مازیار معاونی در روزنامه شرق نوشت :
فرم گرایی، ارجحیت فرم به روایت و اجتناب عامدانه از روایت ساده و متکی بر ساختار روان قصه گو به خودی خود ارزش و امتیازی به حساب نمی آید. مانند تمام هنرهای دیگر مهم، حرکت در چارچوب های درست و آزمودن مسیرهای نرفته به شکلی قابل فهم و از همه مهم تر احترام به مخاطب، آن سوی اثر هنری هستند که ارزش یا کم ارزشی یک اثر هنری را تعیین می کنند و نه صرف تلاش برای فاصله گرفتن از مسیر استاندارد و افتادن در دام متفاوت جلوه کردن تا آن حد که راه رفتن خودت هم فراموشت شود.
مرگ مرموز یک مرد متمول و ذی نفوذ در ابتدای داستان و سپس تلاش بازماندگان برای رمزگشایی از آن، دست مایه بکری نیست و در تاریخ سینما و تلویزیون خودمان و آن سوی آبی ها نمونه های فراوانی دارد که شاید در مدیوم سینما فیلم «هملت/ هر دو نسخه روسی و انگلیسی» و در تلویزیون، مجموعه درخشان «راه بی پایان»، ساخته همایون اسعدیان، از مهم ترین و مشهورترین آنها باشند، به لحاظ فرم هم شیوه مورد استفاده قرارگرفته متاثر از پیشینه های شناخته شده ای نظیر «تلقین/کریستوفر نولان» و «گاو خونی/ بهروز افخمی» است که درهم آمیختن مرز واقعیت و خیال و نوسان دائمی میان این دو اتمسفر مهم ترین شاخصه آنها به حساب می آید، اما آیا صرف اینکه یک مضمون داستانی مشهور فقط در یک قالب وسوسه کننده و به ظاهر نزدیک تر به جریان سینمای هنری دنیا ریخته شده و به نام «فیلم سینمایی» به مخاطب، حتی از نوع خاص آن عرضه شود را می توان به حساب فیلم سازی خلاقانه گذاشت؟
«نگار» در سوگ پدری که ظاهرا به دلیل خودکشی از دنیا رفته، گرفتار دنیای مالیخولیایی پیچیده ای می شود و تماشاگر بخت برگشته آن سوی پرده را هم با خود در این دنیای کابوس وار و نامفهوم غرق می کند. فضاسازی خوب سکانس آغازین فیلم که حرکات متنوع دوربین، گفتار متن (نریشن) وهم آمیز و موسیقی استفاده شده بجا از مهم ترین عناصر آن هستند، به ادامه گنگ و مغشوشی می انجامد که هیچ چیز از بطن آن حاصل نمی شود و طرفداران هر دو سینمای سرراست قصه گو و فرم گرای متمایل به سینمای ضدقصه را با هم مغبون می کند.
بگذارید با میزان انطباق مهم ترین سکانس داستان با اصل باورپذیری که از اصول غیرقابل ارفاق یک اثر نمایشی است شروع کنیم؛ اینکه نگار پس از یکی از نخستین توهم/ کابوس هایش از مکالمه با پدر درگذشته، زمانی که به خود می آید برگه چکی را در مشت خود می بیند که نشان دهنده بدهی هفت میلیاردتومانی یکی از رفقای کاری پدر به اوست! چگونه می توان چنین اتفاقی را در مناسبات دنیای مادی و قوانین آن باور کرد؟! اتفاقی که در حکم کلید رمزگشایِ اثر برای پرده برداری از علت واقعی مرگ پدر طرح شده و تمام ادامه مسیر فیلم برمبنای آن بنا می شود. اگر به عنوان مثال در هملتِ شکسپیر شاهد ارتباط بازماندگان با درگذشتگان در جهت کشف معمای مرگ در گذشته یا پوشیده های مهم دیگری بودیم بدیهی بود که چنین مایه داستانی پس زمینه چندهزارساله ای تحت عنوان «ارتباط با دنیای مردگان» داشته که صرف نظر از میزان مطابقت یا عدم تطبیق آن با اصول علمی، ولی به هرحال مقوله ای باورپذیرتر و قابل استنادتر در مقایسه با ردوبدل کردن اجسام دارای جرم میان دو عالم قبل و بعد از مرگ می نماید. از این بی منطقی محرز که بگذریم، می رسیم به نحوه چینش و معرفی شخصیت های دیگر فیلم؛ از دوست/ نامزد نگار (محمدرضا فروتن) گرفته تا مادر و شوهرخاله اش و سرانجام تا رفیق بدهکار پدرش (مانی حقیقی) که در بافت مغشوش فیلم شخصیت پردازی نشده اند و همه به مثابه جلوه های کارتونی از تیپ های موردنظر فیلم ساز طراحی شده و در داستان حضور دارند. با چنین چینشی، یک اصل مهم دیگر فیلم سازی؛ یعنی همذات پنداری تماشاگر با اثر نمایشی هم مخدوش می شود و حالا بیننده ای که نه مایه اصلی قصه باورش شده و نه آدم های داستان را به جا می آورد، می ماند با خود نگار به عنوان نقش اصلی فیلم و مسیری که برای رسیدن به اصل ماجرای مرگ پدرش برای او ترسیم شده است. اگر بر فرض مثال در فیلم تلقینِ نولان، پرسوناژ اصلی قادر به ورود به دنیای ذهنی افراد و اطلاع از رازهای آنان بود، اما در بافت همان اثر شبه سوررئال به علتی قابل استناد برای برخورداری از چنین قدرتی؛ یعنی همان دستگاهی که ورود به لایه های ذهنی دیگران را امکان پذیر می کرد، فکر شده بود، اما حالا و در اینجا نگار با تکیه به چه نیرویی به دنیای آدم های پیرامونش و اتفاقات گذشته ورود می کند؟! چرا از تمهیدِ بخشیدن هرچند بی پایه چنین نیرویی به قهرمان فیلم این قدر بد استفاده شده و در رفت وبرگشت ها و کابوس/ واقعیت هایی که نشانمان داده می شود فیلم جلو نمی رود؟ شنیدن صدای شخص سوم درحالی که نگار در حال گفت وگو با فرد دیگری است چه کمکی به حل معما کرده جز اینکه به اغتشاش بیشتر و نامفهومی کامل تر فیلم منجر شود؟ قهرمانی که شبیه یک بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی تصویر می شود که دائم صداهای ذهنی می شنود و با توهماتش حرف می زند، چگونه در انتهای یک مسیر پرپیچ وخم مالیخولیایی به قهرمانی شبیه به قهرمانِ فیلم: «بیل را بکشِ» تارانتینو بدل می شود که درعین بی تجربگی حتی در به دست گرفتن اسلحه، جیمزباندوار وارد مقر یک تبهکار شده و چند مرد مسلح را ناک اوت می کند و بسیاری چراها و چگونگی های دیگر که کارگردان ناآشنا با هر دو حوزه فرم و ماورا در پاسخ به تمامی آنها ناکام می ماند.
□
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- ادعای عجیب مدیر شبکه۴؛ مدیری، علیخانی، جوان و صحت جرأت نمیکنند به تلویزیون بروند
- پایان اکران فیلم پرفروش سال/ «چپ، راست» به سینماها میآید
- آینده مبهم «خندوانه» از نگاه رامبد جوان
- رامبد جوان و پله فوتبالیست افسانهای
- رامبد جوان تهیهکننده فیلم کوتاه «فقط مه واقعی است!» شد
- بازگشت «خندوانه» به تلویزیون از عید فطر
- گزارشی از واکنشها به ویدئوی اعتراضی مهرجویی/ اندوه عمومی سینماگران ایرانی
- فینالیستهای خندانندهشو۳ مشخص شدند
- بازگشت جنابخان از پنجشنبه به «خندوانه»
- معجونی، ژوله و جوان داوران خندانندهشو ۳ شدند
- کلیشههایی که با بازیهای رامبد جوان شکست
- مجید ابهری رفتار شناس : با ساعت مچی رامبد جوان میتوان زندگی حداقل ۵۰دانشآموزنیازمند را تامین کرد
- اینبار، ساعت گرانقیمت و ۲۱۶ میلیون تومانی رامبد جوان، جنجالی شد
- فصل هشتم «خندوانه» در راه است + تیزر
- نسیم سرد تابستانی/ درباره برنامههای شبکه «نسیم»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
آخرین ها
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان»
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- اختتامیه دومین دوره جشنواره «عروسکخونه»/ پیشکسوتان و فعالان عرصه کودک به سمت احیای نمایشهای عروسکی میروند
- عسگرپور: از جانب مدیران کم تسلطِ سطحینگر، مورد حمله قرار میگیریم که شما از فروش فیلمها خوشحال نیستید/ از کجا به کجا رسیدیم!
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور