سینماسینما، یزدان سلحشور
«هشت و نیم» فدریکو فلینی فیلم محبوب فهرست نهایی منتقدان جهان از ۱۹۶۳ بوده و هست؛ فیلمی که جدا از مقوله سینما، در حوزههای جامعهشناسی، روانکاوی و فلسفه هم تأثیرگذار بوده است، وارد «فرهنگ پاپ» شده [با آنکه فیلمِ تماشاگرِ عامپسندی نیست] و حتی به نوشتارهای سیاسی و اقتصادی راه یافته! [اگر در یک متن اقتصادیِ مربوط به بورس والاستریت یا اُپک، ارجاعی به این فیلم دیدید، حیرت نکنید!] با این همه، اگر صرفا سینما را به عنوان یک سرگرمی دوست دارید یا نه، به عنوان صرفا هنر دوست دارید، سراغش نروید!
به نظر میرسد فلینی در این فیلم خواسته از سینما عبور کند و به فراتر از آن دست یابد. آیا فراتر از سینما هم سینماست؟ یا بیشتر از آن، هنر است؟
فیلم بیشتر شبیه «شعبده» است؛ داستان سرراستی ندارد و پر از سکانسهای غافلگیرکننده و بهیادماندنی است که باعث طولانی شدنِ این فیلم ۱۳۸ دقیقهای شده و در نگاه نخست، اضافهاند! یعنی فکر میکنید با حذف این سکانسها فیلم چیزی را از دست نمیدهد، اما وقتی حذفشان میکنید، جای خالیشان را به شما نشان میدهند، درست مثل حرفها و حرکاتِ اضافه و ظاهرا بیدلیلی که شعبدهبازی درجه یک مثل هودینی یا کاپرفیلد روی صحنه اجرا میکند! [برای منحرف کردن ذهن تماشاگران، صرفاً! و اگر حذف شوند، سحرِ «شعبده» ناپدید میشود!]
«فیلم در مورد آنسلمی، کارگردان سینما، در هنگام ساختن یک فیلم است که در طول فیلم درگیر خاطرات گذشته و دوران کودکی خود میشود.» اگر فکر میکنید این فیلم چیزی بیش از این دو جمله را برای شما روایت میکند، سخت در اشتباهید! اما چیزهای خیلی بیشتری را به شما «نشان» میدهد. این، رمزِ شعبده است؛ نشان دادنِ چیزهایی که نه در خلاصه روایت است، نه در کلِ روایت.
-این برنامه هودینی چه بود؟
-زنجیرها را باز کرد و فرار کرد!
-آن برنامه کاپرفیلد چه بود؟
-از وسط دیوار چین عبور کرد!
اینکه فلینی را به عنوان فیلمسازی معرفی میکنند که سینمای شاعرانهای دارد، به خاطر ورود بیانِ شعری به فیلمنامههایش نیست؛ شعر هم، بیش از آنکه روایت کند، «نمایانگری» دارد. [برخلافِ آنچه «ناظمان» در همه دورانها میاندیشیدند که شعر اوجِ «بیانگری» است! خب شاعر نبودند!] «هشت و نیم» بیش از آنکه شبیه فیلمی با اصول کلاسیک باشد، شبیه اسلحه کمریِ ایستوود در «هری کثیف» دان سیگل است، که به شکلِ غافلگیرکنندهای به مغز سینمای روایتگر شلیک میکند! از این نظر، نوعی بیانیه است! اینکه سینمای روایتگر هنوز روی پاهای خودش ایستاده، مشکلش از شلیک فلینی نیست! مخاطب، روایت را دوست دارد، مثل قهرمانی که نمیخواهد در فیلم بمیرد و همیشه در سکانس پایانی میفهمیم که هنوز زنده است!
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- «آلمان سال صفر»؛ اعتراض به خودکامگی و تمامیتخواهی
- ناامیدی اسکورسیزی از آینده سینما
- سکانس طلایی/ جاده، شبهای کابیریا، هشت و نیم
- حافظ و فیلم-شعر «جاده»
- همان همیشگی/ نگاهی به فیلم «آنا»
- فیلمی متفاوت نه البته بینقص/ نگاهی به فیلم «گزارش یک قتل»
- گروتسک، مرزها، محدودهها و همپوشانیها/ معرفی کتاب گروتسک فیلیپ تامسن
- واقعا چه کسی این فیلم را ساخت؟/ «مرد سوم» از هر منظری فیلمی متفاوت است
- گوتیک آمریکایی/ نگاهی به فیلم «مادر» ساخته دارن آرنوفسکی
- سندی دیدهنشده از پنجمین جشنواره جهانی فیلم تهران + عکس
- من اقیانوسی را دوست دارم که تو را آفرید/ نگاهی به فیلم «سولاریس»
- خوشه های خشم/ نگاهی به فیلم «تاریخ خشونت»
- مواجه شدن با خود در برابر اتاق آرزوها/ درباره «استاکر» ساخته آندری تارکوفسکی
- عاشقی کردن در آرامش/ نگاهی به فیلم «رضا»
- امی، رام نشد/ نگاهی به مستند «چیچکا»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- ما درون خمره گیر افتادهایم/ نگاهی به آخرین اجرای اثر برجسته لوییجی پیراندللو در ایران
- «خواب مرد مرده» به صحنه میآید
- جایزه اصلی جشنواره سالونیکا به فیلمساز ایرانی رسید
- با نمایش ۱۰ روزه؛ «تلماسه ۲» نیم میلیارد دلاری شد/ پیشی گرفتن از فیلم نخست
- فوت فیلمنامهنویس «سخنرانی پادشاه»/ دیوید سیدلر درگذشت
- فصل سوم «داستانهای فوتبال» به آنتن شبکه ورزش میرسد
- رشید کاکاوند راوی «مجنون آن لیلی» شد
- آغاز حراج نوروزی شمارههای رند همراه اول
- با ۸۰ سال تولید فیلم و سریال؛ آتش یک استودیوی قدیمی در قاهره را از بین برد
- با ۸ و نیم دور چرخیدن دور خود؛ فیلم رایان گاسلینگ رکورد گینس را شکست/ برای تعداد معلق خوردن ماشین
- اکران آنلاین «ویلای ساحلی» و ۲ فیلم دیگر
- هدیه نوروزی سوینا؛ انتشار نسخه ویژه نابینایان «پدرخوانده» با صدای پیمان معادی
- در هشتمین جشنواره ملی نوآوری برتر ایرانی؛ محصول «اعطای اعتبار با توثیق سیمکارت» نوآور معرفی شد
- در پی بالا رفتن اجاره بها؛ سینماهای خیابان شانزهلیزه بسته میشوند
- صدور ۱۷ پروانه ساخت غیر سینمایی
- آغاز اکران آنلاین «کاپیتان من» در نمایش خانگی
- چند تماشاگر برای فیلمهای نوروزی به سینما رفتند؟
- ۵ انیمیشن ایرانی در اسپانیا نمایش داده میشود
- لباس پارتیتور و گردنبند «پروین» به موزه سینما اهدا شد
- مستند مرکز گسترش در اکران نوروزی یک پلتفرم/ از کیارستمی تا رزاقکریمی
- یادداشت بلومبرگ بر سریال «شکوفههای شانگهای»/ اولین سریال تلویزیونی وونگ کار وای، نوستالژی دهه نود
- لیندا کیانی و آرمین رحیمیان بازیگران «ماه پنهان» شدند
- کنارهگیری آگنیشکا هالند؛ ژولیت بینوش ریاست آکادمی فیلم اروپا را بر عهده میگیرد
- دعوت هندیها از اصغر فرهادی
- گزارش مراسم رونمائی از کتاب «دندان گرگ»/ یک داستان حماسی شهری
- میراث پدر/ نگاهی به فیلم «شطرنج باد»
- با حکم دادگاه؛ «قهرمانِ» فرهادی تبرئه شد
- آغاز پویش مردمی همراه اول برای کمک به سیلزدگان سیستانوبلوچستان
- یک رکورد دیگر برای «تمساح خونی»؛ ۱۱.۵میلیارد فروش در ۷ روز
- اکران «اتاق فرار» در ۱۱ شهر