

سعید مروتی در همشهری نوشت :نمایش «دانتون» در فرانسه موجی از اعتراض را به همراه داشت. یکسال قبل آندره وایدا با فیلم «مرد آهنین» نخل طلای کن۱۹۸۱ را به خانه برده بود و حالا فرانسویها به اینکه یک لهستانی بخش مهمی از تاریخ کشورشان را با تحریف روایت کرده بود، اعتراض داشتند. همه آنچه مخالفان درباره دانتون میگفتند میتوانست جزء محسنات فیلم محسوب شود. بعدها گفته شد وایدا در روایتش از انقلاب فرانسه، بیشتر از نقل تاریخ، با لحن پیشگویانه به سرنوشت کشور خودش لهستان اشاره میکرد. اینکه اختلافها و دشمنیها راه اصلاح را میبندد و آنها که بهنام جمهوری و دموکراسی نهضتی بهراه انداختهاند، به اعمال بیشترین سرکوب و کشتار میپردازند. دورانی که وایدا در فیلم دانتون روایتش کرده به دوره حکومت ترور مشهور است؛ دورهای که درنهایت باعث میشود از دل جمهوری، ناپلئون بناپارت سردربیاورد.
آندره وایدا بهواسطه نمایش فیلمهایی چون «مرد مرمرین» (۱۹۷۸) و «مرد آهنین» (۱۹۸۲) در ایران میان سینماروها کارگردانی آشنا بود. اوج خاطره ایرانیها در دهه۶۰ از وایدا به اکران عمومی دانتون در سینما عصر جدید بازمیگردد. دانتون فیلم محبوب بسیاری از سینماروهای آن سالها بود که بهندرت امکان دیدن فیلمهای روز دنیا را در سینماها مییافتند. دوبله بسیار خوب دانتون و صداپیشگی درخشان منوچهر اسماعیلی بهجای ژرار دوپاریو هم بر محبوبیت فیلم در ایران تأثیرگذار بود.
سکانس برگزیده: «سرم را به مردم نشان دهید زیرا که دیدنی است.» این شاید معروفترین دیالوگ فیلم باشد؛ جملهای که ژرژ دانتون (ژرار دوپاریو) لحظاتی قبل از اینکه سرش زیر گیوتین برود، بر زبان میآورد. فیلم بیش از هر چیز به رابطه دانتون و ماکسیمیلیان دوروبسپیر (پشتونیاک) میپردازد. ۲ رفیق قدیمی که سر آرمان هایی مشترک کنار یکدیگر مبارزه کردهاند و حالا میان فرزندان انقلاب اختلاف افتاده است. وایدا نشان میدهد که چگونه کینه و حسد اطرافیان، رابطه دانتون و روبسپیر را چنان خراب میکند که در نهایت روبسپیر به اعدام دوستش رضایت میدهد. آنچه وایدا به تصویر میکشد بر تزلزل، تردید و عذاب وجدان روبسپیر حکایت دارد.
دانتون و یارانش اعتقاد دارند پس از آنها روسپیر هم به تیغ گیوتین سپرده خواهد شد. لحظه خروج دانتون و رفقایش از زندان و اعزامشان به محل اعدام، دوربین با حرکت از پشت نردهها حس خفقان را افزایش میدهد. حرکت گاری که دانتون در آن قرار دارد با نمایی همراه میشود که زاویه پایین فیلمبرداریشده و کیفیتی حماسی به صحنه میبخشد؛ چنانکه گویی دانتون با وجود حرکت به سمت قتلگاهش، در نهایت پیروز خواهد شد. به تعبیری او جانش را از دست میدهد ولی در عوض خوشنامی در تاریخ را به دست میآورد. گفتههای دانتون خطاب به روبسپیر آینده نزدیک او را یادآور میشود: «به زودی به ما ملحق میشوی. یارانت به تو نیز وفا نخواهند کرد. گیوتین به زودی ارزانی تو هم خواهد شد.» در نمایی باز وقتی شاهد عبور دانتون و یارانش از خیابانهای پاریس هستیم، مردم را ساکت و منفعل مییابیم؛ مردمی که تماشاگر تاریخاند، نه نقشآفرینش. بعد از چند نمای متحرک با حرکتهای افقی دوربین که سوژه (دانتون) را تعقیب میکنند، نوبت به صحنه اعدام میرسد و این بار شاهد حرکتهای عمودی دوربین هستیم که گیوتین را دنبال میکنند. سرهای قطع شده و خونهایی سرازیر میشوند. خونها از سکو پاک و گیوتین دوباره به بالا میرود و همزمان دانتون وارد کادر میشود. وایدا نمای درشت دانتون را به تصویری از روبسپیر قطع میکند که در بستر بیماری است و پارچه سفیدی را به سرش میکشد. برش وایدا این احساس را منتقل میکند که روبسپیر توان دیدن صحنه مرگ دانتون را ندارد. دوباره به صحنه اعدام بازمیگردیم. باز هم حرکت همزمان دوربین با گیوتین را میبینیم. سر دانتون قطع میشود و دوربین به حرکت افقیاش ادامه میدهد تا به پایین سکوی اعدام میرسد؛ به نمایش ریختن خون بر زمین و پایههای چوبی. سر بریده دانتون به مردم نشان داده میشود. ماجرا تمامشده ولی روبسپیر خوشحال نیست و صراحتا از شکست انقلاب و باطلبودن خیالی به نام دموکراسی و جمهوری میگوید. فرزندان انقلاب از بین میروند. دانتون میانهرو تحمل نمیشود و روبسپیر هم کمی بعد قرار است سرنوشتی مشابه او پیدا کند. روایت وایدا از تاریخ فرانسه تلخ و ناامیدکننده است.

برچسبها: آندره وایدا, دانتون
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- در سینماتک خانه هنرمندان ایران مطرح شد؛ انقلابها چگونه فرزندان خود را میبلعند؟/ تراژدی حذف زندگان
- آندره وایدا با «دانتون» به خانه هنرمندان ایران میآید/ روایت «حذف زندگان» در حکومت ترور
- سندی دیدهنشده از پنجمین جشنواره جهانی فیلم تهران + عکس
- «تونی اردمن» جوایز آکادمی فیلم اروپا را درو کرد
- گرامیداشت کیارستمی در کنار شکسپیر و وایدا در جشنواره فیلم کلکته
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- بستههای ویژه شب یلدای همراه اول با هدیه دیجیتال معرفی شد
- آنونس رسمی عاشقانه «عزیز» رونمایی شد
- با نظرسنجی از ۱۷۷ منتقد فیلم؛ نشریه ایندی وایر برترینهای سال ۲۰۲۴ سینما را معرفی کرد
- احمد رسولزاده و «بنهور» در بیست و هفتمین قسمت «صداهای ابریشمی»
- درباره «بی همه چیز»؛ درامی پیچیده با شخصیتهایی چندلایه
- نگاهی به فیلم «هفتاد سی»/ در بستر واقعیت
- موقعیت فیلمهای ایران و سینماگران فراملی در فرانسه
- قهوه دمنکشیده/چرا سریال مهران مدیری نتوانست انتظارات را برآورده سازد؟
- سرقتهای سریالی ۳زن به سبک «تسویه حساب»
- با اعلام آکادمی داوری؛ نامزدهای اولیه اسکار معرفی شدند/ یک انیمیشن ایرانی در میان آثار
- انیمیشنی درباره لیونل مسی؛ پخش «مسی و غولها» از تلویزیون دیزنی
- کدام شبکههای تلویزیونی ادغام یا منحل میشوند؟
- جشنوارۀ ملی تئاتر اقتباس افتتاح شد/ امید به حضور در خانوادۀ جهانی تئاتر با شناسنامه خاص خود
- فوت بازیگر سرشناس اسپانیایی؛ ماریسا پاردس درگذشت
- معرفی هیأت انتخاب بخش سینمای ایران در جشنواره چهل و سوم فیلم فجر
- معرفی داوران بخش مسابقه تبلیغات سینمای ایران در فجر۴۳
- «کیک محبوب من»، رابطهای رویایی اما تراژیک
- لغو نمایش فیلم “آخرین تانگو در پاریس”
- اسطوره موسیقی هند و یکی از برجستهترین نوازندگان طبلا در جهان درگذشت
- بررسی «ازازیل» و «انجمن اشباح» در شورای صدور مجوز ساترا
- «عزیز» از چهارشنبه اکران میشود/ رونمایی از پوستر فیلم
- مرور آثار سینمایی، تئاتری و مستند «اینگمار برگمان» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- از ۵ دی ماه؛ «علت مرگ: نامعلوم» روی پرده سینما میرود
- بازگشت ژان کلود ون دام با کمدی اکشن/ «باغبان»، ژانویه، انحصاری در فرانسه اکران میشود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ نیکول کیدمن: در سال ۲۰۰۸ بازیگری را رها کردم/ فکر میکردم کارم تقریباً تمام شده است
- انتقاد روزنامه جام جم از تمسخر نام مریم و مسیحیت در فیلم صبحانه با زرافه ها
- بر اساس اعلام سامانه نمایش آنلاین نتفلیکس؛ کمک ۵۲ میلیون دلاری «صد سال تنهایی» به کلمبیا
- معرفی برگزیدگان جشنواره سینماحقیقت هجدهم/ وزیر ارشاد: ما مسئولان خودنظامپنداری را کنار بگذاریم
- نگاهی به جذابیت های ماندگار «ریوبراوو» وسترن با طعم شکلات
- به هر داستانی نباید اطمینان کرد