سینماسینما، محمد تاجیک – مسافران، فیلمی است به نویسندگی و کارگردانی بهرام بیضایی که سال ۱۳۶۹ (اواخر سال) و ۱۳۷۰ ساخته شد وبه نوشته ویکی پدیا بهرام بیضایی در سخنرانی خود به تاریخ ۱۱ فوریه ۲۰۱۱ در دانشگاه استنفورد گفت که این فیلم را در پاسخ به فیلم مادر علی حاتمی ساخته است.
ماجرای اکران مجدد مسافران در سال ۸۱
جالب است بدانید نسخه‌ی کامل «مسافران» از نیمه‌ی دوم آبان ماه سال ۸۱در سینما «سپیده» تهران به نمایش گذاشته شده بود.
بهرام بیضایی،در توضیح علت اکران دوباره‌ی «مسافران» در سال ۸۱ گفته بود:این فیلم در سال ۷۱ با حذف برخی از صحنه‌ها به نمایش درآمد اما یکبار دیگر برای گرفتن پروانه‌ی نمایش ارایه شد که خوشبختانه، نسخه‌ی کامل، پروانه‌ی نمایش گرفت.
ماجرای از اکران برداشتن فیلم مسافران با قوه قهریه
از سوی دیگر،به گفته بیضایی در بسیاری از شهرستان‌ها نیز به دلیل جوی که در اطراف این فیلم ساخته شده بود،به طور کامل نشان داده نشد یا در اواسط کار، با قوه‌ی قهریه از اکران برداشته شد.
فیلمنامه فیلم مسافران دوسال به عنوان فیلم مبتذل رد شده بود!
بیضایی در اظهار نظری در اوائل دهه هشتاد عنوان می کند :فیلمنامه‌ی مسافران ۲ سال در ممیزی با عنوان مبتذل مانده بود و رد می‌شد، اما بعد از ساخت، برنده چند جایزه در جشنواره فجر شد واز نظر بیضایی این‌ها تقصیر او نیست بلکه به آدم‌هایی بر می‌گردد که در شرایطی پشت میز تصمیم‌گیری می‌نشینند.
مسافران یک تعزیه تمام عیار است
احمد طالبی نژاد در اظهار نظری درباره «مسافران» ساخته بهرام بیضایی گفته است: خیلی از منتقدان و یا کارشناسان سینمایی از این زاویه نگاه نکرده اند که فیلم «مسافران» یک تعزیه تمام عیار است. این فیلم قرار است یک مجلس شادمانی را مطرح کند اما در انتها می بینیم که به سوگواری تبدیل می شود. به اعتقاد من با توجه به نگاهی که بیضایی به سینما دارد فیلم «مسافران» یک تعزیه است. اما نکته مهم در تراژدی، ایمان به عنصر امید است که بیضایی در فیلم «مسافران» به خوبی به این امید دست پیدا کرد. ما می‌بینیم مادربزرگ داستان همچنان امیدوار است که آیینه برگردد. این در حالی است که هرچه می گویند مسافران در راه کشته شده اند اما او هنوز امیدوارانه نگاه می کند.
«مسافران» به کهن الگوی «بازگشت مرده‌ها»
نغمه ثمینی در نشستی با عنوان «سینمای ملی؛روایات و حکایات ایرانی» در سینماتک موزه‌ی هنرهای معاصر تهران گفته است :اگر ما بپذیریم که سینمای ما بضاعت اسطوره و افسانه‌ها را ندارند، باید دنبال راه سومی بگردیم که کمابیش تجربه هم شده و در مفهوم سینمای ملی هم می‌تواند جای بگیرد. می‌توان اسطوره‌ها را اقتباس‌های ممکن‌تر و امروز‌تر بکنیم و به‌طور مثال به آثاری چون «مسافران» و «سگ‌کشی» از آثار بیضایی اشاره کرد که جوهره و درون‌مایه‌ی آنها به اقتباس از اسطوره‌ها بر می‌گردد و مثلا فیلم «مسافران» به کهن الگوی «بازگشت مرده‌ها» مربوط می‌شود.(ایسنا-۳ دی ۱۳۸۷)
بهترین فیلم دهه هفتادو پس فرستادن سیمرغ‌ها به خاطر سانسور
«مسافران» در جشن سینمایی «دنیای تصویر» به عنوان بهترین فیلم دهه‌ی ۷۰ شناخته شد و در سال ۷۱ نیز سیمرغ بلورین رشته‌های بازیگر نقش دوم زن،بازیگر نقش دوم مرد،فیلمبرداری،بازیگر نقش اول زن ،صدابرداری و جایزه‌ی ویژه هیات داوران را در دهمین جشنواره سینمایی فجر دریافت کرد که بیضایی در اعتراض به حذف برخی صحنه‌ها، جایزه را پس فرستاد.بیضایی علت این امر را واکنشی به خارج کردن «مسافران» از جدول اکران و نمایش دانست و گفت:در یک شرایط نامناسب فقط برای اینکه بگویند فیلم را نمایش داده‌اند به روی پرده آمد.
روایت جمشید ارجمند از فیلم مسافران
جمشید ارجمند در بخشهایی از یادداشتش بر فیلم مسافران نوشته :مسافران بی گمان تلخ ترین و جدی ترین فیلم در منظومهٔ آثار بهرام بیضایی ،فیلمساز متفکر و تلخ اندیشی ماست. بیضایی هم پای گذر پر حاصلش ، کتاب عمر اندیشهٔ خود را نیز ورق می زند، کتابی که هرچه بیشتر ورق می خورد، صفحاتی خاکستری تر پیدا می کند: رابطه ای مستقیم و منطقی بین رنگ موهای آشفتهٔ او و دل مشغولی فکریش برقرار است. از این جاست که مسافران، در چارچوب و ساختار زبان سینمایی خاص بیضایی یکسره وقف بیان سودای ذهنی مردی اهل اندیشه است که در پنجمین دههٔ زندگی، برگمان وار به معمای هستى می اندیشد ودر دهلیزی های این هزار توی ازلی، این گم خانهٔ ابدی اسیمه سر ندا سر می دهد که:
این چرخ فلک که ما در او حیرانیم فانوس خیال از او مثالی دانیم
خورشید چراغدان و عالم فانوس ما چون صوریم کاندرو حیرانیم
اما بیضایی برخلاف خیام پس از مرحلهٔ حیرت و عجز در برابر معمای هستی، واکنش اپیکوری نشان نمی دهد و مخاطب خود را به خوش باشی و رندی و بی خبری دعوت نمی کند، بلکه به تلخی و گزندگی، «داستان پرآب چشم»، می سراید. داستانی که هم از آغاز، غرابت خود، بیضایی وار بودن خود را ظاهر می کند. حکایتی استوار بر اندیشهٔ جبر از یک سو و سلسلهٔ تضاد و تقابل ها از سویی دیگر، آمیخته و بیان شده با واژگان اشنایی بیضایی، عناصر زبان خاصی او، اما این همه، بافته بر تار و پود نگرشی ستایشگر و جانبدار زندگی .بیضایی قطع نظر از تحلیلهای فرویدی و تقسیم بندی غریزه ها به زندگی گرا و مرگ گرا، سرود ستایش زندگی را با آهنگ مرگ تلفیق کند ، گویی در این دیالکتیک، زندگی بر آیند و سنتز گرایی و با ارزشی است که باید به هر قیمتی جست وجویش کرد .(بخشهایی از نقد جمشید ارجمند بر فیلم مسافران برگرفته از کتاب مجموعه نقد و بررسی آثار بهرام بیضایی به کوشش مرحوم زاون قوکاسیان)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- از «ناییجان» تا «هامون»؛ کاراکترهای ماندگار جشنواره فیلم فجر
- تبری بهرام بیضایی از شبکه من و تو
- شبی که بهزاد فراهانی وصیت کرد؛ نکوداشت خسرو حکیم رابط برگزار شد
- درباره آثار ایرج رامینفر/ تکیه بر پشتوانه نظری، برای رسیدن به نقاط قوت
- دعوت آکادمی اسکار از بهرام بیضایی
- کالبد شکافی کارنامهی سینمایی بهرام بیضایی/ نگاهی به کتاب «موزاییک استعارهها»
- همزمان با زادروز بهرام بیضایی و سالمرگ اکبر رادی؛ «سرفصل» با یادکردی از نصرتالله نویدی منتشر شد
- بهرام بیضایی: من هزار سال بعد از مرگم هم فکر نمیکنم از ما گذشته
- اکران «دونده» در جشنواره فیلم ویسکانسین آمریکا
- سینما در ذات خود معترض است/ بررسی تاریخچه «سینمای اعتراضی» در ایران در گفتوگو با احمد طالبینژاد
- عکسی زیرخاکی از حاشیه اجرای نمایش «سلطان مار» بیضایی
- تهرانی که اشغال بود/ ادای احترام «خاتون» به بهرام بیضایی
- وقتی عدنان «باشو» شد
- گفتگویی که موزه سینما برای زادروز زنده یاد نیکو خردمند منتشر کرد/ در خانواده ما سینما اهمیت زیادی داشت
- باغ را فراموش نکن
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- نگاهی به «عروج» به بهانه زادروز لاریسا شپیتکو/ لحظه روبرو شدن با «خود»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- یک جایزه برای آیدا پناهنده؛ جشنواره فرانسوی به «در انتهای شب» جایزه داد
- سکانس طلایی/ تصنیف نارایاما
آخرین ها
- رکوردشکنی «پایتخت ۷» در تلوبیون؛ ۳۳۰ میلیون دقیقه تماشا و ۶۶۰ هزار کاربر همزمان
- فوت بازیگر آمریکایی؛ ریچارد چمبرلین درگذشت
- بزرگداشت رخشان بنیاعتماد برگزار شد
- نگاهی به فیلم عزیز؛ فیلمی قابل احترام
- عیدی ویژه همراه اول بهمناسبت عید فطر
- پرفروشهای سینما در هفته اول نوروز/ هیچ کدام از فیلمهای نوروزی، یک میلیون تماشاگر نداشتند
- آکادمی اسکار عذرخواهی کرد
- «میراث» در جشنواره هاتداکس رقابت میکند
- تازهترین ساخته هادی محقق به چین میرود/ اولین حضور جهانی «دِرنو» در جشنواره پکن
- یک جایزه برای آیدا پناهنده؛ جشنواره فرانسوی به «در انتهای شب» جایزه داد
- یک واکنش دیرهنگام؛ بیانیه آکادمی داوری در پی خشونت علیه برنده اسکار
- پس از ۴ دهه برگزاری در یوتا؛ جشنواره ساندنس به کلرادو میرود
- فرشته سقوط کرده/ نگاهی به فیلمنامه «هیات منصفه شماره ۲» با بررسی عناصر مشترک درامهای دادگاهی
- «داستان سلیمان»؛ یک داستان واقعی از هزاران پناهجوی جهان
- «یک نبرد پس از دیگریِ» دیکاپریو کوتاهتر شد!
- یک عشق بی رحم،مجازات اعدام را در بریتانیا لغو کرد
- اکران آنلاین «زودپز» در شبکه نمایش خانگی
- نتفلیکس با «صد سال تنهایی» به یک رمان کلاسیک «غیرقابلاقتباس» جان میبخشد
- «ذهن زیبا»؛ اتفاقی زیبا در تلویزیون
- اسرائیل، کارگردان برنده اسکار را بازداشت کرد
- یک جایزه برای مجری اسکار؛ کونان اوبراین، جایزه مارک تواین را گرفت
- برای دستاوردهای یک دهه فعالیت حرفهای؛ بالاترین تجلیل سینمایی بریتانیا از تام کروز
- داوری فیلمساز ایرانی در جشنواره مورد تایید اسکار
- نگاهی به «اکنون»/ هنرِ شنیدن
- «بیگانه» کامو مقابل دوربین کارگردان فرانسوی میرود
- «روایت ناتمام سیما» قاچاق شد/ علیرضا صمدی: خواهش میکنم نسخه غیرقانونی را نبینید
- نقدچیست؟ منتقدکیست؟
- نوروز موسیقایی با فیدیبو؛ برنامه فستیوال موسیقی «گوشه» اعلام شد
- دارن آرونوفسکی میسازد؛ اقتباس سینمایی از رمان «کوجو»
- «بیصدا حلزون»؛ تلخی میان تصمیم و تسلیم
