کپی در کپی
چندماه قبلتر از برنامه عصر جدید، برنامه دیگری با نام «پنج ستاره»، ابتدا با اجرای اشکان خطیبی و بعد با اجرای حمید گودرزی پخش شد که خودش یک کپی از روی برنامه خارجی معروف به نام «میلیونر شو» بود. چندی بعد و همزمان با پخش مسابقه پنج ستاره، پخش یک برنامه دیگر با نام «برنده باش» با اجرای محمدرضا گلزار آغاز شد که آن هم کپی از روی میلیونر شو بود. جالب بود که عوامل پنجستاره، برگزارکنندگان برنامه برنده باش را متهم به کپی میکرند درصورتی که اصل برنامه خودشان هم کپی بود! گلزار در دفاع از برنامهاش میگفت: «ما هم نگفتیم نوآوری کردهایم. نمونه این مسابقه در بیش از ۱۴۰کشور دنیا اجرا میشود». حتماً نمونههای آمریکایی، ترکی و هندی آن را در فضای مجازی دیدهاید. جالبیاش اینجاست که همهچیز، از نورپردازی گرفته تا موسیقی برنامه برنده باش هم کپی دقیقی بود از نمونه خارجی آن. «دورهمی» با اجرای مهران مدیری نیز برنامه دیگری بود که حدود ۳سال پیش مشخص شد جزئیات آن یک کپی تمام عیار از یک برنامه هندی با نام «شبهای طنز با کاپیل» است. جزئیترین اجزای صحنه و دکور، نوع تشویقهای تماشاگران، اختصاص جایگاه ویژه به مهران مدیری و حتی گاهی اجرای او، نه یک اقتباس بلکه کپی مو به مو از این برنامه مشهور کمدی در تلویزیون هند بود.
یک سال قبل از آن یعنی در سال۹۴، سریال «جاده قدیم» را داشتیم که با ورود یک بازیگر جدید با شمایل والتر وایت، شخصیت اصلی سریال معروف «بریکینگ بد»، محتوای آن نیز کاملاً عوض و تبدیل به یک بازسازی کامل از بریکینگ بد شد.
در سال۹۳ همزمان با ماه مبارک رمضان سریال «هفتسنگ» به کارگردانی علیرضا بذرافشان پخش شد. مجله تایم بعد از پخش قسمت نخست این سریال در گزارشی نوشت که هفتسنگ کپی صحنه به صحنه سریال محبوب آمریکایی با نام «خانواده مدرن» است و در مورد رعایت نشدن قانون کپی رایت انتقاد کرد. آن زمان علیرضا بذرافشان این اتهامات را رد میکرد و آن را فقط یک اقتباس ساده مینامید. درحالیکه اگر این سریال اصلی را دیده باشید، متوجه میشوید که نسخه ایرانی (حتی در داستان و شخصیتپردازیها) در واقع یک بازتولید دقیق از نسخه آمریکایی بود. صداوسیما حتی از روی خودش هم کپی میکند و نمونههای بسیاری داریم که میخواهند مثلا از روی برنامه ۹۰کپی کنند و آیتمهای مختلف آن را بازتولید میکنند. اما یک نمونه جالبتر آن کپی کردن یک برنامه قرآنی از روی «خندوانه» است. اینجا هم چینش، اجرا و ایدهها یک کپی دقیق است.
کپی از روی «من و تو»
کپی از روی برنامههای شبکه ماهوارهای من و تو نیز که قدمتی چند ساله دارد؛کپی برنامه «شب کوک» شبکه نسیم از روی برنامه «استیج»، کپی برنامههای خبری تلویزیون از روی «اتاق خبر» و…، کپی صد درصدی از لوگوی برنامه «من و تو پلاس» در یکی از برنامههای صدا و سیما، کپی از ایده برنامه «شعر یادت نره» در یک مسابقه رادیویی، کپی از برنامه «صداهای غایب» مسابقه آکادمی در مسابقه «چهار سه دو یک»، و البته در شبکه خانگی نیز کپی بیکم و کاست از روی برنامه «بفرمایید شام» که با نام «شام ایرانی» ارائه شد، تنها چند نمونه از آنهاست. سرعت و حجم کپیبرداری در صدا و سیما واقعاً بالاست و بعید میدانم بتوانیم حتی در اسم بردن از این برنامهها هم به گرد پای صدا و سیما برسیم.
منبع: همشهری