سینماسینما، ساسان گلفر
جنگ هرگز ترانه‌ای نمی‌خواند. خشونت و بی‌رحمی ذاتی جنگ راه را بر هر شاعرانگی می‌بندد و فقط ویرانی و مرگ است که از آن برمی‌خیزد. اما اگر تفسیر شاعرانه‌ای از آن می‌بینیم یا می‌شنویم، نه از ذات آن، که از ذهن ناظران و قربانیان است که برخاسته؛ ذهن انسان است که سعی می‌کند برای پدیده‌ای تلخ و بی‌معنا و تحمل‌ناپذیر معنایی بیابد، بلکه زندگی به این ترتیب قابل تحمل شود و جریان یابد.
مستند کوتاه «لالایی جنگ» ساخته حبیب باوی ساجد و محصول ۱۳۹۰ که بعد از هشت سال در اکران سینمایی هنر و تجربه قرار گرفته، اگرچه بر مبنای تعاریف مرسوم، مستندی شاعرانه نیست و در تقسیم‌بندی نظریه‌پردازانی مانند بیل نیکولز در رده مستندهای اجرایی یا پرفورمتیو قرار می‌گیرد، سعی می‌کند این رهیافت شاعرانه را نسبت به سوژه‌اش در پیش بگیرد. موضوع، زندگی سخت و دوزخ‌واری است که بیش از یک سال یا به گفته راوی فیلم «یک تابستان و دو زمستان» در اولین سال‌های جنگ با عراق و پس از حمله بعثی‌ها به مردمان منطقه‌ای مرزی در ایران تحمیل شد. باوی ساجد البته سعی نمی‌کند طول این رویداد را دستاویزی برای اطناب قرار دهد و پرداختن به موضوع را به زمانی در حدود ۱۸ دقیقه محدود می‌کند و به این ترتیب، امری ذاتا ناگوار را برای مخاطب تحمل‌پذیر می‌کند. آن‌چه در تصویر مستند می‌بینیم، زندگی امروز مردم است و بازتاب احتمالی رویدادهای ۳۰ و چند سال پیش در زندگی آن‌ها و خود پدیده جنگ معمولا محدود است به افکت‌های صوتی یا معدود تصاویر آرشیوی در نمادهایی که گاهی خودی می‌نمایند، در توضیح و داستانی که راوی روی تصویر روایت می‌کند و در خاطرات اهالی روستاهای دشت آزادگان که مقابل دوربین، بخشی از زندگی و تجربه‌شان را به زبان فارسی یا عربی تعریف می‌کنند. یک خط داستانی نیز در گفتار روی تصویر راوی وارد می‌شود که به ماجرای شخصیتی به نام رعد، زندگی و عشق و فداکاری و تاثیرگذاری و شهادت او می‌پردازد. به این ترتیب، این خط روایی مثل نخ تسبیح خاطرات پراکنده شخصیت‌های مختلف را به هم پیوند می‌دهد و البته در جاهایی به ماجرای شخصی آن‌ها نیز مرتبط می‌شود.
«لالایی جنگ» به این ترتیب، رویکرد شاعرانه‌ای پیدا می‌کند تا تماشاگر را برای مدتی کوتاه در معرض پیامدها و حواشی پدیده‌ای تلخ و طولانی قرار دهد، به او در مورد بخش کمتر گفته‌شده‌ای از جنگ اطلاع بدهد و مهم‌تر، او را در معرض حس‌وحال امروز و دیروز مردمی قرار دهد که تجربه دست اولی از پدیده‌ای داشته‌اند که او احتمالا فقط درباره‌اش شنیده است. باوی ساجد با این رویکرد در محدوده زمان و امکاناتش موفق عمل کرده و مستندی ساخته که می‌توان بیش از یک بار دید و درباره‌اش فکر کرد.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز می‌شود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار می‌شود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ ۶ فیلمنامه پروانه ساخت سینمایی گرفتند
- درباره یک خبر بی نهایت وحشتناک و غم انگیز
- یادداشتی بر فلسفه دوستی بر پایه «چشمانت را ببند»/ در جستوجوی دوست
- پس از جنجال حرفهای مدیر جشنواره کمرایمیج؛ استیو مک کوئین رفت/ کیت بلانشت ماند
- با احکامی جداگانه از سوی رائد فریدزاده؛ حسینی و شفیعی معاون شدند/ ایلبیگی به موسسه سینماشهر رفت
آخرین ها
- رونمایی از پوستر انیمیشن «شنگول و منگول» در آستانه اکران
- درباره «اتاق بغلی» اثر پدرو آلمودووار/ مرز باریک دوستی و مرگ زیر جهانی از زندگی و رنگ
- استادان و کارگاههای «سینماحقیقت۱۸» را بشناسید
- بر مبنای آمار سمفا؛ روند صعودی فروش سینماها در هفته گذشته نزولی شد
- محمد شکیبانیا رئیس سیزدهمین جشن مستقل سینمای مستند شد
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- با احکامی جداگانه از سوی رائد فریدزاده؛ حسینی و شفیعی معاون شدند/ ایلبیگی به موسسه سینماشهر رفت
- کارگردان «سه جلد»: اقتصاد سینمای ایران را چند سکانس رقص میگرداند
- نمایش دو مستند از ناصر تقوایی در موزه سینما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ کونان اوبراین، میزبان اسکار ۹۷ام خواهد بود
- «کارمند جماعت» رونمایی می‌شود
- یادداشتی بر فلسفه دوستی بر پایه «چشمانت را ببند»/ در جستوجوی دوست
- دنزل واشینگتن از دنیای بازیگری خداحافظی می‌کند
- تاد هینز رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم برلین شد
- پس از جنجال حرفهای مدیر جشنواره کمرایمیج؛ استیو مک کوئین رفت/ کیت بلانشت ماند
- ابوالفضل جلیلی مطرح کرد؛ حضور در کلاس بازیگری عامل موفقیت نیست
- نمایش بلندترین سکانس پلان سینمای مستند ایران در آمریکا
- کدام سینما واقعی تر است ؟
- پیدا شدن جسد یک بازیگر در خانهاش
- دیدار اصغر فرهادی با علاقهمندان فیلمهایش در استانبول
- فیلمی که اطلاعاتش مخفی نگه داشته شده؛ لوپیتا نیونگو به فیلم کریستوفر نولان پیوست
- «کتابخانه نیمهشب» روی صحنه میرود
- سه نمایش برای مستند «۹۹-۱۹» در یک هفته
- با موافقت شورای پروانه فیلمسازی؛ ۶ فیلمنامه پروانه ساخت سینمایی گرفتند
- درباره فیلم جدید رابرت زمکیس/ «اینجا»؛ یک قرن را طی می کند، اما بدون حرکت دوربین
- سوینا منتشر می‌کند؛ نسخه ویژه نابینایان «مورد عجیب بنجامین باتن» با صدای مهدی پاکدل
- «پینگو» بعد از ۱۸ سال بازمیگردد
- جوایز اصلی فستیوال فیلم هانوی به «بی سر و صدا» رسید
- درباره یک خبر بی نهایت وحشتناک و غم انگیز
- نمایش وقتی الاغا عاشق میشوند / گزارش تصویری
