فهیمه پناه‌آذر/روزنامه‌نگار
اولین اعتراض محمدرضا شجریان به پخش بدون اجازه آثارش به دهه ۷۰برمی‌گردد. استاد آواز ایران به نبود کپی‌رایت اعتراض کرد؛ اما در همان سال‌ها عنوان کرد که «ربنا» را برای مردم خوانده است و تلویزیون هر زمان که بخواهد، می‌تواند آن را پخش کند. در مقطعی تلویزیون خواسته‌های شجریان را رعایت کرد اما بعدها و در سال ۸۸پخش بدون اجازه آثارش تکرار شد. در آن ایام، محمدرضا شجریان به‌خاطر پخش سرودهایش روی تصاویر مونتاژ‌شده، اعتراض کرد. او چندبار به صدا و سیما تذکر داد اما صدا و سیما بی‌اعتنا ماند و در نهایت کار به شکایت به مراجع قضایی کشیده شد.
حالا نزدیک به ۱۱۰ماه بعد از شکایت محمدرضا شجریان، اولین جلسه دادگاهی رسیدگی به شکایت او در یازدهم شهریورماه برگزار شده است. محمدحسین آقاسی، وکیل استاد آواز ایران در گفت‌وگو با همشهری عنوان کرد: «تیر‌ماه سال ۸۸طرح شکایت شد و موضوع این بود که بدون مجوز از مالک اثر و شرکت دل‌آواز، آثار از رسانه ملی پخش می‌شود. چون استفاده‌کننده شخص حقوقی بود و باید کسانی در این زمینه به‌عنوان شخص حقوقی که دستورها و مجوز‌ها را صادر کردند معرفی شوند. ۲تن از معاونان صدا و سیما به‌عنوان شخص حقیقی مسئول در شخص حقوقی معرفی شدند و پرونده پیگیری شد. مستند طرح، شکایت ماده ۲۳قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان بود که به موجب این قانون، مجازات مرتکب ۶ماه تا ۲سال حبس است.»
وی ادامه داد: «نمایندگان حقوقی سازمان و متهمان پرونده در بازپرسی و در مراحل مختلف اقرار به پخش آثار استاد شجریان کردند و مدعی بودند که منافع مادی برای آنها نداشته و اگر استاد اعتراضی داشت، عنوان می‌کرد. در آن زمان بازپرس رسیدگی‌کننده به پرونده، قرار منع پیگرد -به این عنوان که سازمان سوءنیت نداشته -صادر کرد. اما دادیار با این استدلال، اظهارنظر کرد که چون پخش‌کنندگان آثار موسیقایی شجریان علم و آگاهی داشتند که این آثار متعلق به اوست با قرار بازپرس مخالفت کرد. در این موقعیت بازپرس تغییر کرد و در نهایت ۲سال و اندی رسیدگی‌های بسیار دقیق و مفصلی صورت گرفت و شکایت شاکی برای بازپرس محرز شد. پخش بدون مجوز و اجازه سازمان نیز ثابت شد. در ۲۳صفحه هم قرار بازپرس با پذیرش صحت ادعای شاکی اما قرار منع پیگرد با این عنوان که سوء نیت در بین نبوده، صادر شد.» وی ادامه داد: «با اعتراض بنده پرونده در دادگاه مطرح شد و این بار دادگاه صریحا دستور داد با توجه به اینکه سازمان تعلق آثار را به استاد شجریان و شرکت دل‌آواز احراز کرده و اجازه پخش این آثار را از پدید آورنده نداشته؛ بنابراین فقدان سوءنیت صحیح نیست و باید متهمان احضار شوند و به آنها تفهیم اتهام شود.»
آقاسی در پایان گفت: «اما این تفهیم اتهام از خرداد‌ماه سال ۱۳۹۱تا اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷به طول انجامید و دادگاه ۱۱شهریور، نخستین جلسه رسیدگی به شکایت در دادگاه بود. یکی از متهمان در جلسه به اتفاق وکیل و نماینده سازمان حضور یافت و استاد شجریان به‌علت بیماری در جلسه حاضر نشدند. فقط وکلا حضور داشتیم و ابتدای جلسه با مطالبی که توسط دادگاه عنوان شد، معلوم شد که تفسیر قضایی دادگاه با قاضی نقض‌کننده قرار متفاوت است. همین امر من را مجاب کرد که در این مرحله از دادگاه نمی‌توانم امیدوار به صدور رأی به نفع موکلینم باشم و درصورتی که دادگاه رأی به زیان استاد و شرکت دل‌آواز صادر کند قطعا نسبت به آن تجدید نظرخواهی خواهم کرد. امیدوارم در مرحله تجدید نظر بتوانم رأی قانونی به نفع موکلینم دریافت کنم.»
همشهری
