سینماسینما، ساسان گلفر
جنگ هرگز ترانه‌ای نمی‌خواند. خشونت و بی‌رحمی ذاتی جنگ راه را بر هر شاعرانگی می‌بندد و فقط ویرانی و مرگ است که از آن برمی‌خیزد. اما اگر تفسیر شاعرانه‌ای از آن می‌بینیم یا می‌شنویم، نه از ذات آن، که از ذهن ناظران و قربانیان است که برخاسته؛ ذهن انسان است که سعی می‌کند برای پدیده‌ای تلخ و بی‌معنا و تحمل‌ناپذیر معنایی بیابد، بلکه زندگی به این ترتیب قابل تحمل شود و جریان یابد.
مستند کوتاه «لالایی جنگ» ساخته حبیب باوی ساجد و محصول ۱۳۹۰ که بعد از هشت سال در اکران سینمایی هنر و تجربه قرار گرفته، اگرچه بر مبنای تعاریف مرسوم، مستندی شاعرانه نیست و در تقسیم‌بندی نظریه‌پردازانی مانند بیل نیکولز در رده مستندهای اجرایی یا پرفورمتیو قرار می‌گیرد، سعی می‌کند این رهیافت شاعرانه را نسبت به سوژه‌اش در پیش بگیرد. موضوع، زندگی سخت و دوزخ‌واری است که بیش از یک سال یا به گفته راوی فیلم «یک تابستان و دو زمستان» در اولین سال‌های جنگ با عراق و پس از حمله بعثی‌ها به مردمان منطقه‌ای مرزی در ایران تحمیل شد. باوی ساجد البته سعی نمی‌کند طول این رویداد را دستاویزی برای اطناب قرار دهد و پرداختن به موضوع را به زمانی در حدود ۱۸ دقیقه محدود می‌کند و به این ترتیب، امری ذاتا ناگوار را برای مخاطب تحمل‌پذیر می‌کند. آن‌چه در تصویر مستند می‌بینیم، زندگی امروز مردم است و بازتاب احتمالی رویدادهای ۳۰ و چند سال پیش در زندگی آن‌ها و خود پدیده جنگ معمولا محدود است به افکت‌های صوتی یا معدود تصاویر آرشیوی در نمادهایی که گاهی خودی می‌نمایند، در توضیح و داستانی که راوی روی تصویر روایت می‌کند و در خاطرات اهالی روستاهای دشت آزادگان که مقابل دوربین، بخشی از زندگی و تجربه‌شان را به زبان فارسی یا عربی تعریف می‌کنند. یک خط داستانی نیز در گفتار روی تصویر راوی وارد می‌شود که به ماجرای شخصیتی به نام رعد، زندگی و عشق و فداکاری و تاثیرگذاری و شهادت او می‌پردازد. به این ترتیب، این خط روایی مثل نخ تسبیح خاطرات پراکنده شخصیت‌های مختلف را به هم پیوند می‌دهد و البته در جاهایی به ماجرای شخصی آن‌ها نیز مرتبط می‌شود.
«لالایی جنگ» به این ترتیب، رویکرد شاعرانه‌ای پیدا می‌کند تا تماشاگر را برای مدتی کوتاه در معرض پیامدها و حواشی پدیده‌ای تلخ و طولانی قرار دهد، به او در مورد بخش کمتر گفته‌شده‌ای از جنگ اطلاع بدهد و مهم‌تر، او را در معرض حس‌وحال امروز و دیروز مردمی قرار دهد که تجربه دست اولی از پدیده‌ای داشته‌اند که او احتمالا فقط درباره‌اش شنیده است. باوی ساجد با این رویکرد در محدوده زمان و امکاناتش موفق عمل کرده و مستندی ساخته که می‌توان بیش از یک بار دید و درباره‌اش فکر کرد.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز می‌شود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار می‌شود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- معضل پایان باز/ نگاهی به فیلم «شب طلایی»
- «در سرزمین برادران» در فرانسه اکران می‌شود
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- نگاهی به فیلم «دختر، پدر، دختر» ساخته پناهبرخدا رضایی/ آن‌چه میبینید، همان است که میبینید!
آخرین ها
- «روزی روزگاری در هالیوود۲» در نتفلیکس با کارگردانی دیوید فینچر
- ۲ میلیون تماشاگر طی ۵ هفته؛ آیا گیشه سینماها در اکران نوروزی ناکام ماند؟
- الهه نوبخت آثار جشنواره سوئیسی را داوری می‌کند
- موفقیت پویش «۱۰۰۱ امید» در آزادی ۱۲۵۴ زندانی جرایم غیرعمد
- انتشار فراخوان پانزدهمین دوره جوایز ایسفا
- مونا فرجاد با «کتابخانه نیمهشب» روی صحنه میرود
- اکران یک فیلم اقتباسی؛ «هنری جانسونِ» دیوید ممت روی پرده میرود
- نقدی علمی بر عملکرد صدا و سیما
- درنگی بر خارج از متنِ «هامون»/ مهم است این چیزها را بدانیم؟
- تازهترین خبرها از جشنواره/ کدام فیلم جشنواره کن را افتتاح می‌کند؟
- دیدار و گردهمایی بزرگ پخشکنندگان آثار هنر و تجربه در جشنواره کن
- به کارگردانی گرتا گرویگ؛ مذاکره مریل استریپ برای نقش اصلانِ «نارنیا»
- مرگ بازیگر سرشناس هالیوود؛ وال کیلمر درگذشت
- خبرهایی از «جزیره آزاد» و «ذرات آشوب»
- «موسی کلیمالله»؛ دومین فیلم پرفروش اکران نوروزی
- «در سرزمین برادران» در فرانسه اکران می‌شود
- رکوردشکنی «پایتخت ۷» در تلوبیون؛ ۳۳۰ میلیون دقیقه تماشا و ۶۶۰ هزار کاربر همزمان
- فوت بازیگر آمریکایی؛ ریچارد چمبرلین درگذشت
- بزرگداشت رخشان بنیاعتماد برگزار شد
- نگاهی به فیلم عزیز؛ فیلمی قابل احترام
- عیدی ویژه همراه اول بهمناسبت عید فطر
- پرفروشهای سینما در هفته اول نوروز/ هیچ کدام از فیلمهای نوروزی، یک میلیون تماشاگر نداشتند
- آکادمی اسکار عذرخواهی کرد
- «میراث» در جشنواره هاتداکس رقابت می‌کند
- تازهترین ساخته هادی محقق به چین میرود/ اولین حضور جهانی «دِرنو» در جشنواره پکن
- یک جایزه برای آیدا پناهنده؛ جشنواره فرانسوی به «در انتهای شب» جایزه داد
- یک واکنش دیرهنگام؛ بیانیه آکادمی داوری در پی خشونت علیه برنده اسکار
- پس از ۴ دهه برگزاری در یوتا؛ جشنواره ساندنس به کلرادو میرود
- فرشته سقوط کرده/ نگاهی به فیلمنامه «هیات منصفه شماره ۲» با بررسی عناصر مشترک درامهای دادگاهی
- «داستان سلیمان»؛ یک داستان واقعی از هزاران پناهجوی جهان
