رضا صائمی در روزنامه هممیهن نوشت:
جذب مخاطب و شیوههای افزایش طیف تماشاگران همواره یکی از مهمترین دغدغههای اصحاب رسانه بوده است و چنانچه از مطالعه نظریههای مختلف ارتباطات بر میآید اولین گام در جهت ساخت برنامهها و تولیدات رسانهای داشتن مخاطب است؛ چراکه بهترین و خوشساختترین برنامهها بدون مخاطب در همان ابتدا عقیم میماند و به هدف خویش نمیرسد.
بحرانی که امروز سینمای ما را بهشدت تهدید میکند همین کاهش مخاطب است که البته گاهی بهجای رشد و ایجاد انگیزه برای بهبود وضعیت کیفی محصولات خود به ابتذال و عوامزدگی سوق مییابد تا مخاطب را به هر قیمتی که شده پای تماشای اثر خود بنشاند! اما از سوی دیگر اگر صندلیهای سینمای ما نیز خالی باشد تولید بهترین فیلمهای سینمایی نیز فایدهای ندارد و راه به جایی نمیبرد.
درواقع بحران مخاطب از دو سوی متضاد، رسانه ما را تهدید میکند. این وضعیت برای تلویزیون که قرار است رسانه ملی باشد از حساسیتهای بیشتری برخوردار است، چراکه در تلویزیون نه فقط فیلم، طنز و سرگرمی بلکه برنامههای متعدد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری پخش میشود که باید طیف بیشتر و متنوعتری از افراد جامعه را پوشش دهد و به نیازهای ضروری، ثانویه و فانتری آنان پاسخ گوید.
در تلویزیون طیف مخاطبان از بچه پنجساله تا پیرمرد ۹۰ ساله را شامل میشود که هرکدام بنا به اقتضای سنی و شغلی خویش به برنامههای ویژهای نیازمندند و هرکدام مخاطبشناسی خاص خود را دارند. قطعاً مخاطب برنامههای کودک به مولفههایی در جذابیت برنامه توجه میکند که مخاطب برنامههای مستند علمی به آن بیتوجه است یا برنامه ورزشی بهدلیل وابستگیای که به طیف جوان دارد، باید شاخصهای یک برنامه جوانپسند را دارا باشد.
ضمن اینکه تلویزیون هر روز و در تمام ساعتهای شبانهروز در حال پخش برنامه است و مخاطبان آن هر زمان که اراده کنند، میتوانند به تماشای آن مشغول شوند؛ لذا تاثیرات روانی اجتماعی آن بیش از هر رسانه دیگری بر مخاطبان تاثیر دارد. براین اساس مقوله مخاطبشناسی و شیوههای جذب آن برای تلویزیون بهعنوان یک رسانه بزرگ و همهگیر بیش از هر امر دیگری واجد اهمیت است.
اما آنچه هسته اصلی و جوهره جذب مخاطب را تشکیل میدهد و بهاصطلاح مخاطب را جذب پیام رسانه میکند، مسئله اعتمادسازی است. درواقع اعتماد مخاطب به رسانه بزرگترین سرمایه و ابزار آن رسانه است که مبتنی بر آن میتواند به تداوم هستی هنری خویش امیدوار باشد و ریزش مخاطب بهتدریج منجربه سقوط هویت و هستی یک برنامه هنری میشود. طی سالهای اخیر و با گسترش روزافزون ارتباطات و فناوریهای اطلاعات بهویژه موبایل و اینترنت، ایمیل، اساماس شرایط مساعدی فراهم شد تا شکل و دامنه ارتباطات میان برنامهسازان و مخاطبان عمق بیشتری به خود بگیرد.
در این میان اساماس یا همان پیام کوتاه بهدلیل سرعت عمل بیشتر و ارتباط سریعتر بیشتر مورد توجه رسانهها بهویژه تلویزیون قرار گرفت. پیام کوتاه این فرصت را به مخاطبان میدهد که افکار، اندیشهها، دیدگاهها و سلیقهشان را درباره برنامههای مختلف بیان کنند و دستکم مطمئن باشند که این پیامها به مقصد میرسد و دیده میشود.
فناوری پیام کوتاه از دو منظر برای رسانهای مثل تلویزیون کارکرد داشته و به دو نیاز تاریخی آن پاسخ داده است؛ یکی به لحاظ اعتمادسازی و جلب مخاطب و دیگری از حیث مشارکت تماشاگر و مخاطب در فرآیند یک تولید رسانهای. به عبارتی دیگر این فناوری به نظریه منفعل بودن مخاطب و تاثیر یکسویه و پروپاگاندایی رسانه بر مخاطب پایان داد و به ارتباط دوسویه و تعاملی مخاطبان و رسانهها منجر شد.
درواقع پیام کوتاه روشی کوتاه برای تبدیل تماشاگری صرف و منفعل به مخاطبی فعال و اثربخش است. یکی دیگر از کارکردهای پیام کوتاه در برنامه تلویزیونی مسابقههای رسانهای است که مخاطب را به مشارکت فعالانه در رسانه ترغیب میکند و هیجان بیشتری به آن میبخشد. قرعهکشی و شیوه انتخابی برندگان مسابقه در صفحه تلویزیون نیز بر اعتماد مخاطبان میافزاید.
اعتمادسازی و پرورش مخاطبان فعال اهداف بزرگی برای یک رسانه است که با اختراع رسانهای دیگر مثل پیام کوتاه تا حدودی محقق شده است. دموکراسی نهفقط مبانی فلسفی و تئوریک دارد، که به ابزارها و فناوری خاص نیز محتاج است. شاید هیچ فناوری و رسانهای مثل پیام کوتاه مصداق این سخن مک لوهان نباشد که رسانه، خود پیام است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گزارش مراسم رونمائی از کتاب «دندان گرگ»/ یک داستان حماسی شهری
- گفتوگو با علیرضا معتمدی کارگردان «چرا گریه نمیکنی؟»/ تروما را به تجربه خلاقه و رهاییبخش تبدیل کردم
- معرفی اعضای جدید هیات مدیره و بازرس انجمن منتقدان سینما
- داوران هفتمین آیین نوشتار سینمای ایران معرفی شدند
- سینمای ایران؛ دگرگونی یا ویرانی؟/ جیرانی، عسگرپور، کثیریان و فرشباف از آینده فیلمسازی میگویند
- در هفتمین «مستندات یکشنبه» مطرح شد؛ «پیمان آدریانا» یک مستند ترکیبی است/ روند سقوط یک انسان
- «پیمان آدریانا» در مستندات یکشنبه/ پلیس مخفی شیلیایی در خانه هنرمندان ایران
- رنج زیر پوست محسن/ در یادبود محسن جعفری راد
- در خانه هنرمندان ایران به نمایش درمیآید؛ روایت سوختن یک سینما و آدمهایش در «سینهما رکس»
- واکنش تند سینماگران به توئیت توهینآمیز علیاکبر رائفیپور
- از فیلم اولی تا فیلم اولادی!/ گونه شناسی فیلم اولیها در جشنواره چهلم
- سعید عقیقی: «قهرمان» در کنار «جدایی نادر از سیمین» کاملترین فیلم اصغر فرهادی است/ ریسک بزرگ فیلمساز در استفاده از میزانسن تازه
- «دو روز با فیلم کوتاه» در خانه هنرمندان برگزار میشود/ نمایش منتخبی از آثار جشنواره فیلم کوتاه
- معرفی هیات داوران بخش فیلم جشنواره ملی دانشجویی عکس و فیلم جاذبههای گردشگری ایران
- تقابل فرهنگ و تجارت
پربازدیدترین ها
- وقتی زن تبدیل به «ناموس» میشود/ نگاهی به فیلم «خورشید آن ماه»
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- گفتوگو با محمد مقدم درباره سینمای مستند/ فیلم مستند، جهانی است ساختگی؟
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
آخرین ها
- حضورهای بین المللی فیلم کوتاه تامینا
- گلدن گلوب اعلام کرد؛ وایولا دیویس جایزه سیسیل بی دمیل ۲۰۲۵ را میگیرد
- درباره «قهوه پدری»؛ قهوه بیمزه پدری
- «کارون – اهواز» در راه مصر
- اختتامیه جشنواره «دیدار» ۱۷ دی برگزار خواهد شد
- اختصاص سینماسینما/ سه فیلم ایرانی در جشنواره فیلمهای برتر سال ۲۰۲۴ مجله تله راما
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «مجمع کاردینالها»؛ موفقیت غیرمنتظره در گیشه و جذب مخاطبان مسنتر
- مدیر شبکه نسیم توضیح داد؛ مهران مدیری، جنابخان، فرزاد حسنی و چند برنامه دیگر
- تاکید بر سمزدایی از سینما و جشنواره فجر/ علیرضا شجاع نوری: ادغام جشنوارهی ملی و جهانی فجر سیاسیکاری بود
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ جادوی «شرور»؛ داستانی از دوستی، تفاوتها و مبارزه با تبعیض
- برای پخش در سال ۲۰۲۵؛ پسر شاهرخ خان برای نتفلیکس سریال میسازد
- ترجمه اختصاصی سینماسینما/ «گلادیاتور ۲»؛ بازگشتی باشکوه به کُلُسیوم و سنت حماسههای سینمایی
- اعلام نامزدهای چهلمین دوره جوایز انجمن بینالمللی مستند/ محصول مشترک ایران و انگلیس در شاخه بهترین مستند کوتاه
- اصغر افضلی و انیمیشن «رابینهود» در تازهترین قسمت «صداهای ابریشمی»
- جایزه جشنواره آمریکایی به پگاه آهنگرانی رسید
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ از فرصت ثبت نام فیلمها تا داوری عوامل بخش نگاه نو
- نمایش بچه / گزارش تصویری
- اهمیت «باغ کیانوش» در سینمای کمدی زدهی این روزها
- برای بازی در فیلم «ماریا»؛ نخل صحرای پالم اسپرینگز به آنجلینا جولی اهدا میشود
- اکران فیلم علی زرنگار از اواخر آذر؛ «علت مرگ: نامعلوم» رفع توقیف شد
- مانور آمادگی همراه اول برای رویارویی با بحران؛ تمرینی برای پایداری ارتباطات
- بررسی هزینه و درآمد تولیدات ۳ سال اخیر؛ حساب کتاب فارابی جور است؟
- در اولین روزهای اکران بینالمللی؛ «گلادیاتور۲»، ۸۷ میلیون دلار فروخت
- اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- نامزدی ۲ جایزه آمریکایی برای «دوربین فرانسوی»
- «شهر خاموش» بهترین فیلم جشنواره نوستالژیا شد
- فروغ قجابگلی بهترین بازیگر جشنواره ریچموند شد
- «تگزاس ۳»؛ کمدی از نفس افتاده یا موفقیت تکراری؟
- روایتی از سه نمایشنامه از محمد مساوات روی صحنه میرود
- «کارون – اهواز» در مراکش