پرویز نوری در اعتماد نوشت :
در این یکی، دو سال اخیر سینمای ایران بدجوری گرفتار کمدیهایی سبک و سطحی یا به قول سازندگان آنها، مردمپسند و البته با استقبال زیاد عامه تماشاگران و فروشهای میلیاردی هم مواجه شده است. اغلب این کمدیها بر اساس فیلمهای بنجل قدیمی فارسی ساخته شده و میشوند، با موضوعهایی پیش پا افتاده و حرکات جلف، ظاهرا کمدینهای محبوب که هیچ نشانهای از ذوق یا شعور در آنها دیده نمیشود.
یادم میآید که در قدیمها کمدی، لطف و گیرایی خاصی داشت و تماشاگر را سر ذوق میآورد و طی دو ساعت در سینما به او روحیه شاد و باطراوتی میبخشید. اما چه شد؟ کمدی اجارهنشینهای داریوش مهرجویی را میتوان الگویی برای سینمای هوشمندانه کمیک ایرانی به حساب آورد. فیلمی که با مضمونی بسیار مفهومبرانگیز اجتماعی و با طنزی گزنده، نه تنها مخاطب را به خنده و لذت وا میداشت، بلکه به او میآموخت که در زندگی دور و برش چه میگذرد. نظیر اجارهنشینها، کمتر در سینمای ما به وجود آمد. نه کمدینویس آن وجود داشت و نه سازندهای که بتواند موضوعی بکر را به تصویر برگرداند. از این رو سینمای کمدی رفته رفته به هرز رفت، کمدیهای نازل با موضوعهای مشنگ و تکراری جای آن نوع کمدیهای هوشمندانه را گرفت. کمدیهایی که با کپی و برداشت از قدیمیها ساخته میشد و فقط به آنها رنگ و لعاب تازه میبخشیدند، اما موضوع همان بود بیآنکه کمترین ذوق و هنری در آنها دیده شود. وقتی به قدیمها برمیگردیم و امروز پارهای از آن کمدیها را مجددا میبینم، حیرت میکنم، واقعا چه اراجیفی به عنوان کمدی تحویل عامه مردم میدادند، به این بهانه که دوست دارند!
البته در مواردی هم درست میگفتند، چون ناگهان یک کمدی غیرقابل تصور مبتذل با فروش سرسامآوری مواجه میشد و آدم را انگشت به دهان به جا میگذاشت!
اما چرا تماشاگر از تماشای چنین کمدیهای بیارزشی لذت میبرد؟ دلیل آن شاید به عادات سطحینگری و علاقه او به موضوعهایی ساده و بدون اندیشیدن باشد. این تنها مشکل سینمای ایران نیست، بلکه در همه جای دنیا وجود دارد، نگاه کنید به کمدیهای امروز هالیوودی و نوع نگرش کمدیسازان فعلی. کجا رفتند آن سازندگان فهیم و با شعوری چون بیلی وایلدر یا بلیک ادواردز؟
مهمترین اشکال در ارایه کمدیهایی از این دست استقبال عامه مردم از آنهاست، زیرا هر قدر که تماشاگر را به سطحینگری و سبک فکری سوق دهید او بیشتر به چنین نوع فیلمهایی عادت میکند، روزگاری کمدیهای ایران، در دست پرویز خطیبی یا حسین مدنی بود هر چند که به مرور ساختههای بیاهمیت آنها از سوی تماشاگران صاحب ذوق و فهیم پس زده شد. از اواخر دهه پنجاه به بعد سینمای کمدی راه پیشرفت را طی کرد.
داریوش مهرجویی «آقای هالو» را ساخت، بهرام بیضایی «عمو سبیلو » را با مضمونی گیرا به وجود آورد. ناصر تقوایی با سریال فوقالعاده «دایی جان ناپلئون» کمدی ایرانی را به اوج رساند و بعدا هم ای ایران را در حال و هوایی غیر معمول ارایه داد.
با این حل، کمدی در سالهای بعد دچار تغییر شد. سینماروها به گونه دیگری به کمدی تمایل نشان دادند باوجودی که سامان مقدم کمدی «مکس» را درباره شخصیتی لسآنجلسی که به ایران برگشته با دید و نگاه تازهای ساخت، اما متاسفانه فیلم در همان ابتدای نمایش بهرغم استقبال فراوان، از پرده سینماها برداشته شد.
همانگونه که فیلم بعدیاش صدسال به این سالها، این فیلمساز بعدتر «نهنگ عنبر ۱ و ۲» را در مایههای عجیب و غریب به وجود آورد. با همه این احوال هنوز کمدی به حال و روز امروز نیفتاده بود.
در همین زمانها غفلتا، رامبد جوان به سبک کمدی نئورئالیستیهای ایتالیایی «ورود آقایان ممنوع» را ساخت که نه تنها ارزش سینمایی داشت که بلکه مورد توجه و استقبال مردم هم قرار گرفت.
لیکن از همه چشمگیرتر کمدی درخشان کمال تبریزی «مارمولک» بود که نگاهها را به سوی طنز و هزل خاص معطوف گرداند. این فیلمساز قبلا هم در نوع کمدی زیرکانه از خود مهارت نشان داده بود و جنگ را مایه طنزآمیزی برای کمدی «لیلی با من است» به کار گرفته بود. حتی رخشان بنیاعتماد هم کارش را با کمدیهای «خارج از محدوده» و «زرد قناری» آغاز کرد و همینطور تهمینه میلانی «ابتدا دیگه چه خبر» و سپس «تسویه حساب» را ساخت. دو کمدی دیگرش «آتش بس ۱ و ۲» رکورد شکست.
البته لازم به ذکر است در یکی، دو سال اخیر، یکسری کمدی هم ظاهرا با «نگاه نو» خیل تماشاگران را به سینماها کشانده است.
از جمله «آپاراتچی» حکایت یک نقاش ساختمانی که عشق فیلم ساختن دارد و مدام با مشکلات درگیر میشود. کمدی دیگر «سال گربه» که به ماجراهای خندهآور مردی متولد سال گربه میپردازد که با فروش زیاد همراه شده است. همچنین کمدی «صبحانه با زرافهها» که به دلیل موضوع آن مدتی از نمایش آن جلوگیری به عمل آمد. همچنین تعدادی کمدیهای مشنگ و کم اهمیت از قماش تمساح خونی، تگزاس ۳، زودپز، جوجه تیغی، دینامیت، عامه را مجذوب خود کرد که این کمدیها نشان میدهد سینمای کمدی ایران دارد به کدام سو میرود؟
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
پربازدیدترین ها
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- مقایسه فیلمنامه «کوچک جنگلی» تقوایی با سریال افخمی/ از پژوهشِ روایتمحور تا روایتِ موردپسند صداوسیما
- «مثل یک بهمن»؛ روایت خنیاگری که صدای یک قوم اصیل شد
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- داستان پرسر و صدای «بیسر و صدا»
آخرین ها
- با رای منتقدان مجله IndieWire؛ آخرین ساخته جعفر پناهی در میان بهترینهای ۲۰۲۵
- شورای بازبینی فیلمهای سینمایی موافقت کرد؛ صدور پروانه نمایش برای پنج فیلم سینمایی
- نقش و جایگاه چهرهپردازی در سینمای ایران
- «پیکار با پیکر»؛ پیکری در پیکار
- «غریزه»؛ عشق پرشور نوجوانی، عبور از ممنوعهها
- رابطه ظرف و مظروف
- «محکوم»؛ آغازی برای پایان
- میراثِ کودکی
- بازیگر «پاریس تگزاس» در فیلم تازه نادر ساعیور
- اکران نسخه مرمت شده یکی از فیلمهای مهم داریوش مهرجویی
- این فیلم انعکاس واقعیتهای زندگی آدمهاست/ لیلا حاتمی: حواس کسی به «قاتل و وحشی» نیست
- «ارس، رود خروشان» روایت فاتحان شهرهای رفته بر باد است
- اکران و نقد نمایندهی کانادا در اسکار در سینما اندیشه
- نگاهی به مستند «زیر درخت لور»؛ بیانیهای هنری درباره شکلی از رنج جمعی
- «پیکار با پیکر»؛ وقتی که سخن هرودوت بهانه فیلم میشود
- آیا رونالدو وارد دنیای «سریع و خشمگین» میشود؟/ دیزل: ما برای او نقشی نوشتیم
- یک جایزه و دو تقدیر برای فیلمسازان ایرانی در جشنواره الیمپیای یونان
- سینما ایران در آتش سوخت
- ۲۶ هزار پاترهد دست دوستی دادند/ پیش به سوی فیلم-کنسرت «بازی تاج و تخت
- مقایسه فیلمنامه «کوچک جنگلی» تقوایی با سریال افخمی/ از پژوهشِ روایتمحور تا روایتِ موردپسند صداوسیما
- «سگ سیاه»؛ بازمانده در شهر مردگان
- پیوند نوستالژی و نقد اجتماعی در «سینما شهر قصه»
- سیویکمین دوره جوایز سینمایی لومیر فرانسه؛ نامزدی ۲ سینماگر ایرانی/ «بیگانه» نامزد ۶ جایزه شد
- فوت بازیگر شناختهشده نقشهای منفی در سینمای آمریکا
- «سوت پایان»؛ فیلمی با بار زنانگی و عاطفی قوی
- کامران فانی درگذشت
- داستان عدالتخواهی ساکنان جنگل شروود
- مسعود کیمیایی: حالم خوب است/۲۰ روز دیگر کار جدیدم را شروع می کنم
- در جستوجوی شکوه گذشته؛ ویم وندرس رئیس هیات داوران جشنواره برلین شد
- این بار نامی از فیلم پناهی نیست؛ منتقدان هالیوود ریپورتر ده فیلم برتر ۲۰۲۵ را انتخاب کردند





