سینماسینما، بهروز غریبپور
از خانه هنرمندان ایران تا ورزشگاه شیرودی -امجدیه- راهی نبود: پس میشد از پنجره اتاق من موج جماعتی را که به قصد شرکت در مراسم بدرقه «فردین» به شیرودی هجوم آورده بودند، دید، البته پنجره را که باز کردیم، سروگوش که آب دادیم شستمان خبردار شد که فردین در ۶۹سالگی سکته قلبی کرده است؛ مرگ ناگهانی ستارهای که فقط و فقط ستاره توده مردم بود؛ هرچند پیش از آن فقط یک نفر -فروغ- از میان مدعیان روشنفکری او را ستوده بود:
چقدر باغ ملی رفتن خوب است/ چقدر مزه پپسی خوب است/ چقدر سینمای فردین خوب است.
آن روز ایرج راد با من جلسه داشت و من تنها نبودم؛ پیشنهاد کردم که در مراسم شرکت کنیم چون رسما نخواهیم توانست مرگ فردین را تسلیت بگوییم. او موافقت کرد و ما پیاده و درحالیکه موج مردم ما را با خود میبرد، به طرف ورزشگاه روانه شدیم… . در راه من خاطره نشستهایی را که با مرحوم فردین به همت علی حاتمی داشتم، برایش تعریف میکردم که مفصل است و جایش اینجا نیست و فقط اشاره کنم که آن دو بزرگوار هر دو به این نتیجه رسیده بودند که بازسازی و تغییر کاربری سینما جمهوری -نیاگارا- را به من محول کنند و پس از پذیرش من در خانه علی حاتمی نشستی و شبهجشنی برگزار شد، به میمنت تأسیس سینما تئاتر جمهوری. هرچند این طرح ناکام ماند اما من شیفته انسانی شدم که بیمعلم و بیمرشد و بیراهنما آداب حفظ شهرتش را میدانست… . موج مردم ما را میبرد و ما وارد ورزشگاه شدیم: میزان جمعیت باورنکردنی بود، از آن جهت که خبر فوت محمدعلی فردین و برگزاری مراسمش اعلام عمومی نشده بود، اما هر لحظه بر میزان آنها اضافه میشد: من به ایرج گفتم: زیر دستوپا له میشویم و بهتر است که برگردیم اما از پشتسرمان یک همنوایی عجیب شنیده میشد که هیچ مناسبتی با سوگواری نداشت:
«…قصهش درازه، هیچ بابا، من بودم و حاجی نهصد، رضا پونصد… کریم آقامونم بود…»؛ این جملات را جمعیتی همخوانی میکردند که «بهمن مفید» از غربت برگشته را قلمدوش گرفته و به طرف تابوت فردین پیش میرفتند. یکی از چهرههای محبوب آن جماعت، آن توده عاشق سینمای غیرروشنفکری، در تابوت و دیگری بر دوششان بود. هر شعار سیاسی فراموش شده بود؛ آنها نشان میدادند که گوششان بدهکار بلندگوها نیست. ناگهان، خدا میداند از کجا هلیکوپتری بر بالای ورزشگاه چرخزنان پایین آمد تا تابوت بازیگر محبوب مردمان سادهدل را به آسمان ببرد. بهمن مفید هم هر جور که بود از گرده هوادارانش پایین آمد و با ما چاقسلامتی کرد؛ بعدها معلوم شد که دلش هوای وطن کرده و در عهد اصلاحات برگشته است، برگشتنی که تا مرگ ادامه یافت. با اینکه تا این اواخر هم اجازه فعالیت نداشت و با نام مستعار بهمن فریور، نام فامیلی مادرش، صداپیشگی میکرد، اما هرچه بود در اینجا بود که همه او را میشناختند و آرزوی محالی که شفیعیکدکنی از آن میگوید میسر نبود و نیست:
ای کاش آدمی وطنش را/ مثل بنفشهها / در جعبه خاک / یک روز میتوانست / همراه خویش ببرد، هر کجا که خواست… .
اما در ایران و بیشتر در تهران بود که او را به دوش میگرفتند، در اینجا بود که میتوانست از حوالی قهوهخانه «درویش» بگذرد و محمد گردویی یا محمد سرباز را به یاد بیاورد که مونولوگ فیلم قیصر را او از این لافزن خوشکلام و دوستداشتنی هنرمندانه تقلید کرده بود: «چشممون رو که وا کردیم دیدیم مریضخونه روساس، ما گفتیم زدیم شمام بگین زد…». در خاک وطن بود که میتوانست از جلوی تالار سنگلج پیاده یا سواره بگذرد و نمایش سلطان مار بیضائی را به یاد بیاورد که در نقش «داروغه» درخشیده و تماشاگران را با شکلک و چشمک و شلنگتختهانداختن ارادی و بسیار ماهرانه، بهاصطلاح مراسم خاکسپاری سلطان از خنده رودهبر بکند، اما حیف که دامنه شهرت تئاتریها آنقدر کم است که اگر او هزار بار و هزار نقش را به همان قدرت و صلابت آفریده بود، از دنیا که میرفت اینهمه آه و حسرت و دریغ و افسوس در میان نبود: بهمن مفید دانسته راهی را انتخاب کرده بود که اگر هیچ اعتبار فرهنگیای برایش به بار نمیآورد حداقل او را مشهور و معروف و تا حدی بینیاز از مواجببگیری دولتی میکرد: شندرغازی که توبیخ و تنبیه و کسر حقوق هم در پی داشت، درحالیکه در ۷۰ فیلم سینمایی نان همان مونولوگ چند دقیقهای فیلم قیصر را میخورد و اگر در زمان حیات بر دوش و زمان مرگ بر شانههای مردم قرار گرفت، به اعتبار حضورش بر پرده سینما و جا واکردن در دل مردم بود. من بسیاری از تئاتریها را میشناسم که بهمن مفید بالرین، در نقش زال و بر صحنه تالار رودکی -وحدت-، بازیگری او گروه تئاتر ملی به کارگردانی عباس جوانمرد، بازیگریاش در شهر قصه برادرش بیژن را به یاد نمیآورند اما همان سینمای جاهلی، آبگوشتی، فیلمفارسی، فردینی و… او را جاودانه کرد! این گناه و تقصیر اوست یا گناه و تقصیر کسانی که استعدادهای تئاتر را عامدانه به مسیر دیگری سوق میدهند؟… خواست و اراده هرکس که بود باید سپاسگزار سینما باشیم که بازیگران را درشتتر، جذابتر و ماندگارتر میکند، درحالیکه اگر بازیگری او را در نقش «میتی» قیصر با آنچه او در سلطان مار بیضائی و در نقش داروغه نشان داد، قیاس کنیم، تفاوت از زمین تا آسمان است، دریغ که اکنون این بازیگر خانه و محفل دوستانه و صحنه و پرده ولو برای بیان خاطراتش در میانمان نیست.
منبع: روزنامه شرق
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- بزرگداشت قطبالدین صادقی در هجدهمین جشن سالگرد تاسیس کانون ادبی زمستان برگزار شد
- در آیین نکوداشت «جعفر والی» در موزه سینما مطرح شد؛ هنر نیازمند عشق و صداقت است
- در هشتمین نشست «بازیابی» عنوان شد: حاکمیت علاقه ندارد صنفها به شکل طبیعی فعالیت کنند/ دلیل بلاتکلیفی نهادهای صنفی چیست؟
- با حضور ایرج راد، حمیدرضا نوربخش و محمدمهدی عسگرپور؛ خانه هنرمندان میزبان «مداخله نهادهای هنری در صورتبندی امروز و فردا» میشود
- توضیحات ایرج راد درباره بعضی مالیاتهای غیرقانونی/ جای شکایت باز است
- معرفی شورای سیاستگذاری چهل و یکمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر
- رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران مطرح کرد؛ مأموریتهای عسگرپور چیست؟/ این خانه میتواند الگو باشد
- مرگ در میزند
- افتتاحیه نمایش “در گوش سالمم زمزمه کن” / گزارش تصویری
- راد و تیموریان در صدر آرا/ منتخبین انتخابات هیات مدیره مرکزی خانه تئاتر مشخص شدند
- شب بازیگر پس از وقفهای دو ساله برگزار شد/ علی نصیریان: وقتی حال مردم خوب نیست، نباید جشن بگیریم
- مدیرعامل جدید خانه هنرمندان نیمه دوم اردیبهشت معرفی میشود
- معلوم نیست جشنهای خانه تئاتر در اردیبهشت ۱۴۰۱ برگزار شود
- اهدای اقلام خوراکی تاریخ گذشته؛ عذر بدتر از گناه خانه تئاتر
- پیکر زندهیاد علیرضا غفاری تشییع شد/ وداع هنرمندان با مجری و گوینده فقید
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- به انتخاب تماشاگران و به یاد شانتال آکرمن؛ ۱۵ روز سینماگران جشنواره کن جایزه جدید میدهد
- رقابت «آنیتا، گمشده در اخبار» در جشنواره استانبول
- پایان تور کنسرت علیرضا قربانی در تهران
- تلفیق شادی و شایستگی؛ نگاهی به برنامه «آی نسیم سحری عید شد»
- همکاری دوباره با یونیورسال؛ کیلین مورفی وارد ماجراهای جنجالی زغال سنگ آمریکا شد
- نگاهی به سریال افعی تهران
- علی اصغر رضایی نیک درگذشت
- ۱۰ روز مانده به شروع اجرا؛ نمایشِ بهرام افشاری ۲ میلیاردی شد
- برنامه تعطیلی سینماها در شبهای قدر
- به کارگردانی مهیار علیزاده؛ بازیگران نمایش «و تو هم برنگشتی» معرفی شدند/ اولین حضور شمس لنگرودی در تئاتر
- کنسرت «علیرضا قربانی» / گزارش تصویری
- بهار «مولوی» با متن محمد چرمشیر آغاز میشود
- شروع فیلمبرداری فیلم «پیکی بلایندرز» از ماه سپتامبر با حضور کیلین مورفی
- الهه نوبخت داور بخش اصلی جشنواره هلند شد
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- جایزه جشنواره فریبورگ به ایران رسید
- «شیرین»، مثل عشق زنانه
- تلاش برای تحریف تاریخ/ نگاهی به فیلم «پرویزخان»
- فریاد، فضیلت است/ یادداشتی بر فیلم «داگویل» با نگاهی به پرفورمنس «ریتم صفر» مارینا آبراموویج
- جورج میلر با «فیوریوسا» به کن میرود
- نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم با حمایت همراه اول در حال برگزاری است
- سفری به سوی ناشناخته ها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- پوسترهای ۲ بخش جنبی جشنواره کن منتشر شدند
- جان تراولتا در یک فیلم درجه ۳ دیگر بازی کرد/ نمایش در آوریل
- عیدی همراه اول با سبدی از محصولات دیجیتال
- احمدرضا عابدزاده از عوامل «پرویز خان» شکایت کرد
- صدور پروانه نمایش غیرسینمایی برای ۴۱ اثر
- اجرای طرح «اکران شبانه» سینماها در تعطیلات نوروز
- ما درون خمره گیر افتادهایم/ نگاهی به آخرین اجرای اثر برجسته لوییجی پیراندللو در ایران