سینماسینما: همایون امامی به مناسبت سالگرد درگذشت منوچهر طیاب (۴ شهریور) یادداشتی را در صفحه فیسبوک خود منتشر کرد که بخشهایی از آن را میخوانید:
«بزرگ بود و از اهالی امروز بود.» ایران را به مراتب بیش از وسعتش دوست میداشت. شاید ایران را به اندازه پاره های جداشده اش دوست میداشت؛ و شاید هم بیشتر. وجب به وجب خاکش را، دریایش را، رودش را، جنگلش را، کوهش را و از این که می دید این وسعت دوست داشتنی، این فلات مهربان این گونه به ایلغار می رود خشمگین می شد. اندوهی گران قلبش را می فشرد و می کوشید همه آن چیزهایی را که می دید و به ایران زمین تعلق داشت ثبت کند: از معماری گرفته تا مناسک مذهبی، از آیین های قومی گرفته تا باورهای شمنی نظیر زار و گواتی و پری خوانی؛ از آیین ها و جشن های خرمن و سنت های قدیمی ایران چون سدره پوشی و آیین گذار و جشن خرمن و زیارت و توسل گرفته تا فرهنگ کوچه و بازار، حتی آنها که فرهنگشان در برابر فرهنگ و ادب رسمی جامعه همواره به هیچ گرفته شده و با دیده تحقیر نگریسته می شود: بازی ها و شرط بندی هایی چون «جنگ خروس» و ترنا بازی و غیره، همه و همه را جزئی از فرهنگ ایران زمین می دانست.
طیاب فیلمی را فیلمبرداری کرده بود با نام «سوی شهر خاموش» درباره نابودی معماری زیبا و سنتی شهر دزفول. با آن اُرُثی ها و شیشه های رنگی اش که نور تند خورشید ر ا تلطیف می کرد و به رنگ های مختلف چشم نوازی می بخشید. به ناگاه می دیدی که آن همه زیبایی قاب تصویر واژگون شده و غباری ناشی از فرو ریختن آن بنا همه جای کادر را می پوشاند. پس از کمی مکث تا غبار فرو بنشیند، به تدریج لودری را در عمق کادر می دیدی که بیل مکانیکی اش را بالا می آورد، بیلی لبالب از شیشه های رنگی و درهای شکسته پر نقش و نگار کارِ دست و آجر و خاک و غبار. تصویر ثابت می ماند و روی بیل نوشته می شد در فاصله سالهای ۶۱۶ تا ۶۵۴ قوم مغول به دزفول حمله کرد و آنرا ویران کرد. چنین می شود که ویرانی آن روز دزفول به بهانه تجدید و نوسازی معماری مدرن که در عمل قتلعامی فرهنگی بود، با یورش مغول برابرنهادی می شد. امری که فیلم را به توقیف کشانده و نگاتیو های آنرا به تکه پارگی کشاند.
طیاب تعریف می کرد که عاشق آنست از وجب به وجب خاک ایران که خاستگاه فرهنگ و تمدنی دیرپاست فیلم مستند بسازد و هرسال همسر و خانواده را در وین به حال خود رها می کرد و به عشق ایران به وطن سفر می کرد. نخست به کویر می رفت چونان زائری به زیارتگاهی؛ و بعد به حاشیه های سبز و خرم البرز و یا به دامنه های سبز و خرم زاگرس که به زعم او گاهواره ی تمدنی کهن بودند.
از استاد نازنینم منوچهر طیاب هر چه بگویم کم گفته ام. از لطف و مهرش، از دانش و فرزانگی اش و از عشقش به سینمای مستند که به او مجال می داد با شور و شوقی مثال زدنی از شب تا صبح و از صبح تا شب، بی خستگی از فرهنگ و تمدن ایران بگوید.
آخرین دیدار ما در مراسم بزرگداشت او در جشنواره سینما حقیقت سال ۹۸ بود. گفت می روم و عید برمی گردم. داشت برای فیلم تازه اش که گویا بخشی از آن نیز تصویربرداری شده بود برنامه ریزی می کرد. رفت که بازگردد، افسوس که وین امانتدار خوبی نیست و او را به ما پس نداد.
و امروز سال مرگ اوست چهارم شهریور. خاکم به دهان طیاب و مرگ؟ مگر طیاب و سینایی و هژیر داریوش و فاروقی و درمبخش و دیگران میمیرند؟ پس کلام را برمی گردانم: امروز، چهارم شهریور سال سفر منوچهر طیاب است سفر به کهکشانها. آخر او نیز مانند بیژن جلالی خوب می دانست با زندگی راه چندان دوری نمی توان رفت.(۱)
یاد و خاطره اش گرامی.
۱ – اشاره به این شعر بیژن جلالی:
با مرگ
بگریزیم تا کهکشانها
زیرا با زندگی
راه چندان دوری
نمی توان رفت.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نمایش ساخته منوچهر طیاب در موزه سینما
- «شقایق سوزان»؛ شصت سال از کوچ گذشت
- نمایش مستند «شقایق سوزان» با حضور همایون امامی
- بزرگداشت محمدرضا اصلانی و رونمایی از کتاب «اصلانی به روایت اصلانی»/ محمدرضا اصلانی: آنچه حاصل این سالهاست نه حاصل یک رنج بلکه حاصل یک جنگ عظیم اس
- از سیل سالهای تنهایی/ نقد همایون امامی بر فیلم «آب ما را خواهد برد» ساختهی محمد احسانی
- در نکوداشت زنده یاد «خسرو سینایی» مطرح شد: سینایی در سینما شرافتمندانه زیست/ سینایی بنیانگذار مستند پرتره بود
- در چهارمین شب از رویداد «سیستان؛ مشقت زیستن» مطرح شد: باید به حال مردم این زمان و سرزمین گریست
- پنجشنبه برگزار میشود؛ دیدار و گفتگو با همایون امامی
- یادنامۀ منوچهر طیاب؛ روایت آنچه از دل برآمدهست
- نقد و بررسی دو فیلم از فرهاد ورهرام توسط انجمن صنفی کارگردانان مستند
- مراسم نکوداشت منوچهر طیاب برگزار شد/ فیلمسازی از نسل عقلانیت
- برنامههای روز هفتم جشنواره سینماحقیقت/ بزرگداشت منوچهر طیاب
- مروری بر رویدادهای روز پنجم جشنواره سینماحقیقت
- بزرگداشت چهار استاد مستندساز فقید در سینماحقیقت
- «به شکوفهها، به باران، برسان سلام ما را»/ در رثای اکبر عالمی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- با حضور ۵۰۰ هزار تماشاگر در پنج هفته اتفاق افتاد/ استقبال غیرمنتظره فرانسویها از «دانه انجیر معابد»
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
آخرین ها
- جشنواره فرانسوی به «کشیم عاشق» جایزه داد
- رایان رینولدز و هیو جکمن در یک فیلم غیرمارولی همراه میشوند
- درباره نمایش و اجرای متفاوت «قلاده ای برای یک سگ مرده»
- موسیقی نمایش آوای پارسی / گزارش تصویری
- اکران مردمی فیلم شبگرد / گزارش تصویری
- «آنها مرا دوست داشتند»؛ گوشهنشینانِ فراموش شده!
- بدون حضور جانی دپ؛ دو فیلم جدید از «دزدان دریایی کاراییب» سال آینده تولید میشود
- چند کلمه دربارهی فساد و فحشا و ابتذال و «کیک محبوب من»
- معرفی داوران و آثار راهیافته بخش «هنرهای نمایشی» جشنواره چندرسانهای میراثفرهنگی/ اعلام برنامه بخش بینالملل
- نمایش «آخرین کوسه نهنگ» در جشنواره اسپانیایی
- جایزه طلای جشنواره ژاپنی به «زمین بازی» رسید
- برگزاری نخستین بوتکمپ مدیریت محصول آکادمی همراه اول
- درباره «بازنده» / لبه تاریکی
- نقدی به مدل فیلمسازی در ایران/ سینما بدون ساختار مشخص و قوانین دقیق
- «قهوه پدری» مهران مدیری از در شبکه نمایش خانگی
- «تَرَک عمیق» دو جایزه جشنواره بارسلون را گرفت
- گزارشی از گیشه سینماها؛ «زودپز» صدرنشین فروش فیلمهای هفته گذشته
- ۲ فیلم جدید در راه اکران سینماها
- پیوستن رضا بابک و شیرین اسماعیلی به «با خشم به گذشته نگاه کن»
- با یک کمپین کوچک برای فیلم ایستوود؛ کمپانی برادران وارنر «هیئت منصفه شماره۲» را وارد اسکار میکند
- پیمان معادی بازیگر فیلم جنایی هالیوودی شد
- «نادره رضایی» معاون هنری وزیر ارشاد شد
- اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی شدند
- از ۱۶ آبان؛ «خورشید آن ماه» ساخته ستاره اسکندری آنلاین اکران میشود
- حضور همراه اول در نمایشگاه کیشاینوکس با هدف گسترش فرصتهای جدید سرمایهگذاری
- ادعای سازندگان پربازدیدترین سریال تاریخ نتفلیکس؛ چالشهای فصل دوم «بازی مرکب» جذابتر است
- تهیهکننده سینما مطرح کرد: کوچ سینماگران حرفهای به پلتفرمها و فیلمهایی که تعطیل میشوند
- «فصل فرار اسبها» آماده نمایش شد
- عرضه یک فیلم کوتاه با بازی هوتن شکیبا در شبکه نمایش خانگی
- نگاهی به فیلم «کیک محبوب من»/ عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد