونی لذت ببرید
- «ویلای ساحلی» از مهر اکران میشود
- «ویلای ساحلی» کیانوش عیاری چه زمانی اکران میشود؟
- فیلم کیانوش عیاری آماده نمایش شد/ رضا عطاران بر پرده سینما
- سریال کمال تبریزی در یکقدمی آنتن/ سریال عیاری از تلویزیون پخش نمیشود
- کیانوش عیاری: دنیا را با دوربین ۸ میلیمتری میدیدم
- گفتگوی اختصاصی سینماسینما با کیانوش عیاری/ اگر این سینما فروش داشته باشد غیرطبیعی است
- روحالله سهرابی مطرح کرد؛ آخرین وضعیت «کاناپه»، «برادران لیلا» و برگزاری جشنواره فیلم فجر
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای دو فیلمنامه
- «رکر» ساخته میشود/ کیانوش عیاری فراخوان بازیگری داد
- کیانوش عیاری تجربههای سینمایی خود را با علاقهمندان به اشتراک میگذارد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
آخرین ها
- تقدیر ویژه جشنواره اوبرهاوزن از فیلم کوتاه ایرانی
- «عامه پسند» اکران آنلاین میشود
- «عمو ماهیگیر» روی صحنه عمارت نوفللوشاتو
- حضور همراه اول در نمایشگاه بینالمللی اینوتکس ۲۰۲۴
- شکایت آموزش و پرورش از «افعی تهران»
- جزئیاتی تازه از داستان فیلم محمد رسولاف/ زندگی یک قاضی دادگاه انقلاب تهران در «دانه انجیر مقدس»
- دعوت گروه «فقر پشت پردهها» برای اعتصاب/ حقوق و بیمه کارکنان، چالش مدیران جشنواره کن
- در «تحریک کنندگان»؛ مت دیمون و کارگردان «بورن» در یک کمدی دزدی همراه شدند
- مدیرکل هنرهای نمایشی استعفا داد
- راهیابی «آمرغ» به جشنواره آسیای جنوبی مونترال
- حضور مرکز گسترش با ۲۲ کتاب در نمایشگاه کتاب تهران
- «دیوان تئاترال» روی صحنه میرود/ آغاز اجرای نمایش «مرگ با طعم نسکافه» با حضور مسعود کیمیایی
- صعود مقاومت ناپذیر و حیرت انگیز آقای کارگردان/ نگاهی به فیلم «چهارشنبه سوری» به مناسبت سالروز تولد اصغر فرهادی
- «بیژن و منیژه» میلیاردی شد
- بزرگداشت کیانوش عیاری و افتتاح گنجینه این فیلمساز در موزه سینما
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با دبیر بخش ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن/ ما کشف میکنیم
- نمایش موزیکال «شازده کوچولو» / گزارش تصویری
- پیکر مسعود اسکویی به خانه ابدی بدرقه شد/ چرا برخی آدمها محبوب میشوند؟
- پایان تصویربرداری فیلم «ویلای موروثی»/ روایتی از زندگی یک باغبان
- رقابت ستارههای یک کمدی و یک درام عاشقانه تاریخی/ میزبانی سینماها از دو فیلم جدید
- پولاد کیمیایی برای «گالیله» میخواند
- فرصت ۳ فیلم کوتاه ایرانی برای اسکار ۲۰۲۵
- رکوردداران روز اول اکران
- «اتاق فرار» پرمخاطبترین بسته فیلم کوتاه «هنر و تجربه»
- معرفی برگزیدگان جوایز دیوید دی دوناتلو ۲۰۲۴ ایتالیا/ «من کاپیتان» بهترین فیلم شد
- روسای جدید آکادمی سزار معرفی شدند
- فیلم کوتاه «چوپان» در جشنواره ژاپنی
- «طاووس خانم و ازدواجهایش» در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه میرود
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان